نوبت دهی

شکستگی ساق در یک مرد ۲۶ ساله بدنبال تصادف

 

این عمل جراحی به توسط دکتر دکتر مهرداد منصوری انجام شده است.

از شایعترین علل شکستگی ساق سقوط از ارتفاع و تصادف اتومبیل است. بیمار مورد نظر ما هم یک جوان ۲۶ ساله است که بدنبال تصادف با موتورسیکلت دچار درد و تغییر شکل ساق شده است. با مراجعه به بیمارستان و تهیه رادیوگرافی از ساق مشخص شد که هر دو استخوان درشت نی و نازک نی وی دچار شکستگی شده است. تصویر رادیولوژی بیمار در زیر دیده میشود.

شکستگی ساق شکستگی ساق

تصویر سمت راست نمای رخ شکستگی و تصویر چپ نمای نیمرخ شکستگی ساق را نشان میدهد

همانطور که دیده میشود شکستگی استخوان درشت نی (تیبیا) بصورت چند تکه و خرد شده است. قطعات شکسته شده جابجایی پیدا کرده و استخوان دچار کوتاهی شده است. استخوان نازک نی (فیبیولا) هم یک شکستگی عرضی با جابجایی اندک پیدا کرده است.

از مهمترین نکاتی که در مورد هر بیمار با شکستگی ساق باید به آن توجه داشت سندروم کمپارتمان است. در بعضی شکستگی های ساق به علت تورم و خونریزی شدیدی که در عضلات آن ناحیه ایجاد میشود فشار زیادی به عروق خونی ساق وارد میشود و این عروق بسته میشوند.

در نتیجه خونرسانی به عضلات و اعصاب ساق دچار اختلال شده و این بافت ها دچار عوارض دائمی و غیر قابل برگشت میشوند. خوشبختانه بیمار ما علائمی از سندروم کمپارتمان نداشت.

 شکستگی های ساق که در آنها قطعات شکسته شده جابجایی ندارند را میتوان با گچ گیری درمان کرد ولی شکستگی های با جابجایی نیاز به جااندازی و تثبیت دارند که در غالب اوقات با عمل جراحی انجام میشود.

در جراحی و بیحرکت کردن شکستگی های ساق معمولا فقط استخوان درشت نی جااندازی میشود و نازک نی معمولا به حال خود رها میشود مگر در موارد خاص. برای بیحرکت کردن قطعات شکسته شده استخوان ساق معمولا از میله داخل استخوانی یا از پلیت استفاده میشود.

بهترین راه استفاده از این وسایل اینست که ابتدا جااندازی بصورت بسته انجام شده و سپس قطعات بوسیله میله یا پلاک بهم متصل شوند. گرچه جااندازی باز شکستگی ساق راحت تر از جااندازی بسته آن است ولی جااندازی باز ممکن است مشکلات عدیده ای مانند جوش نخوردن یا دیر جوش خوردن برای بیمار بوجود آورد.

نتیجتا امروز سعی میشود حتی الامکان جااندازی شکستگی ساق بصورت بسته انجام شود به این معنی که پزشک بدون دیدن محل شکستگی آنرا جااندازی میکند. استفاده از میله داخل استخوانی در جااندازی بسته ساق روش متداولتری است تا استفاده از پلیت و جااندازی بسته.

در بیمار مورد نظر تصمیم گرفته شد تا از جااندازی بسته همزمان با پلاک گذاری استفاده شود. این روش در دهه اخیر بتدریج درحال رایج شدن است. در اطاق عمل شکستگی ساق بیمار پس از بیهوشی به توسط کشش و مانورهای دیگر جااندازی شد.

سپس یک شکاف به طول چند سانتیمتر در بالای قوزک داخلی داده شده و از طریق آن پلاک مورد نظر بر روی استخوان درشت نی به طرف بالا لغزانده شد. سپس پلاک در بالای مچ، با چند پیچ به استخوان درشت نی متصل شد. از طریق چند شکاف کوچک در قسمت های بالاتر ساق، پلاک با چند پیچ دیگر به استخوان درشت نی متصل شد.

استفاده از این تکنیک مستلزم کمک گرفتن از پیچ و پلاک های خاصی است که به هم قفل میشوند و به آنها پلاک های قفل شونده یا Locking plate میگویند. تصویر ساق بیمار بعد از کارگذاری پلاک در زیر دیده میشود.

شکستگی ساق
قسمتی از پلاک و پیچ ها را میتوان از طریق شکاف جراحی بالای مچ پا دید

رادیوگرافی ساق بیمار پس از جراحی در زیر دیده میشود.

شکستگی ساق

در رادیوگرافی بالا دیده میشود که پلاک در پایین شکستگی با چهار پیچ به استخوان درشت نی متصل شده است. استفاده از این روش مستلزم نظارت بر مراحل جااندازی و کارگذاری پیچ و پلاک است.

برای اینکار در اطاق عمل از دستگاه خاصی استفاده میشود که تصویر رادیولوژی مچ و ساق بیمار را در همان لحظه گرفته و روی مانتیتور به پزشک جراح نشان میدهد. در زیر یکی از تصاویری که در حین جراحی به توسط مانیتور تهیه شده است دیده میشود.

مشاوره

شکستگی ساق

بیمار دو روز پس از جراحی شروع به حرکت دادن مچ و زانو کرد. انجام حرکات زودرس مچ پا و زانو برای پیشگیری از محدود شدن حرکات مفاصل بخصوص مفصل مچ پا بسیار مهم است. شکستگی پس از سه ماه بصورت کامل جوش خورد و بیمار توانست پس از سه ماه بدون عصا راه برود. در زیر تصاویر رادیوگرافی بیمار پس از سه ماه دیده میشوند.

شکستگی ساق شکستگی ساق

تصاویر بالا رادیوگرافی رخ و نیمرخ شکستگی ساق بعد از جراحی و فیکساسیون با پلاک را نشان میدهد.