ایران ارتوپدایران ارتوپد. دانشنامه آسیب ها و بیماری های استخوان و مفاصل
نویسنده: دكتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”
|
توجه عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران یكی از موفقیت آمیزترین اعمال جراحی با كمترین میزان عوارض احتمالی است. در این مقاله و مقالات بعدی در مورد یكی از عوارض نادر جراحی تعویض مفصل ران اطلاعاتی ارائه میشود. هدف از ارائه این اطلاعات اینست كه
اینكه احتمال این عارضه بعد از جراحی تعویض مفصل لگن و ران وجود دارد به هیچ وجه دلیل بر عدم انجام جراحی و یا ترس از انجام آن نیست. احتمال بروز این عارضه بسیار اندك است و اقداماتی كه پزشك انجام میدهد و نكاتی كه بیمار بعد از جراحی رعایت میكند میتواند تا حدود بسیار زیادی، احتمال بروز این عارضه نادر را كم كند.
|
یكی از مشكلات احتمالی كه ممكن است بدنبال عمل جراحی تعویض مفصل ران ایجاد شود لخته شدن خون در وریدهای عمقی پا است. این عارضه در صورت وقوع میتواند مشكلات جدی برای بیمار بوجود آورده و حتی منجر به مرگ او شود.
علت این عارضه چیست و چگونه میتوان از آن پیشگیری کرد. در ادامه مطلب پاسخ این سوال را خواهیم یافت.
میتوانید فیلم زیر را در همین ارتباط مشاهده کنید
وریدها یا سیاهرگ ها عروق خونی هستند كه خون را از اندام ها جمع آوری كرده و به قلب میرسانند. سرعت جریان خون در این رگ ها كندتر از سرخرگ ها یا شریان ها است كه خون را از قلب به اندام ها پمپ میكنند.
علت آن هم مشخص است. فاصله آنها از پمپ اصلی یعنی قلب بیشتر است.
در بدن انسان سیستم انعقاد خون یكی از اصلی ترین مكانیسم های حفظ حیات است. انعقاد خون موجب میشود تا در صورت بروز آسیب به عروق خونی برای اینكه این خون ارزشمند به بیرون نریزد محل سوراخ شده رگ بسته شود.
این كار با ایجاد لخته امكان پذیر است. وقتی رگ بر اثر آسیب خارجی پاره میشود فورا واكنش های شیمیایی در آن ایجاد شده كه موجب میشود گلبول های خون به هم چسبیده و خون را از حالت مایع به حالت ژلاتینی و نیمه جامدی بنام لخته درآورد. این لخته موجب انسداد سوراخ میشود.
لخته شدن خون در وریدهای عمقی اندام تحتانی چه مشكلاتی را بوجود میاورد
اولین مشكل ایجاد شده ایجاد تورم و درد ساق است. آثار این تورم ممكن است حتی با وجود درمان از بین نرفته و سالها و حتی تا آخر عمر برای بیمار باقی مانده و موجب مشكلاتی از جمله زخم های پوستی شود.
مشكل دیگر كه جدی تر است حركت لخته خون به سمت قلب و سپس رفتن لخته به ریه است كه به آن آمبولی ریوی میگویند. علائم آمبولی ریوی ناگهانی است و خود را بصورت تنگی نفس، تنفس تند تند، درد قفسه سینه و طپش قلب نشان میدهد.
آمبولی ریوی میتواند چنان سریع ایجاد شود كه از زمان بروز اولین علامت در عرض كمتر از یكساعت موجب ایست قلبی تنفسی و مرگ شود.
ممكن است قبل از بروز علائم آمبولی ریوی علائم لخته در پا مانند درد و تورم ساق وجود داشته باشد ولی گاهی اوقات بدون وجود علائم لخته در پا ممكن است اولین علامت وجود لخته در بدن بصورت آمبولی ریوی و مرگ باشد.
در صورتی كه هر كدام از علائم ذكر شده بعد از جراحی تعویض مفصل لگن و ران وجود داشته باشد بیمار باید در اسرع وقت به نزدیكترین مركز درمانی مراجعه كرده تا در صورت تائید وجود لخته بصورت اورژانس تحت درمان قرار گیرد.
با در نظر گرفتن نكاتی ذكر شده مشخص است كه بهترین اقدام پیشگیری از بروز لخته است.
پیشگیری از بروز لخته برای جراحی تعویض مفصل لگن و ران چگونه است
مهمترین راه های پیشگیری از لخته شدن خون بعد از جراحی آرتروپلاستی هیپ انجام اقدامات زیر است
- همه بیمارانی كه تحت عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران قرار میگیرند باید تا مدتی از داروهای ضد انعقادی یا رقیق كننده خون استفاده كنند تا احتمال ایحاد لخته كم شود. داروهای مختلفی به این منظور استفاده میشود.
فعلا تعداد زیادی از جراحان از داروهای تزریقی استفاده میكنند كه یكی از رایج ترین آنها انوكساپارین Enoxaparin یا كلكسان Clexan است.
این دارو باید بصورت روزانه و زیر جلدی تزریق شود. داروی دیگر مورد استفاده قرص وارفارین است كه بصورت خوراكی استفاده میشود ولی البته استفاده از آن نیازمند انجام آزمایش خون حداقل هفته ای یكی دو بار است.
بعضی متخصصین ارتوپدی از آسپرین برای رقیق شدن خون استفاده میكنند. تاثیر آسپرین در جلوگیری از لخته بعد از انجام جراحی تعویض مفصل ران مورد اختلاف نظر است.
مدت استفاده از داروهای ضد انعقادی بعد از جراحی تعویض مفصل ران حدود یك ماه است
- بیماران باید از جوراب واریس دو طرفه استفاده كنند. این جوراب های واریس بمدت 6-2 هفته در پاها استفاده میشوند و هدف از آن كم كردن میزان خون باقی مانده در وریدهای ساق است
- بیماران باید در یكی دو هفته اول بعد از جراحی تعویض مفصل ران هر موقع استراحت میكنند پاهای خود را بالا نگه دارند. بالا نگه داشتن پاها میزان خون آنها را كم كرده و احتمال لخته را كاهش میدهد
- بیماران باید بلافاصله پس از انجام جراحی تعویض مفصل لگن شروع به حركات مچ هر دو پای خود كنند. بیمار باید هر دو مچ پا را بصورت ارادی مرتبا به بالا و پایین خم كند.
توصیه میشود حداقل هر دقیقه ده مرتبه این كار انجام شود. در اولین زمانی كه پزشك اجاره میدهد بیمار باید شروع به حركت هر دو زانوی خود كند. حركات مدام اندام تحتانی احتمال بروز لخته را كاهش میدهند
- بیمار باید در اولین زمانی كه پزشك تشخیص میدهد راه برود. وی هر چه زودتر و هر چه بیشتر راه برود احتمال بروز لخته در او كمتر میشود
همین حالا مشورت کنید:
در صورتیکه این مقاله بیماری یا مشکل خاصی را شرح داده است میتوانید با نویسنده آن که بیشترین اطلاعات ارتوپدی در همین زمینه را دارد مشورت کنید.
این مقاله چقدر مفید بود ؟
لطفا در زیر امتیاز بدهید