
نویسنده: دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”
یکی از درمان های موثر دررفتگی مادرزادی مفصل ران انجام جراحی تعویض مفصل لگن است. آیا این جراحی میتواند به همه بیماران مبتلا به دررفتگی مادرزادی کمک کند. تعویض مفصل یا توتال هیپ آرتروپلاستی چه مشکلاتی از این بیماران را رفع میکند. در ادامه مقاله این مطلب را بازتر کرده و به تفصیل توضیح میدهیم.
شاید دوست داشته باشید مطب را در فیلم زیر دنبال کنید.
فهرست مطالب .
روند بیماری دررفتگی کامل مفصل ران در لگن
مفصل ران نتیجه قرار گرفتن سر استخوان ران در حفره استابولوم لگن است. وقتی سر استخوان ران در خارج از حفره قرار میگیرد به آن دررفتگی میگویند.
دررفتگی مفصل ران میتواند به علل متفاوتی مانند اختلالات عصبی و عضلانی، عفونت و یا ضربه ایجاد شود و یکی از علل مهم آن دررفتگی مادرزادی است.
دررفتگی مادرزادی مفصل ران همانطور که از نامش پیدا است از بدو تولید وجود دارد و باید در همان زمان درمان شود. وقتی دررفتگی در زمان کودکی درمان نشود در زمان بزرگسالی موجب بروز مشکلات زیادی میشود.
در غالب اوقات دررفتگی مادرزادی مفصل ران کامل نیست. در این حال به آن نیمه دررفتگی یا دیسپلازی مفصل ران میگویند.
بسیاری از افراد مبتلا به دیسپلازی مفصل ران نیاز به تعویض مفصل ران پیدا میکنند که در مقاله “دیسپلازی یا نیمه دررفتگی مفصل ران در ناحیه لگن و تعویض مفصل” در باره آن بحث شده است. در این مقاله سعی میشود در مورد درمان جراحی دررفتگی کامل مفصل ران بحث شود.

مشکلات بیمار بالغ مبتلا به دررفتگی مادرزادی
مهمترین مشکلات دررفتگی مادرزادی مفصل ران در بزرگسالان که بیماران را مجبور به مراجعه پزشکی میکند عبارتند از
- کوتاهی اندام : اگر دررفتگی یکطرفه باشد اندام تحتانی طرف دررفته کوتاه تر از اندام سالم است ولی در موارد دوطرفه معمولا طول دو اندام مساوی است.
- لنگش : یکی از مشکلات این بیماران بد راه رفتن و لنگش است. در موارد یکطرفه یکی از علل این لنگش کوتاهی اندام است ولی وقتی دررفتگی دو طرفه است حتی با وجود دو طرفه بودن بیماری باز هم لنگش وجود دارد. این لنگش به علت ناپایداری مفصل ران و ضعف عضلانی ناحیه لگن ایجاد میشود
- درد مفصل ران : وقتی مفصل ران بصورت کامل دررفته است سر استخوان ران لابلای عضلات ناحیه لگن گیر کرده و حرکت میکند. در این حالت معمولا دردی احساس نمیشود.
گاهی اوقات سر دررفته استخوان ران بین استخوان ایلیوم و عضلات لگن گیر میکند یعنی در یک طرف آن استخوان قرار دارد. در این حالت به علت سایش مکرر دو استخوان به هم ممکن است درد ایجاد شود
- درد بیمار از بین خواهد رفت
- در مواردی که دررفتگی یکطرفه باشد کوتاهی اندام تحتانی تا حد زیادی برطرف خواهد شد
- لنگش بیمار تا حدی از بین خواهد رفت
در دررفتگی کامل مفصل ران، سر استخوان ران کاملا بیرون از حفره استابولوم قرار میگیرد. این دررفتگی ها ممکن است یکطرفه یا دوطرفه باشند.
آیا میتوان دررفتگی مفصل ران را جا انداخت
ذکر این نکته ضروری است که دررفتگی مادرزادی مفصل ران در بزرگسالان را به هیچ وجه نمیتوان بصورت بسته جااندازی کرد. بعد از گذشت چند ماه از تولد سر استخوان ران به علت انقباض عضلات قدرتمند لگن به سمت بالای لگن رفته و رشد ناکافی و کوتاهی این عضلات موجب میشود سر استخوان در همان وضعیت باقی مانده و با کشش به هیچ وجه به سمت پایین نیاید.
دررفتگی مادرزادی سر استخوان ران در فرد بزرگسال را نمیتوان بصورت باز و با عمل جراحی هم جااندازی کرد.
در این بیماران چون مدتها سر استخوان ران در بیرون از حفره استابولوم قرار گرفته است به علت اینکه فشار وزن نه به سر استخوان ران و نه به حفره استابولوم وارد نمیشود آنها رشد کافی نکرده و کوچکتر از معمول باقی میمانند و حتی غضروف مناسبی ندارد.
پس حتی اگر بتوان با عمل جراحی سر استخوان ران را درون حفره استابولوم قرار داد این مفصل بعد از جااندازی بسرعت دچار ساییدگی و تخریب میشود.
تنها راه برای بدست آوردن یک مفصل پایدار و کارا در این ناحیه عمل جراحی تعویض مفصل ران است.
روش جراحی تعویض مفصل در دررفتگی مادرزادی مفصل ران
در این بیماران سر استخوان ران با یک سر فلزی مصنوعی جایگزین میشود و درون حفره استابولوم نارس بیمار هم یک کاسه فلزی گذاشته میشود و سپس با قرار گرفتن سر مصنوعی در این کاسه مصنوعی یک مفصل مصنوعی کارا و فعال و یک تکیه گاه مطمئن برای حرکت بوجود خواهد آمد.

همانطور که گفته شد در دررفتگی مادرزادی کامل مفصل ران سر استخوان ران به سمت بالای لگن رفته و قابل پایین آمدن نیست ولی سر مصنوعی فلزی که جایگزین سر استخوانی شده است هم در همان جا قرار گرفته و بنابراین در مقابل حفره استابولوم قرار نمیگیرد. پس چاره چیست.
بهترین راه برای پایین کشیدن سر، خارج کردن قسمتی از تنه استخوان ران است. بنابراین برای انجام عمل جراحی تعویض مفصل ران در دررفتگی کامل مادرزادی باید تنه استخوان ران در دو قسمت قطع یا استئوتومی شده و تکه ای چند سانتیمتری از آن خارج شود.
بعد از انجام این مرحله سر استخوان ران را میتوان به پایین کشید تا حدی که در مقابل حفره استابولوم قرار گیرد. حالا میتوان سر و استابولوم را با اجزاء مصنوعی تعویض کرده و در درون هم قرار داد.
بنابراین عمل تعویض مفصل در این بیماران به سادگی انجام آن در یک تعویض مفصل معمولی نیست. حدود ۵-۳ ماه طول میکشد تا محل استئوتومی جوش بخورد. در این چند ماه بیمار نباید فشار وزن را بر روی اندام جراحی شده وارد کند وگرنه قطعات استئوتومی شده جابجا شده و مفصل مصنوعی هم جابجا میشود.
پس بیماران برای چند ماه اولا بعد از جراحی باید با کمک عصای زیر بغل یا واکر راه بروند. پس از جوش خوردن محل استئوتومی بیمار میتواند عصا را کنار گذاشته و بدون آن راه برود.
نکات مهم جراحی دررفتگی مادرزادی مفصل ران
در این اعمال جراحی چون سر استخوان ران و حفره استابولوم بیمار کوچک بوده و رشد کافی نکرده است باید از مفاصل مصنوعی کوچک استفاده کرد.
در بیماران بزرگسال مبتلا به دررفتگی مادرزادی مفصل ران استخوان ران و لگن نرم بوده و پوکی دارند. این پوکی استخوان به این علت ایجاد شده است که برای مدت زیادی فشار وزن بدن به این استخوان ها وارد نشده است و استخوانی که تحت فشار قرار نمیگیرد پوک و ضعیف میشود. بنابراین پزشک جراج باید بسیار مراقب باشد تا به استخوان های ضعیف بیمار در حین جراحی آسیبی وارد نشود یا دچار شکستگی نشوند.
به علت تغییر آناتومی ناحیه لگن در این بیماران احتمال آسیب عروقی و عصبی در حین جراحی تعویض مفصل در این افراد بیش از یک تعویض مفصل معمولی است و پزشک ارتوپد برای انجام این نوع از جراحی تجربه کافی را داشته باشد.
با تمام حساسیت هایی که در انجام یک تعویض مفصل موفق در فرد مبتلا به دررفتگی مادرزادی مفصل ران وجود دارد اکثر بیماران بعد از جراحی احساس رضایت میکنند. درد آنها از بین رفته، کوتاهی اندام آنها بهتر شده و لنگش آنها کمتر میشود.
نمونه های تعویض مفصل ران در دررفتگی مادرزادی
برای آشنایی بیشتر شما در فیلم زیر دکتر منصوری تعدادی از بیمارانی را که برای درمان دررفتگی مادرزادی لگن تحت عمل جراحی تعویض مفصل ران قرار داده مورد بحث و بررسی قرار میدهد.
همچنین در فیلم زیر میتوانید تجربیات فردی را که بدنبال جراحی تعویض مفصل ران برای درمان دررفتگی مادرزادی لگن خود بهبودی قابل ملاحظه ای پیدا کرده را مشاهده کنید.
همین حالا مشورت کنید:
در صورتیکه این مقاله بیماری یا مشکل خاصی را شرح داده است میتوانید با نویسنده آن که بیشترین اطلاعات ارتوپدی در همین زمینه را دارد مشورت کنید.
این مقاله چقدر مفید بود ؟
لطفا در زیر امتیاز بدهید