نوبت دهی

درمان بیماری اسلیپ یا لغزش سر استخوان ران

نام کامل این بیماری اسلیپ یا لغزش اپی فیز سر استخوان ران Slipped Capital Femoral Epiphysis است. در این بیماری سر استخوان ران بر روی گردن استخوان جابجا شده و به اصطلاح لیز میخورد. این جابجایی مشکلات مهمی را برای بیمار بوجود میاورد که در ادامه به آنها میپردازیم.

برای فهم بیشتر مفهوم لغزش یا سر خوردن سر استخوان ران لازم است ابتدا مفهوم اپی فیز را بدانیم.

 

اپی فیز چیست

استخوان بافتی زنده است و رشد میکند. رشد طولی استخوان از طریق صفحات غضروفی است که نزدیک به دو انتهای آن است.

این صفحات غضروفی را صفحه رشد یا اپی فیز مینامند. فعالیت صفحات رشد تا پایان زمان بلوغ ادامه میابد. بعد از پایان بلوغ این صفحات تبدیل به استخوان میشوند و فعالیتشان پایان میابد.

اپی فیز و صفحه رشد

با پایان یافتن فعالیت این صفحات استخوان دیگر رشد طولی نخواهد داشت. قسمتی از استخوان که بین صفحه رشد و سطح مفصلی قرار دارد را اپی فیز مینامند.

Hip Clinic

استخوان ران یک صفحه رشد در قسمت بالا در قسمت لگن و یک صفحه رشد در قسمت پایین و در نزدیکی زانو دارد. قسمتی از استخوان ران که بالاتر از صفحه رشد بالایی است را اپی فیز سر استخوان ران مینامند.

 

بیماری اسلیپ یا لغزش سر استخوان ران چگونه ایجاد میشود

 

در بیماری اسلیپ یا لغزش اپی فیز سر استخوان ران در لگن به عللی که به درستی شناخته شده نیست، صفحه رشد بالایی ران ضعیف شده و اپی فیز سر استخوان ران بر روی گردن استخوان ران به سمت داخل و عقب جابجا میشود.

این جابجایی را لغزش میگویند. این بیماری معمولا در نوجوانان و در شروع بلوغ بوجود میاید یعنی در همان موقعی که نوجوان شروع به رشد سریع قدی میکند. شیوع این بیماری در پسران ۳-۲ برابر دختران است.

علت بیماری اسلیپ یا لغزش لگن بخوبی شناخته شده نیست ولی میدانیم که در نوجوانان چاق بیشتر دیده میشود.

گاهی اوقات اسلیپ یا لغزش اپی فیز سر استخوان ران دوطرفه است. ممکن است هر دو مفصل ران با هم درگیر شده و یا این اتفاق با فاصله زمانی بیفتد. پس وقتی پزشک متوجه این بیماری در یک طرف لگن میشود بیمار باید تا انتهای دوران بلوغ تحت نظر باشد.

143 1
لغزش اپی فیز سر استخوان ران در سمت راست

اکثرا بیماری اسلیپ به آرامی شروع و به آرامی پیشرفت میکند ولی گاهی اوقات جابجا شدن اپی فیز بصورت ناگهانی و پس از وارد شدن یک ضربه به ناحیه لگن ایجاد میشود.

جابجایی و لغزش اپی فیز در بیماری اسلیپ به علت ضعیف بودن غضروف صفحه رشد ایجاد میشود. به علت ضعیف شدن صفحه رشد اپی فیز سر استخوان ران نمیتواند اتصال محکمی با گردن استخوان داشته باشد و در نتیجه به سمت پایین و عقب جابجا میشود.

البته اپی فیز سر استخوان ران در درون حفره استابولوم باقی میماند و این گردن استخوان است که نسبت به اپی فیز به خارج و جلو حرکت میکند.

مشاوره

در مواردی که حرکت اپی فیز بر روی گردن استخوان ران آرام است بتدریج کال استخوانی در بین لبه اپی فیز و گردن استخوان ایجاد شده و در مواردی این کال مانع از جابجا شدن بیشتر اپی فیز میگردد.

 

علائم بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران یا اسلیپ چیست

مهمترین علائم لغزش سر استخوان ران یا بیماری اسلیپ، درد و لنگش است. بیمار را معمولا دردی به مدت چند هفته یا چند ماه آزار میدهد. درد ممکن است در کشاله ران و یا حتی در ناحیه زانوی بیمار احساس شود. بیمار میلنگد.

لنگش در بیماری اسلیپ هم میتواند به علت درد مفصل ران باشد و هم به علت جابجایی هایی که در مفصل بوجود آمده ایجاد شود. پای مبتلای بیمار ممکن است کوتاه تر شود. همچنین بیمار سعی میکند پای مبتلا را در حین راه رفتن به خارج بچرخاند.

از دیگر علائم بیماری اسلیپ یا لغزش اپی فیز، محدودیت در خم کردن و چرخاندن و دور کردن مفصل ران است.

گاهی اوقات لغزش اپی فیز سر استخوان ران بطور ناگهانی و بدنبال یک ضربه نه چندان شدید ایجاد میشود. در این موارد علائم بیماری شبیه به شکستگی های گردن استخوان ران است.

تشخیص بیماری اسلیپ بر اساس مشکلات بیمار و معاینه پزشک و علائم رادیوگرافی است که جابجا شدن اپی فیز را نشان میدهد. تغییرات رادیولوژیک در موارد خفیف ابتدا فقط در نمای نیمرخ مفصل ران دیده میشوند.
.
 

 

درمان لغزش سر استخوان ران در ناحیه لگن یا بیماری اسلیپ 

 
درمان بیماری لغزش یا اسلیپ در لگن

 

هدف از درمان لغزش سر استخوان ران اینست که از پیشرفت لغزش و جابجا شدن بیشتر اپی فیز جلوگیری به عمل آید تا وقتی که بلوغ به پایان برسد و صفحات غضروفی رشد، تبدیل به استخوان شوند.

بعد از این مرحله دیگر بیماری اسلیپ پیشرفت نمیکند چون نقطه ضعف محل یعنی همان صفحه رشد بسته شده و دیگر وجود نخواهد داشت.

بیماری اسلیپ هر چه سریعتر تشخیص داده شود بهتر است و هرچه زودتر عمل شود نتیجه درمان مناسب تر خواهد بود. درمان دیر هنگام موجب جابجا شدن بیشتر اپی فیز میشود و هرچه این جابجایی بیشتر باشد مشکلات بیمار هم بیشتر خواهد بود.

 

جلوگیری از پیشرفت لغزش اپی فیز به توسط عمل جراحی است که در حین آن با استفاده از پیچ، اپی فیز به قسمت های پایین تر استخوان فیکس و محکم میشود.

بندرت و در صورتیکه مقدار جابجایی اپی فیز زیاد باشد پزشک ارتوپد در حین جراحی ابتدا اپی فیز جابجا شده را به سر جایش برگردانده و سپس آنرا در سر جای جدید با پیچ فیکس میکند.

به علت عوارض زیاد جااندازی اپی فیز جابجا شده، معمولاً جراحان علاقه ای به جااندازی اپی فیز نداشته و آنرا در همان وضعیتی که هست فیکس میکنند مگر در موارد خاص و در جابجایی های زیاد.

جراحی اسلیپ یا لغزش لگن
فیکس کردن اپی فیز سر استخوان ران در هر دو طرف به توسط پیچ

 

عوارض بیماری لغزش اپی فیز سر استخوان ران یا اسلیپ

 مهمترین عارضه این بیماری نکروز سر استخوان ران یا سیاه شدن سر استخوان به علت اختلال در خونرسانی به آن است. این عارضه معمولا بعد از جراحی و بخصوص بعد از جااندازی اپی فیز جابجا شده بوجود میاید.
 
عارضه مهم دیگر بیماری اسلیپ کندرولیز Chondrolysis یا خراب شدن غضروف مفصل ران است. کندرولیز میتواند موجب درد و محدودیت حرکت در مفصل شود.
 
 

مراقبت های بعد از عمل جراحی اسلیپ در لگن

 معمولا عمل جراحی باید هر چه زودتر و در عرض ۲-۱ روز از تشخیص بیماری انجام شود. بعد از جراحی بیمار تا چند ماه باید با عصا راه برود.

بیمار تا دو سال تحت مراقبت نزدیک پزشک معالج باقی میماند و پزشک ارتوپد با رادیوگرافی های سریال از ناحیه لگن وضعیت سر استخوان ران را دقیقا تحت نظر میگیرد. تا وقتی که صفحه رشد استخوانی نشده است نوجوان باید از فعالیت های شدید بدنی احتراز کند.