کوکساوارا نوعی بیماری لگن است که موجب تغییر شکل مفصل ران میشود.
زاویه بین گردن و تنه استخوان ران در نوزادان حدود ۱۶۰ درجه است ولی با بالا رفتن سن بچه این زاویه کم شده بطوریکه در یک فرد بالغ به حدود ۱۴۰ درجه میرسد.
کوکسا وارا Coxa vara نوعی تغییر شکل یا دفرمیتی Deformity در مفصل ران است که در آن زاویه بین گردن و تنه استخوان ران به کمتر از ۱۳۵-۱۲۰ درجه میرسد.
کوکسا وارا میتواند بطور مادرزادی وجود داشته باشد و یا بصورت اکتسابی ایجاد شود. کوکساوارای مادرزادی که از نوع اکتسابی آن شایعتر است در زمان تولد وجود دارد ولی علائم خود را معمولا در زمان بچگی نشان میدهد.
علل اکتسابی کوکسا وارا عبارتند از : راشیتیسم، دیسپلازی فیبرو، آسیب به صفحه رشد بالای استخوان ران، بیماری پرتس، عفونت بالای استخوان ران، استئوژنز ایمپرفکتا
کوکسا وارای مادرزادی یک ناهنجاری نادر بوده و شیوع آن حدود یک در ۲۰ هزار است. بیماری در یک سوم موارد دو طرفه است. این بیماری در بعضی موارد ممکن است از والد به فرزند منتقل شود.
فرضیات متعددی برای توضح مکانیسم ایجاد این بیماری مطرح شده است ولی پذیرفته ترین آنها ذکر میکند که به علت ضعیف شدن قسمتی از گردن استخوان ران نیروهای وارده به استخوان موجب ایجاد شکستگی های مکرر در آن میشود که گرچه خودبخود جوش میخورند ولی بار هر بار شکسته شدن و جوش خوردن شکل استخوان تغییر میکند.
علائم کوکسا وارا در لگن
علائم کوکسا وارا معمولا بعد از اینکه بچه شروع به راه رفتن میکند تا حدود شش سالگی خود را نشان میدهد. بچه میلنگد و این لنگش بتدریج بدتر میشود ولی لنگش معمولا بدون درد است.
طول اندام مربوطه حدود ۱.۵ تا ۴ سانتیمتر کوتاه تر میشود. تست ترندلنبرگ در این بچه ها مثبت است و در نوع دو طرفه بچه مانند اردک راه میرود که به آن Waddling gait میگویند.
برجستگی تروکانتر بزرک در لگن این بچه ها برجسته تر از معمول است و توانایی ابداکشن یا دور کردن ران در این بچه ها کمتر میشود. در این بیماران معمولا محدودیت در چرخش داخلی مفصل ران هم وجود دارد.
درمان کوکسا وارا چیست
در مواقعی که علائم بیماری ظاهر شده باشد و کاهش زاویه بین گردن و تنه استخوان ران زیاد باشد درمان بصورت انجام عمل جراحی استئوتومی است.
در این جراحی تنه استخوان ران در قسمت های بالایی ( زیر تروکانترها) شکسته شده و در وضعیتی که زاویه بین گردن و تنه اصلاح شود به توسط پیچ و پلاک فیکس و بیحرکت میشود.