سوالات متداول- زانو

من ۳ ماه قبل عمل جراحی رباط صلیبی قدامی و مینیسک خارجی کردم توی یکی از فاکتورها چیزایی اومده که نمی دونم چیه میشه بگید اندوباتون چیه و اینکه استحکام و قدرت رباط جدید چقدره

در عمل جراحی بازسازی رباط صلیبی پزشک ارتوپد در جای رباط پاره شده یک رباط دیگر را پیوند میزند. اتصال این رباط پیوندی از دو طرف به استخوان است. این رباط در بالا به استخوان ران و در پایین به درشت نی متصل میشود. اتصال رباط جدید به استخوان از طرق متفاوتی صورت میگیرد که متداول ترین آنها استفاده از پیچ و اندوباتون است.

اندوباتون وسیله ایست که از یک قسمت فلزی شبیه به دکمه و یک ریسمان تشکیل شده است. از این وسیله برای متصل کردن رباط پیوندی به استخوان استفاده میشود.

استحکام رباط پیوندی که بجای رباط پاره شده قرار میگیرد به عوامل متعددی بستگی دارد. یکی از آنها نوع رباط جایگزین است. رباط پیوندی از نقاط مختلفی از بدن گرفته میشود که قدرت های مختلفی دارند. روش اتصال رباط پیوندی به استخوان، بیماری های زمینه ای فرد و شاید از مهمترین عوامل، تبحر جراح همه و همه میتوانند در نتیجه جراحی و استحکام رباط تاثیرگذار باشند.

من ۲۵ سالمه و دچار پارگی مینسک شده ام با پزشک و بدنساز خود مشاوره کرده ام و آنها گفته اند میتوانم عمل نکنم آیا بعدا مشکلی برای من به وجود نمی آید؟

پاره شدن منیسک میتواند بدون علامت باشد و یا میتواند مشکلاتی مانند قفل شدن یا خالی شدن زانو و یا تورم گاهگاهی در مفصل را ایجاد کند. در مواردی که منیسک پاره شده برای بیمار مشکلی را ایجاد نکند نیازی هم به درمان ندارد. در مواردی که علائم آسیب منیسک یعنی خالی شدن، قفل شدن و یا تورم زانو هر چند ماه یکبار و آنهم در حین فعالیت های شدید بدنی ایجاد شود میتوان ابتدا یک دروره درمان غیر جراحی را برای بیمار انجام داد. در صورتیکه علائم بیمار با درمان غیر جراحی برطرف شود نیازی به درمان جراحی نیست ولی در صورتیکه مشکلات بیمار حل نشود میتوان از عمل جراحی برای درمان استفاده کرد.

مهمترین قسمت درمان غیر جراحی پارگی منیسک تقویت عضلات چهارسر ران یا کوادری سپس است. علائم پارگی منیسک یعنی قفل شدن، خالی شدن و ورم زانو در بسیاری از بیماران با تقویت عضلات چهارسر از بین میروند. اگر بعد از چند ماه انجام نرمش های لازم و تقویت این عضلات، علائم بیمار از بین رفت بیمار نیازی به جراحی ندارد وگرنه میتواند تحت عمل جراحی قرار گیرد.

البته منیسک یک بافت لازم و ضروری برای زانو است و وقتی آسیب میبیند میتواند در دراز مدت موجب بروز مشکلاتی برای زانو شود. با تقویت عضلات چهارسر ران میتوان تا حدودی جلوی بروز این مشکلات را گرفت ولی همانطور که ذکر شد تا حدودی.

عمل جراحی که برای پارگی منیسک علامت دار انجام میشود در غالب اوقات منیسکتومی است یعنی قسمتی از منیسک که پاره شده است از زانو خارج میشود.منیسکتومی

بنابراین چه عمل جراحی انجام شود و چه نشود بعد از پاره شدن منیسک، زانو از داشتن یک بافت مهم محروم میشود که میتواند در دراز مدت آثارش را در سلامت زانو بجا بگذارد.

هنگام دویدن مچ  پای چپ من ناگهان بسمت چپ و زانوی من بسمت داخل یعنی بسمت راست چرخیدند. با درد فراوان زمین خوردم. احساس درد زیاد در قسمت راست زانوی چپ داشتم. به متخصص ارتوپد مراجعه کردم که گفت تاندون زانو پاره شده. گچ گرفت و گفت باید یک ماه توی گچ باشه و از فردای روز گچ گرفتن میتونی راه بری.

من محل قرارگیری تاندون رو نمیدونم کجاست. میترسم که تشخیص اشتباه باشه و کار از کار بگذره. شاید رباط یا مینیسک باشه. بنده ورزش رزمی کیک بوکسینگ بطور حرفه ای انجام میدم. لطفا راهنمایی بفرمایین که درمان صحیح چیه؟

چرخش شدید زانو در حین دویدن یا ایستادن ناگهانی میتواند موجب پاره شدن رباط صلیبی و یا مینیسک زانو شود. پارگی در این بافت ها میتواند موجب بروز درد شدید و ناگهانی در زانو شده بطوریکه فرد را ادامه فعالیت ورزشی بازدارد. درد رباط صلیبی پاره شده در داخل زانو احساس میشود. درد مینیسک میتواند در طرف داخل و یا خارج رانو باشد ولی چون بیشتر، مینیسک داخلی پاره میشود درد بیشتر در سطح داخلی زانو احساس میگردد.

در درمان پارگی های حاد رباط صلیبی میتوان از گچ گیری استفاده کرد. پس از یک تا یک و نیم ماه گچ گیری و بیحرکتی مفصل زانو، برای مدتی حرکات نرمشی طبی به توسط بیمار انجام میشود تا دامنه حرکتی مفصل را به وضعیت طبیعی برگرداند. در این زمان میتوان تصمیم گرفت که آیا بیمار نیاز به درمان جراحی برای بازسازی زانو دارد یا خیر.

درمان پارگی حاد مینیسک را هم میتوان در ابتدا با استفاده از گچ گیری و بیحرکتی مفصل زانو انجام داد. البته در افراد جوان و فعال ممکن است بتوان بعضی پارگی های حاد مینیسک را بصورت حاد جراحی و ترمیم کرد.

تشخیص آسیب های مینیسک و رباط صلیبی و یا رباط جانبی وقتی بصورت حاد ایجاد شده است ممکن است کمی مشکل باشد. ممکن است دو و یا چند آسیب با هم وجود داشته باشند. پزشک با دقت به گفته های بیمار و سپس معاینه دقیق زانوی او میتواند شواهدی را بدست آورد که وی را به تشخیص درست کمک کند. استفاده از وسایل تصویربرداری هم میتواند به تشخیص صحیح کمک کند. پس از یک تشخیص درست میتوان درمان مناسب را برای بیمار انجام داد.

بطور خلاصه میتوان گفت درمان آسیب های مینیسک و یا رباط های زانو را هم میتوان با بیحرکتی زانو به توسط گچ گیری و هم با عمل جراحی انجام داد. نوع درمان بر حسب متغیرهای  گوناگونی تفاوت میکند و پزشک معالج بر اساس آنها بهترین درمان را برای بیمارش انتخاب میکند.

من دو ماه است که عمل رباط صلیبی قدامی انجام داده ام  ولی هنوز در راه رفتن احساس درد میکنم و نمیتوانم راحت راه بروم و حدود ده جلسه فیزیوتراپی و ده جلسه آب درمانی انجام داده ام. خواستم ببینم چه کارهای دیگری باید انجام بدهم؟ ضمن اینکه دکترم گفته بعد از یکسال میتوانم فوتبال بازی کنم. به نظر شما دلیل این همه زمان طولانی چیست؟

کسب نتیجه موفق از درمان بازسازی رباط صلیبی به عوامل متعددی بستگی دارد که مهمترین آنها فاکتورهای پزشک و بیمار و تعامل مناسب بین ایندو است. از یک طرف تکنیک مناسب و موفق انجام عمل جراحی و از طرف دیگر همکاری بیمار و پیگیری وی در انجام درست اقدامات قبل و بعد از جراحی میتواند نتایج درمانی مناسبی را برای بیمار رقم بزند.

توضیح در باره تکنیک جراحی از حوصله این بحث خارج است ولی مهمترین عاملی که از طرف بیمار باید رعایت شود انجام درست و مداوم نرمش های قبل و بعد از جراحی است. مسلما ده جلسه فیزیوتراپی و یا آب درمانی روش صحیح و کافی برای مراقبت های بعد از جراحی نمیباشد. بیمار باید یاد بگیرد که چگونه نرمش های کششی و تقویتی و پس از آن نرمش های مهارتی را خود انجام دهد.

این نرمش ها به توسط خود بیمار در منزل صورت میگیرد و نقش فیزیوتراپ در این میانه فقط نظارت بر انجام درست و مناسب نرمش ها است. چند جلسه گرم کردن زانو با چند دستگاه در فیزیوتراپی تاثیری در بازپروری این آسیب ندارد. اگر منظور از آب درمانی هم چند بار رفتن به استخر و راه رفتن در آب است که آن هم تقریبا بی فایده است. صبر کردن و منتظر شدن برای گذشت زمان به امید بهتر شدن خودبخودی زانو هم بی ثمر است.

در مورد طریقه صحیح انجام بازیروری و نرمش هایی که در بازسازی رباط صلیبی باید انجام شود در مقالات زیر بحث شده است.

من دچار پارگی رباط صلیبی قدامی شده ام و میخواهم عمل کنم و حالا میخوام بدونم چه روشی بهتره؟

در بازسازی رباط صلیبی قدامی از روش های متعدد جراحی استفاده میشود. عمل جراحی ممکن است بصورت باز و یا با استفاده از آرتروسکوپ انجام شود. امروزه اکثر بازسازی های این رباط با استفاده از روش آرتروسکوپی صورت میگیرد. این روش در صورتیکه به درستی انجام شود نتایج درمانی بهتری دارد.

برای بازسازی رباط صلیبی قدامی از پیوند های مختلفی استفاده میشود که مهمترین آنها عبارتند از

این که از چه رباطی در چه بیماری استفاده شود تا حدی بسته به وضعیت بیمار ( نوع آسیب و وضعیت سلامت عمومی بیمار ) و ترجیح و تجربه پزشک ارتوپد دارد. پزشک معالج سعی میکند بهترین نوع رباط پیوندی و بهترین نوع جراحی را برای بیمارش انجام دهد تا بسته به شرایط وی بهترین نتایج درمانی را بدست آورد.

حدود ۲۰ ماه پیش بر اثر ضربه شدید زانوی راستم آسیب دید به چند پزشک ارتوپد مراجعه کردم. هنوز در زانویم قدری تورم و درد دارد. جواب ام آر آی که حدود ۱ هفته پیش گرفتم به صورت زیر است. مدیال مینیسک : A tear in posterior horn with extension into capsular margin ۱- آیا این پارگی خود بخود ترمیم میگردد و در چه ناحیه ای از خونرسانی مینیسک قرار دارد؟ ۲- تریپل فلکس کمکی میکند ؟ ۳- چون من سرباز هستم آیا دوندگی و رژه برای آن مضر است؟

منیسک را میتوان از نظر خونرسانی به دو قسمت بیرونی و داخلی تقسیم کرد. قسمت حاشیه بیرونی منیسک که به کپسول مفصلی زانو چسبیده است عروق خونی را از آن دریافت میکند ولی قسمت های مرکزی تر فاقد عروق خونی هستند. قسمت بیرونی چون خونرسانی دارد پس در صورت آسیب دیدن قدرت ترمیم دارد ولی این بدان معنی نیست که هر پارگی منیسک که در قسمت حاشیه ای آن باشد ترمیم خواهد شد. ترمیم منیسک مانند جوش خوردن شکستگی نیاز به شرایطی دارد که تا مهیا نباشد صورت نمیگیرد.

پس پارگی منیسک حتی اگر در قسمت حاشیه ای آن باشد خودبخود ترمیم نمیشود بلکه نیاز به درمان صحیح دارد.

ماده اصلی در تریپل فلکس، گلوکزآمین و کندروآیتین سولفات است و هیچکدام از این موارد بر روی پارگی منیسک تاثیر درمانی ندارند.

تاثیر دویدن و رژه بر روی آسیب منیسک بسته به شدت آسیب متغیر است. در صورتی که پارگی منیسک موجب بروز علائمی مانند تورم، قفل شدن و یا خالی کردن زانو شود وارد کردن فشار زیاد به زانو مانند دویدن زیاد تا سرحد خستگی و رژه ممکن است شدت آسیب را افزایش دهد.

یک پزشک روماتولوژی برای مادرم تشخیص ساییدگی شدید زانو داده اند. مادرم مدت سه سال است که از گلوکزآمین استفاده می کنند و پزشک معالج گفته اند بهتر است جراحی صورت گیرد حال می خواستم بدانم این جراحی به چه صورت است و درصد موفقیت آن چه گونه است؟ مدت عوارض پس از عمل چقدر است؟

عمل جراحی که برای ساییدگی شدید زانو انجام میشود عمل تعویض مفصل است. این عمل جراحی را معمولا برای کسانی انجام میدهند که شدت ساییدگی و آرتروز زانو در آنها به حدی است که زانو درد ایشان به درمان های غیر جراحی منجمله مصرف داروهای ضد التهابی پاسخ نمیدهد. در این بیماران پزشک معالج سطوح مفصلی اطراف زانو یعنی پایین استخوان ران و بالای استخوان درشت نی را برداشته و سطوح فلزی را جایگزین آنها میکند. به این ترتیب بیمار صاحب یک مفصل مصنوعی زانو میشود.

برای مطالعه بیشتر در مورد عمل جراحی تعویض مفصل زانو و مباحث مربوط به آن به مقالات سایت مراجعه کنید.

در صورتی که بیمار درست انتخاب شود یعنی واقعا نیاز به جراحی تعویض مفصل داشته باشد و جراحی به خوبی انجام شود میتواند درد بیمار و تا حدود زیادی محدودیت حرکت و تغییر شکل زانو را برطرف کند.

البته عمل جراحی تعویض مفصل زانو مانند هر جراحی دیگر ممکن است با عوارضی همراه باشد گرچه احتمال این عوارض بسیار کم است. عفونت، لق شدن مفصل مصنوعی از مهمترین عوارض احتمالی این نوع عمل جراحی هستند.

27 سال سن دارم  با وزن ۷۰ و قد ۱۸۰ حدود یک سال پیش یک روز صبح زمانیکه از خواب بیدار شدم زانوی من هنگام خم و راست کردن صدای ترق ترق شدیدی میکرد (همان صدایی که گاهی اوقات افراد هنگام بلند شدن از زانوی خود می شنود ) به همراه حرکت احساس اندکی درد خفیف در داخل زانو ناشی از فشار خم و راست کردن ایجاد می شد و حس میکردم که نمیتوانم زانویم را به طور کامل راست کنم.

اما مشکل درد یا راست کردن نبود مشکل صدای ترق زانو بود که پس از حدود ۵۰ یا ۶۰ بار خم و راست کردن که هر بار با صدا همراه بود ناگهان با درد شدیدی زانویم راست شد و دیگر صدای ترق  نکرد به طوری که احساس کردم زانویم جا افتاده است و حدود یک هفته درد بسیار شدیدی در زانو داشتم که نمی توانستم از جایم حرکت کنم.

بعد از آن درد کاهش یافت اما بعد از آن  پس از اندکی راه رفتن یا فعالیت یا نشستن روی زانوی آسیب دیده حدود ۷ یا ۸ ساعت درد خفیف و گاهی شدید زانو دارم ضمن اینکه گاهی اوقات زانویم هنگامی که کامل خم می شود گیر می کند و حتی زمانی که زانو را با دست چپ و راست کنم مانند این است که زانو از جای خود در می رود که با صدای ترق همراه است ضمنا اینکه مصرف مولتی ویتامین، شربت کلسیم و استراحت هیچ سودی برایم نداسته است خواهش می کنم مرا در این خصوص راهنمایی فرمایید

گیر کردن و قفل شدن مفصل زانو دو علت عمده دارد یکی از آنها پارگی های وسیع منیسک و دیگری وجود یک استخوان یا غضروف آزاد در داخل مفصل زانو است.

وقتی منیسک بصورت طولی پاره میشود ممکن است در حین خم و راست شدن زانو قسمت پاره شده منیسک بین سطوح مفصلی گیر کند. در این حال فرد نمیتواند زانوی خود را بطور کامل باز کند. به این حالت قفل شدن یا قفل کردن زانو میگویند و از علائم پارگی منیسک است. وقتی قفل شدن زانو به علت پارگی منیسک است در بسیازی اوقات فرد با کمی حرکت دادن و بازی کردن با مفصل میتواند بتدریج زانو را از حالت قفل شدگی خارج کند ولی گاهی این اتفاق نیفتاده و مشکل بیمار نیاز به درمان به توسط پزشک خواهد داشت.

علت دیگر قفل شدن زانو گیر کردن یک تکه استخوانی یا غضروفی آزاد در بین سطوح مفصلی است. این تکه های آزاد که به آنها لوز بادی Loose body یا موش مفصلی هم میگویند معمولا به علت کنده شدن تکه ای از غضروف یا استخوان سطح مفصلی به درون مفصل ایجاد میشود. این اتفاق ممکن است بدنبال ضربات زانو و شکسته شدن تکه از سطح مفصلی آن و یا به علت بیماری استئوکندریت دیسکان ایجاد شود.

وقتی تکه استخوانی یا غضروفی علت قفل شدن مفصل زانو است این تکه بطور مرتب در درون مفصل حرکت میکند و هر وقت در موقعیتی قرار گرفت که بتواند جلوی خم شدن یا راست شدن کامل مفصل را بگیرد مفصل قفل میشود. در این حال هم معمولا بیمار با کمی تکان دادن زانو میتواند آن را از حالت قفل خارج کند.

در هر دو این بیماری ها قفل شدن زانو میتواند همراه با درد و یا ورم زانو باشد. بعد از چند روز درد و تورم از بین میرود و این قفل شدن و درد و ورم میتواند هر هفته یا هر چند ماه یکبار تکرار شود. درمان هر دو این بیماری ها درمان جراحی است. در آسیب منیسک قسمت پاره شده و در لوز بادی تکه استخوانی یا غضروفی آزاد به توسط جراحی از درون زانو خارج میشود. این عمل جراحی را معمولا با روش آرتروسکوپی انجام میدهند.

خانمی ۲۴ ساله هستم که ۲ سال پیش هنگام پایین آمدن از پله دردی در زانو حس کردم (مثل پیچ خوردن) بعد از آن زانوی من ورم کرد و دیگر نتوانستم راه بروم درد خیلی شدیدی داشتم. زانوم شدیدا آب آورد. ام آر آی هیچ مشکل فیزیکی نشان نداد. در آزمایش خون هم همه چیز طبیعی بود و روماتیسم نشان نداد. بعد از ۶ -۷ ماه زانوم خوب شد.

حالا بعد از سه سال باز بدون اینکه ضربه بخورد شدیدا آب آورد. آب زانوم را کشیدم و تزریق هم کردم آب زانو را آزمایش دادم جواب این بود که علت تورم ضربه است در صورتیکه این بار زانویم ضریه ندیده بود؟ باز هم آزمایش خون دادم که همه چیز نرمال بود؟

آب آوردن زانو موجب تورم آن میشود. این وضعیت در واقع به علت افزایش مایع مفصلی زانو ایجاد میگردد. مایع مفصلی در حد چند سی سی بطور طبیعی در زانوی همه افراد وجود دارد. این مایع به توسط سلول هایی که بصورت یک لایه، سطح درونی کپسول مفصلی را میپوشانند ترشح میشود. به این لایه سلولی لایه سینوویال میگویند. افزایش ترشح مایع سینوویال معمولا به علت تحریک این سلول ها است. علل متفاوتی مانند عفونت، بیماری های متابولیک یا ضربه میتوانند موجب افزایش ترشح مایع مفصلی و در نتیجه آب آوردن مفصل شوند.

وقتی تورم و آب آوردن زانو بطور ناگهانی و بعد از یک ضربه یا پیچ خوردن زانو ایجاد شود معمولا علت آن آسیب مینیسک است. فشار به منیسک موجب کشیده شدن و در نتیجه تحریک سلول های سینوویال نزدیک آن شده و بدنبال آن زانو زانو ورم میکند.

در این موارد بررسی مایع مفصلی و آزمایشات خونی معمولا طبیعی هستند. گرچه آسیب های منیسک را میتوان در بسیاری اوقات با استفاده از ام آر آی تشخیص داد ولی توانایی این نوع تصویربرداری در تشخیص ضایعات در بسیاری اوقات وابسته به مهارت کسانی است که این تصاویر را تهیه و تفسیر میکنند.

وقتی تورم زانو بدنبال آسیب منیسک ایجاد شده باشد حتی بدون درمان هم معمولا بعد از چند روز تا چند هفته بتدریج فروکش میکند. در این حال اگر آسیب منیسک به درستی درمان نشود در آینده هر بار فشاری به زانو وارد شود کشش بیش از حد بر روی منیسک آسیب دیده میتواند موجب تورم مجدد و آب آوردن دوباره مفصل شود.

آیا در عمل جراحی رباط صلیبی ACL می توان با استفاده از پیچ و پلاک رباط ACL صدمه دیده و پاره شده را مجددا مورد استفاده قرار داد یا باید حتما رباط سالم از جای دیگر پا برداشته شود و در زانو قرار داده شود؟ اگر می توان رباط آسیب دیده را مجددا استفاده کرد شما کدام روش را پیشنهاد می کنید: استفاده از رباط پاره شده و یا برداشتن رباط از جای دیگر پا

پارگی رباط صلیبی زانو معمولا به علت کشیدگی بیش از حد آن ایجاد میشود. وقتی رباط با چنان قدرتی کشیده میشود که توانایی مقاومت در برابر آن را ندارد تحت نیروهای کششی وارده به آن پاره میگردد. پاره شدن رباط معمولا به گونه ایست که محل پارگی ریش ریش شده و کاملا تغییر شکل میدهد. این ریش ریش شدن رباط به گونه ای به آن صدمه میزند که امکان دوختن دوسر پاره شده عملا وجود نخواهد داشت. به سخن دیگر بافت محکمی وجود ندارد که نخ بخیه در آن گیر کرده و بتواند دو سر پارگی را مجددا به هم متصل کند.

پس در پاره شدن رباط صلیبی در اکثریت قریب به اتفاق موارد، امکان ترمیم مستقیم رباط وجود ندارد به همین خاطر از روش بازسازی استفاده میشود.

در روش بازسازی پزشک جراح اصلا با رباط پاره شده کاری ندارد. بجای آن یک رباط را از جای دیگری از بدن فرد گرفته و به جایی که رباط صلیبی در آن ناحیه قرار داشته است جایگزین میکند. این عمل جراحی معمولا بلافاصله بعد از پارگی رباط انجام نمیشود. در ابتدا پزشک سعی میکند با انجام چند هفته انجام نرمش های کششی در زانو دامنه حرکتی آن را به حالت قبل از آسیب بازگرداند و پس از کاهش تورم زانو عمل جراحی بازسازی را انجام میدهد.

ممکن است همراه با آسیب رباط صلیبی، منیسک زانو هم صدمه دیده باشد که در هنگام بازسازی رباط، منیسک هم به روش مناسب درمان میشود.