ایران ارتوپدایران ارتوپد. دانشنامه آسیب ها و بیماری های استخوان و مفاصل
نویسنده: دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”
گفتیم که مسیر رسیدن به تشخیص علت بیماری به توسط پزشک ابتدا صحبت کرده با بیمار و سپس معاینه او است. بعد از اینکه پزشک ارتوپد با بیمار صحبت کرد و اطلاعات کافی در مورد مشکلات وی را بدست آورد او را معاینه میکند. معاینه سیستم حرکتی بیمار به توسط پزشک مراحلی را طی میکند.
پزشک ابتدا نگاه میکند. سپس لمس میکند. پس از آن اندام را حرکت میدهد و در نهایت اندام و بخصوص مفصل را تحت استرس قرار میدهد. اینها چهار مرحله معاینه سیستم حرکتی بدن انسان هستند.
برای معاینه بیمار به توسط پزشک باید بیمار به پزشک ارتوپد اعتماد داشته باشد. بیمار باید حس کند که پزشک به او صدمه نمیزند و حس کند که پزشک کار خود را بلد است و به خوبی انجام میدهد.
بعضی معاینات پزشکی ممکن است کمی دردناک باشند. پزشک سعی میکند این معاینات را در آخر انجام دهد. ممکن است پزشک بجز معاینه محلی که مورد شکایت بیمار است محل های دیگر را هم معاینه کند. در این صورت بهتر است معاینه محل درد در آخر انجام شود.
فهرست مطالب .
نگاه کردن
- مستقیم بودن اندام و درازی و کوتاهی آن و هر گونه تغییر شکل دیگر
- متورم بودن مفاصل
- لاغر بودن عضلات
- محل زخم قبلی یا زخم جراحی قبلی
لمس کردن
- گرم بودن پوست
- سفت بودن بافت
- فشار دادن بافت برای یافتن محلی که با فشار آن شدت درد بیشتر میشود
- بررسی حس لمس در مشکلات عصبی
حرکت دادن اندام
در مرحله بعد پزشک ارتوپد حرکت اندام را بررسی میکند. این حرکت دو نوع است. یک بار پزشک از بیمار میخواهد تا با اراده خودش اندام را حرکت دهد. این را حرکت فعال یا اکتیو Active میگویند و یا ممکن است پزشک خود اندام بیمار را حرکت داده و دامنه حرکتی آن را بررسی کند. این را حرکت غیر فعال یا پاسیو Passive میگویند.
بررسی حرکت اندام ها در غالب اوقات برای بررسی صحت کارکرد مفاصل آن است چون حرکت اندام بطور معمول در مفصل صورت میگیرد. پزشک مفاصل قرینه را با هم مقایسه میکند مثلا حرکات خم و راست شدن زانو ها را دو دو طرف با هم مقایسه میکند.
مسلما دامنه حرکتی هر مفصل میتواند بطور طبیعی در انسان های مختلف متفاوت باشد. این بدان معنا است که زانوی یک فرد ممکن است از زانوی فرد دیگر کمتر خم شود و هر دو این افراد طبیعی باشند. به همین علت مقایسه حرکتی در مفاصل دو طرف میتواند غیر طبیعی بیودن را بهتر نشان دهد.
- آیا حرکت مفصل به راحتی انجام میشود یا مفصل خشک است
- آیا حرکت مفصل نرم است یا با خرت خرت همراه است
- آیا مفصل در حین حرکت دادن شل و ناپایدار است
- آیا حرکت مفصل موجی صدا میشود
استرس دادن به مفصل و معاینه قدرت عضلات
مرحله آخر معاینه استرس به مفصل است. در این معاینه پزشک ارتوپد اندام بیمار را گرفته و سعی میکند مفصل را در جهتی که بطور معمول نباید حرکت کند به حرکت درآورد.
بطور مثال زانو فقط به جلو و عقب خم و راست میشود و نمیتواند به داخل و خارج خم شود. پزشک با فشار دادن زانو به خارج یا داخل بررسی میکند که آیا رباط های اطراف آن سالم هستند یا خیر
بررسی دیگر اندازه گیری قدرت عضلات اطراف مفصل است. حرکت مفصل در هر جهتی به توسط یک یا تعدادی عضله صورت میگیرد. میتواند قدرت این عضله یا عضلات را اندازه گیری کرد. به این صورت که
- صفر : هیچ قدرتی در عضله وجود ندارد
- یک : انقباض عضله را میتوان با دست گذاشتن بر روی عضله لمس کرد
- دو : عضله میتواند مفصل را فقط وقتی نیروی جاذبه حذف شده است حرکت دهد. بطور مثال وقتی بازو و ساعد هر دو بر روی میز قرار گرفته اند انقباض عضله جلو بازو بتواند آرنج را خم کند
- سه : عضله میتواند اندام را برعلیه جاذبه حرکت دهد. مثلا فرد میتواند وقتی بر روی صندلی نشسته است زانوی خود را راست و صاف کند که به معنای قدرت سه برای عضلات جلو ران است
- چهار : قدرت عضله بیش از سه و کمتر از پنج است
- پنج : قدرت عضله طبیعی است
معاینه بچه ها
- در بدو ورود بیمار به اطاق پزشک ارتوپد، او ابتدا با والدین بیمار صحبت میکند. چند دقیقه وقت لازم است تا کودک متوجه شود پزشک فرد مورد اطمینانی است و قصد صدمه زدن به او را ندارد
- بچه ها دوست ندارند دراز بکشند و معاینه شوند. در صورتی که عملی باشد پزشک ممکن است ترجیح دهد بچه در بغل مادرش بنشیند و معاینه شود
- بچه ها دوست ندارند غریبه ها بدن آنها را معاینه کنند ولی دوست دارند از لباسشان تعریف شود. به همین علت بسیاری از پزشکان در حالی که از کفش زیبای یک بچه تعریف میکنند این فرصت را بدست میاورند تا لگن و زانوی او را در حین حرکت دادن پای او معاینه کنند
- بچه ها دوست ندارند لخت شوند. به همین علت در صورتی که نیار به درآوردن لباس های بچه باشد این کار در آخر معاینه انجام میشود
همین حالا مشورت کنید:
در صورتیکه این مقاله بیماری یا مشکل خاصی را شرح داده است میتوانید با نویسنده آن که بیشترین اطلاعات ارتوپدی در همین زمینه را دارد مشورت کنید.
این مقاله چقدر مفید بود ؟
لطفا در زیر امتیاز بدهید