نویسنده: دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”
بسیاری از مردم رماتیسم را به عنوان یک بیماری واحد میشناسند ولی اینطور نیست. رماتیسم انواع بسیار متفاوتی دارد و یکی از انواع شایع آن بیماری است که به آن آرتریت روماتوئید میگویند. آرتریت روماتویید میتواند یکی از علل درد در دست باشد. بیماری که معرفی میکنیم خانم ۳۲ ساله ایست که از حدود شش ماه قبل از مراجعه به پزشک دچار درد در مفاصل انگشتان مچ دست شده است.
آرتریت روماتوئید میتواند در بسیاری از مفاصل بدن بروز کرده و موجب درد و تورم شود ولی یکی از شایع ترین محل های بروز آن مفاصل دست است. مفاصل دست بیمار ما هم دچار تورم و درد شده بود.
این نوع رماتیسم میتواند در مچ دست هم ظاهر شده و موجب درد و تورم شود. بیمار ذکر میکرد که مشکلات وی بتدریج و در مدت چند ماه ایجاد شده و هر روز بدتر میشود. همراه با دردی که در مفاصل انگشتان دست داشت تورمی هم در این مفاصل مشاهده میشد. تصویر دست این بیمار را در زیر میبینید.
بیمار ذکر میکرد هر دو دستش مشکل دارد و در تمام مفاصل انگشتان دست این درد را احساس میکند. از خصوصیات آرتریت روماتوئید اینست که در هر دو دست ظاهر شده و چند مفصل را در دست ها گرفتار میکند.
این بیماری میتواند موجب خشکی مفصلی هم بشود و بیمار ما احساس میکرد که حرکت دادن انگشتان دستش دیگر آن نرمی قبل را ندارد. این حالت خشکی مفصلی در صبح ها که بیمار از خواب بلند میشد بیشتر بود و بعد از گذشت چند ساعت بتدریج کاهش میافت. برای بررسی بیشتر از دست بیمار رادیوگرافی به عمل آمد که در زیر مشاهده میکنید.
در این رادیوگرافی خصوصیاتی دیده میشود که در بسیاری از آرتریت روماتویید های دست قابل مشاهده است. یکی از این علائم و خصوصیات پوکی استخوان منتشری است که در تمام استخوان های دست دیده میشود.
در پوکی استخوان، رنگ استخوان سفیدی معمول را نداشته و تیره تر میشود. این پوکی استخوان در نواحی از استخوان که در اطراف مفاصل قرار دارند بیشتر دیده میشود.
علامت مهم دیگری که در این رادیوگرافی دیده میشود و میتواند از نشانه های ابتلاء به این نوع رماتیسم باشد کم شدن فاصله مفصلی است. اگر به مفاصل انگشت و به مفاصل بین استخوانچه های مچ دست دقت کنید میبینید که فاصله بین این استخوان ها کاهش یافته است.
این کم شدن فاصله معمولا همراه است با افزایش تراکم استخوان در حاشیه مفصل که موجب میشود رنگ استخوان در حاشیه چند میلیمتری مفصل سفیدتر باشد. برای اینکه علائم ذکر شده را بهتر ببینید تصویر یک دست سالم در زیر گذاشته شده است. اگر آنها را با هم مقایسه کنید میتوانید به تفاوت های آنها پی ببرید.
میبینید که در این عکس استخوان ها سفیدترند و فاصله آنها در مفصل بیشتر است.
یکی دیگر از بررسی هایی که میتواند به تشخیص آرتریت روماتویید کمک کند آزمایش خون است. با در نظر گرفتن علائم بالینی بیمار و تصویر رادیولوژی و پاسخ مثبت آزمایش خون بیمار، مشخص شد که ایشان روماتیسم دارد.
درمان آرتریت روماتوئید به عهده متخصص روماتولوژیست است پس بیمار ما به یک متخصص روماتولوژی ارجاع داده شد. البته در موارد شدید ممکن است بیمار مبتلا به آرتریت روماتویید نیاز به عمل جراحی داشته باشد که انجام آنها به عهده متخصص ارتوپدی است.
اعمالی جراحی که ممکن است برای این بیماران مورد نیاز باشد شامل سینووکتومی ( خارج کردن بافت سینوویوم ملتهب از درون مفاصل) تعوصض مفصل، خشک کردن مفصل و چند عمل جراحی دیگر است.
درد و تورم بیمار ما بعد از شروع درمان به توسط متخصص روماتولوژی بهبود یافت ولی باید به یاد داشت که این بیماران باید بطور مرتب و دوره ای به پزشک روماتولوژیست مراجعه کرده و تحت نظر باشند.
