بسیار از بیماران شنیده میشود که آب زانوی من را کشیده اند و یا پزشک گفته است که باید آب مفصل کشیده شود. آب مفصل چیست و چرا باید کشیده شود. آیا کشیدن آب مفصل ضرر دارد. در زیر سعی میشود تا به این سوالات پاسخ داده شود.
آب مفصل همان مایع مفصلی است. درون همه مفاصل بدن و در بین دو سطح مفصلی مایعی غلیظ، لزج و لغزنده وجود دارد که وظیفه اصلی آن لغزنده کردن سطوح مفصلی برای کمک به حرکت بهتر مفصل و همچنین تغذیه سلول های غضروف مفصلی است.
پس درون همه مفاصل بدن بطور طبیعی مایعی وجود دارد ولی مقدار آن کم و اندک است. در بعضی بیماری ها و یا آسیب های وارد به مفصل ممکن است این ماع زیاد شود بطور مثال
- در بعضی انواع روماتیسم مایع مفصلی بیش از حد درون مفصل ترشح میشود
- در عفونت های مفصلی مایع مفصل زیاد شده و ممکن است چرکی شود
- در بعضی آسیب های منیسک زانو مایع مفصلی بیش از حد ترشح میشود
- در شکستگی های درون مفصلی یا پارگی کپسول مفصلی، درون مفصل خونریزی میکند
در این موارد ممکن است مقداری و یا همه مایع مفصلی از درون مفصل کشیده شود. در واقع در این موارد آب مفصل کشیده میشود. این کار ممکن است یک اقدام تشخیص یا درمانی باشد.
در روماتیسم یا عفونت مفصلی یکی از علل کشیدن مایع مفصلی بررسی آن به منظور کمک به تشخیص بهتر نوع بیماری است. در این موارد پزشک مایع مفصلی را به آزمایشگاه میفرستد.
در آزمایشگاه این مایع از لحاظ مواد شیمیایی آن بخصوص میزان قند و پروتئین بررسی میشود. همچنین مشخص میشود که آیا میکروبی درون مایع مفصلی وجود دارد یا خیر. برای این منظور آن را در زیر میکروسکوپ بررسی میکنند و یا مایع مفصلی را محیط مناسب کشت داده و کلنی های میکروبی ایجاد شده را آزمایش میکنند.
بطور طبیعی درون مایع مفصلی مقداری گلبول سفبد وجود دارد. بررسی تعداد و نوع این گلبول ها میتواند به تشخیص علت بیماری کمک کند.
در بعضی موارد کشیدن مایع مفصلی یک اقدام درمانی محسوب میشود
- در عفونت های مفصلی ماندن مایع مفصلی حاوی میکروب و چرک درون مفصل مضر است و باید هرچه زودتر خارج شود
- خونریزی های شدید داخل مفصلی موجب درد میشود. خارج کردن این خون از درون مفصل هم درد بیمار را کاهش میدهد و هم از بروز عوارضی مانند چسبندگی های درون مفصلی جلوگیری میکند
در صورتی که مایع مفصل یا آب مفصل به درستی و به توسط پزشک خارج شود ضرری برای بیمار ندارد. پزشک در حین کشیدن مایع مفصل دقت کافی را به عمل میاورد تا این کار در شرایط استریل انجام شده و میکروبی وارد مفصل نشود.