اختلاف طول اندام ها یا Limb Length Discrepancy به وضعیتی میگویند که در آن طول کل اندام تحتانی در دو طرف با یکدیگر متفاوت باشد
اختلاف طول دو اندام فوقانی معمولا مشکل خاصی برای فرد به وجود نمیاورد ولی در اندام تحتانی این طور نیست.
بسیاری اوقات در افراد عادی هم، طول اندام های تحتانی ( چیزی که در زبان مردم به آن پا گفته میشود- در ارتوپدی منظور از پا قسمتی از اندام تحتانی است که پایین تر از مچ قرار گرفته است) ممکن است حتی تا حد یک و نیم سانتیمتر هم با یکدیگر متفاوت باشند. اختلاف طول بیش از این حد نیاز به درمان دارد.
علل اختلاف طول اندام ها
مهمترین علل متفاوت بودن طول اندام ها عبارتند از :
شکستگی قبلی
اگر استخوان ران یا ساق شکسته شده در وضعیت نامناسب و کوتاه جوش بخورد طول اندامها غیر یکسان میشود.
اگر بدنبال ضربه و یا شکستگی در دوران بچگی، صفحه رشد استخوان ران یا ساق آسیب ببیند، ممکن است آن استخوان خوب رشد نکند و کوتاه تر از استخوان طرف مقابل باقی بماند.
گاهی در بچه ها استخوان ران بعد از شکستگی و جوش خوردن دچار افزایش رشد میشود که ممکن است نتیجه آن بلندتر شدن ران طرف آسیب دیده باشد.
عفونت استخوان
عفونت استخوانی و یا التهاب مفصلی در زمان کودکی ممکن است موجب اختلاف طول اندام ها در سنین بالاتر شود.
بیماری های مادرزادی
بعضی بیماراری های مادرزادی مانند نوروفیبروماتوز، اگزوستوز متعدد و یا بیماری اولیر میتواند موجب اختلاف طول اتدام ها شود.
بیماری های عصبی و عضلانی
بعضی بیماری های عصبی یا عضلانی مانند ابتلا قبلی به فلج اطفال میتواند موجب اختلاف طول اندام ها شود
تشخیص اختلاف طول اندام ها
علائم اختلاف طول اندام ها
درمان اختلاف طول اندام های تحتانی چیست
اگر دو اندام طول متفاوتی داشته باشند چگونه درمان میشوند.
اگر اختلاف طول در حد یک اینچ یعنی ۲.۵ سانتیمتر باشد درمان بصورت اضافه کردن یک کفی به زیر پاشنه پا در داخل یا زیر کفش است. طول های بیشتر ممکن است نیاز به درمان جراحی داشته باشند.
از روش های جراحی گوناگونی برای اصلاح اختلاف طول اندام های تحتانی استفاده میشود که عبارتند از :
اپی فیزیودز
در جراحی اپی فیزیودز روش پزشک جراح صفحه رشد استخوان طرف سالم را تخریب میکند. نتیجه اینست که رشد طرف عمل شده کمتر از طرف کوتاه شده و بعد از مدتی طول هر دو اندام یکسان میشود.
در این روش باید به دقت محاسبه شود که عمل جراحی تخریب صفحه رشد، در چه سنی انجام شود تا وقتی که رشد قدی فرد در پایان دوران بلوغ پایان یافت طول هر دو اندام یکسان شود.
البته ممکن است با تمام دقتی که در محاسبه به عمل میاید طول اندام عمل شده کمی بلندتر بماند و یا حتی کوتاهتر شود. مشکل دیگر این نوع عمل جراحی اینست که طول طرف سالم را کم میکند و در واقع قد فرد را کمی کوتاه میکند.
کوتاه کردن استخوان دیگر
روش دیگر که معمولاً در بزرگسالان انجام میشود خارج کردن قسمتی از استخوان طرف سالم و در نتیجه کوتاه کردن طول طرف سالم است. در این روش هم در واقع قد فرد کمی کوتاهتر شده است. همچنین ممکن است عضلات طرف عمل شده قدری ضعیف تر شوند.
بلند کردن استخوان کوتاه شده
روش دیگر بلند کردن طول استخوان کوتاه است. بدین صورت که ابتدا قسمتی از استخوان را که قصد بلند کردن طول آن را دارند میشکنند.
سپس به توسط دستگاهی به نام اکسترنال فیکساتور یا ایلیزاروف دو طرف استخوان شکسته شده را به آرامی از هم دور میکنند. حدود روزی یک میلیمتر یا ماهی یک اینچ.
به تدریج که استخوان ها از هم دور میشوند بین آنها غضروف ساخته میشود و به تدریج غضروف تبدیل به استخوان میشود.
بعد از اینکه استخوان ها به اندازه لازم از هم دور شدند دستگاه تا مدت دیگری باقی میماند تا غضروف بوجود آمده کاملاً تبدیل به استخوانی سفت و محکم شود.
این مدت معمولا سه ماه به ازای هر یک سانتیمتر اضافه شدن طول است. بعد از سپری شدن این زمان دستگاه از پای بیمار خارج میشود.
البته این زمان بستگی به عوامل متعددی مثل سن بیمار، وضعیت سلامتی عمومی وی و عدم مصرف سیگار دارد.
از عوارض مهم این عمل جراحی عفونت در اطراف محل عمل و خشکی و محدودیت حرکت مفاصل اطراف استخوان است.
شرط لازم برای موفقیت این عمل جراحی، مراجعه منظم به پزشک معالج، تمیز کردن مرتب و دقیق اندام و دستگاه، تنظیم دقیق دستگاه روزی چند مرتبه و شرکت در یک برنامه بازپروری دقیق و منظم است.