این بیمار به توسط دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی” تحت درمان قرار گرفته است.
بیمار خانم ۴۸ ساله ای است که از بچگی بد راه میرفته است. گرچه لنگش از زمان کودکی وجود داشته ولی شدید نبوده و بیمار در حین راه رفتن دردی را احساس نمیکرده است.
از سن ۳۲ سالگی بتدریج مفصل ران راست شروع به درد کردن کرده است و شدت این درد هر ساله بیشتر شده تا اکنون که درد تقریبا هر روز وجود داشته است. بیمار ناچار برای کاهش درد از مسکن استفاده میکند ولی درد، لنگش و محدودیت حرکتی در ناحیه لگن راه رفتن بیمار را محدود کرده به نحوی که وی نمیتواند فعالیت های روزانه خودر ا انجام دهد.
بیمار در حین مراجعه لنگش شدیدی داشت. اندام تحتانی راست حدود شش سانتیمتر کوتاه تر از سمت چپ بوده و مفصل ران راست دچار خشکی و محدودیت حرکت بود. مفصل ران راست در حین حرکت کردن درد شدیدی را ایجاد میکرد. برای بررسی بیشتر وضعیت لگن و مفصل ران از بیمار رادیوگرافی به عمل آمد که در زیر مشاهده میشود.
در رادیوگرافی بالا که از ناحیه لگن به عمل آمده مشاهده میشود که سر استخوان ران در حفره استابولوم نیست و به سمت بالاتر حرکت کرده است. سر استخوان ران در کنار استخوان ایلیوم برای خود حفره ای را ایجاد کرده که در آن جای گرفته است.
البته این حفره هیچگاه نمیتواند کار حفره استابولوم را انجام دهد. با این وجود بیمار با این مفصل کاذب سالها زندگی کرده است. با در نظر گرفتن این که این مفصل کاذب غضروف ندارد بتدریج ساییده و دردناک شده است.
در رادیوگرافی بالا همچنین مشاهده میشود که سر استخوان ران بیمار به خوبی رشد نکرده و از طرف مقابل کوچکتر است. تنه استخوان ران هم از طرف مقابل باریکتر و کوتاهتر است.
تنها راه برای از بین بردن درد این بیمار انجام عمل جراحی تعویض مفصل ران است. در این عمل جراحی سر استخوان ران با یک سر مصنوعی جایگزین شده و یک کاسه فلزی در حفره استابولوم حقیقی بیمار گذاشته شده و سپس این سر و کاسه درون یکدیگر قرار گرفته تا مفصل مصنوعی ر تشکیل دهند.
جراحی تعویض مفصل ران برای بیمار انجام شد. در زیر رادیوگرافی بعد از جراحی بیمار دیده میشود.
در رادیوگرافی بالا مفصل مصنوعی دیده میشود که یک قسمت آن در استخوان ران و قسمت دیگر در حفره استابولوم حقیقی قرار گرفته است. حفره استابولوم کاذب در بالا دیده میشود که خالی است. برای اینکه بتوان سر مفصل مصنوعی را درون کاسه فلزی قرار داد باید بتوان استخوان ران را که به سمت بالا جابجا شده است به پایین آورد.
به علت اینکه در دررفتگی مادرزادی مفصل ران، استخوان ران دهها سال در بالاتر از جای اصلی خود قرار گرفته و در همین حال رشد کرده و شکل گرفته است عملا نمیتوان آن را مقدار زیادی پایین آورد. تنها راه عملی در این موارد خارج کردن قسمتی از تنه استخوان ران و کوتاه کردن آن است.
معمولا در اعمال جراحی تعویض مفصل ران که برای دررفتگی مادرزادی لگن انجام میشود تنه استخوان ران در حدود چند سانتیمتر کوتاه میشود. با وجود این کوتاهی طول کلی اندام تحتانی بعد از جراحی عملا نه تنها کوتاهتر نمیشود بلکه بلندتر هم میگردد. علت این بلند شدن پایین آوردن استخوان ران به توسط جراح است.
گرچه جراحی تعویض مفصل ران در این بیماران میتواند طول اندام تحتانی را بلندتر کند ولی ممکن است نتواند طول دو اندام را کاملا با هم مساوی کند.
عملا جراح نمیتواند استخوان ران را تا هر اندازه ای که تمایل دارد پایین آورد. پایین آوردن زیاد این استخوان ممکن است موجب کشیده شدن عصب سیاتیک و فلج آن شود. پس بطور کلی میتوان گفت بعد از جراحی تعویض مفصل برای بیماران مبتلا به دررفتگی مادرزادی لگن طول اندام تحتانی بلندتر از قبل میشود ولی ممکن است به حد طرف سالم نرسد.
بیمار مورد نظر با تکنیک گفته شده جراحی شد. درد بیمار روز بعد از جراحی از بین رفت. بیمار روز بعد از جراحی با کمک واکر شروع به راه رفتن کرد. وی توانست بعد از دو هفته بجای واکر از دو عصای زیر بغل استفاده کند. بعد از گذشت دو هفته از جراحی نرمش های خاصی به بیمار آموزش داده شد تا عضلات ناحیه لگن او را قویتر کند.
در جراحی های تعویض مفصل معمولا بیمار از چند روز بعد از جراحی میتواند پای عمل شده را بر روی زمین گذاشته و معمولا بیمار چند هفته بعد از جراحی میتواند بدون عصا راه برود ولی در بیماران مبتلا به دررفتگی مادرزادی مفصل ران به علت اینکه استخوان ران استئوتومی شده است بیمار نمیتواند تا زمان جوش خوردن محل استئوتومی بر روی اندام جراحی شده وزن بگذارد.
بنابراین حدود چند ماه زمان لازم است تا بیمار بتواند عصا را کنار بگذارد. بیمار مورد نظر بعد از چهار ماه عصا را کنار گذاشت.
برای مطالعات بیشتر به “مجموعه مقالات تعویض مفصل ران” مراجعه کنید.