نوبت دهی

لغت نامه ارتوپدی – ت

تارس نام دسته ای متشکل از هفت استخوان در کف پا است که در بین پنجه پا و مچ پا قرار گرفته است. بزرگترین استخوان تارس استخوان پاشنه یا کالکانه نام دارد. استخوان های تارس از یک طرف با واسطه مفاصل تارسومتانارس به استخوان های متاتارس پنجه متصل میشوند و از طریق مفصل مچ پا به استخوان های ساق اتصال میابند. 

تارسومتاتارس نام پنج مفصل در کف پا است که بین استخوان های تارس و استخوان های متاتارس قرار گرفته اند.  استخوان کوبوئید و سه استخوان کونئیفرم از یک طرف در کنار پنج استخوان متاتارس قرار گرفته و پنج مفصل تارسومتاتارس را میسازند. مفصل تارسومتاتارس را مفصل لیسفرانک نیز مینامند.

تالوس نام یکی از استخوان های تارس است. استخوان تالوس یا قاپ در یالای استخوان پاشنه یا کالکانه قرار گرفته و در بالا با استخوان تیبیا یا درشت نی و در پایین با استخوان پاشنه و در جلو با استخوان ناویکولر مفصل میشود.  قسمت اعظم سطح رویی استخوان تالوس را غضروف مفصلی پوشانده است. خونرسانی به استخوان تالوس خیلی خوب نیست و در موارد شکستگی ممکن است دچار نکروز آوازکولر یا سیاه شدگی شود.

تاندنیت Tendinitis به معنای التهاب تاندون است. تاندون یا زردپی یک طناب بافتی بسیار محکم و قابل انعطاف است که از یک طرف به عضله و از طرف دیگر به استخوان متصل میشود. در بعضی بیماری های روماتیسمی و یا در بعضی اوقات بدنبال ضربه، تاندون بخصوص در محل اتصال به استخوان دچار التهاب میشود که به آن تاندنیت میگویند. تاندنیت معمولا با دردی همراه است که در محل اتصال تاندون به استخوان احساس میشود.

تاندون یا زردپی یک طناب بافتی بسیار محکم و قابل انعطاف است که از یک طرف به عضله و از طرف دیگر به استخوان متصل میشود. توضیح بیشتر

تاندینوز Tendinosis به معنی بیماری تاندون است.  تاندون یا زردپی یک طناب بافتی بسیار محکم و قابل انعطاف است که از یک طرف به عضله و از طرف دیگر به استخوان متصل میشود. در سنین بالا و یا در کسانی که یک حرکت خاص را بطور مکرر انجام میدهند ( بطور مثال در ورزشکاران) در محل اتصال تاندون به استخوان، رشته های ظریفی که تاندون را درشت میکنند دچار پارگی های میکروسکوپی شده و خراب و ضعیف میشوند. این وضعیت را تاندینوز میگویند. تاندینوز معمولا با دردی همراه است که در محل اتصال تاندون به استخوان احساس میشود.

تراپزوئید Trapezoid نام یکی از استخوانچه های مچ دست بوده و به معنای شبیه ذوزنقه است. در مچ دست انسان هشت استخوان وجود دارد که به آنها استخوانچه های کارپ هم میگویند. این استخوانچه ها در دو ردیف چهار تایی در کنار هم قرار دارند. استخوان تراپزوئید در ردیف دیستال یعنی ردیفی که به کف دست نزدیک تر است قرار دارد. در این ردیف تراپزوئید بعد از تراپزیوم استخوان دوم است. بعد از تراپزوئید استخوان کاپیتیت قرار گرفته است.

تراپزیوم نام یکی از استخوانچه های مچ دست بوده و به معنای ذوزنقه است. در مچ دست انسان هشت استخوان وجود دارد که به آنها استخوانچه های کارپ هم میگویند. این استخوانچه ها در دو ردیف چهار تایی در کنار هم قرار دارند. استخوان تراپزیوم در ردیف دیستال یعنی ردیفی که به کف دست نزدیک تر است قرار دارد.  در این ردیف تراپزیوم اولین استخوانچه بوده که با استخوان متاکارپ شست دست مفصل میشود. بعد از تراپزیوم استخوان تراپزوئید قرار گرفته است.

تراکشن به معنای کشش است. تراکشن یا کشش طریقه ای است که پزشک ارتوپد از آن برای بیحرکتی و یا جااندازی نسبی و یا جااندازی کامل یک شکستگی استفاده میکند. دو نوع تراکشن یا کشش وجود دارد که به آنها تراکشن (کشش) پوستی و تراکشن (کشش) استخوانی یا اسکلتال میگویند. در تراکشن یا کشش پوستی یک نوار چسب مخصوص به پوست دو طرف ساق بیمار متصل شده و سپس این نوار چسب از طریق یک ریسمان و قرقره به وزنه ای متصل میشود. آویزان شدن وزنه موجب اعمال تراکشن یا کشش به اندام تحتانی میشود. در تراکشن یا کشش استخوانی یا اسکلتال یک میله یا پین فلزی بصورت عرضی از استخوان درشت نی یا تیبیا عبور داده شده بطوریکه دوسر آن از پوست بیرون باشد. دو سر این پین از طریق ریسمان و قرقره به وزنه متصل میشود.

تراکم استخوان به معنای میزان سفتی و استحکام آن است. توضیح بیشتر

ترقوه Clavicle نام استخوانی در شانه است.  استخوان ترقوه یه شکل یه میله ای خمیده به شکل حرف S البته با انحنای کمتر است. دو استخوان ترقوه در بالاترین قسمت جلوی قفسه سینه قرار گرفته از طرف داخل با استخوان جناغ و از طرف خارج با استخوان کتف یا اسکاپولا مفصل میشوند. شکستگی استخوان ترقوه از شکستگی های شایع بخصوص در بچه ها است.

ترندلنبرگ Trendelenburg position طریقه ای دراز کشیدن است که در آن بیمار طاق باز بوده و سر وی نسبت به پاها به سطح زمین نزدیک تر است. بعضی معاینات پزشکی و بعضی اعمال جراحی در وضعیت ترندلنبرگ انجام میشود. همچنین پزشک به بعضی بیماران توصیه میکند تا در مدت درمان در وضعیت ترندلنبرگ قرار داشته باشند.

ترندلنبرگ Trendelenburg gait یک علامت پزشکی بوده و نشانه ضعف عضلات گلوتئال یا ابدکتور لگن است. افرادی که دچار ضعف عضلات ابدکتور لگن به هر دلیلی هستند (مانند دررفتگی مادرزادی مفصل ران) در هنگام ایستادن، اگر پای طرف سالم را از روی زمین بردارند لگن طرف سالم به سمت پایین چرخیده و تنه بیمار به سمت مقابل منحرف میشود. به راه رفتن این افراد راه رفتن ترندلنبرگ میگویند. این افراد در حین راه رفتن مرتبا تنه خود را به طرفین خم میکنند.

تروکانتر Trochanter نام دو برجستگی استخوانی در قسمت های بالایی استخوان ران است. در زیر سر و گردن استخوان ران دو برجستگی به نام های تروکانتر بزرگ و کوچک وجود دارد. تروکانتر بزرگ در سمت خارج قرار داشته و محل اتصال عضلات گلوتئال است. تروکانتر کوچک در سمت داخل است و عضله ایلیوپسواس به آن متصل میشود.

تروما Trauma به معنی آسیبی است که بر اثر وارد شدن ضربه به بدن وارد میشود. ضربات وارده به بدن میتوانند موجب شکستگی استخوان ها، پارگی عصب یا عروق، زخم پوستی و مشکلات دیگر شوند. تروما به اندام و یا احشاء داخلی بدن میتواند بدنبال تصادف وسایل نقلیه و یا سقوط از ارتفاع بوجود آید.

تروماتولوژی Traumatology نام شاخه ای از طب است که به بررسی ضایعات ناشی از تروما میپردازد. تروما به معنی آسیبی است که بر اثر وارد شدن ضربه به بدن وارد میشود. تروماتولوژی در مورد روش های مختلف در تشخیص و درمان آسیب های ناشی از ضربه به بدن بحث میکند. تروماتولوژی از زیر شاخه های مهم جراحی و ارتوپدی است.

ترومبوآمبولی به معنای تشکیل لخته در درون رگ خونی و سپس حرکت آن از طریق رگ به محل دیگر و مسدود کردن رگ در محل جدید است. توضیح بیشتر

ترومبوز به معنی لخته شدن خون در داخل یگ رگ خونی است.

تری کتروم Triquetrum نام یکی از استخوانچه های مچ دست بوده و به معنای سه گوش است. در مچ دست انسان هشت استخوان وجود دارد که به آنها استخوانچه های کارپ هم میگویند. این استخوانچه ها در دو ردیف چهار تایی در کنار هم قرار دارند. استخوان تری کتروم در ردیف پرگزیمال یعنی ردیفی که به ساعد نزدیک تر است قرار دارد. در این ردیف استخوان تری کتروم بعد از استخوان لونیت قرار میگیرد.

تشک مواج Air mattress نوعی تشک طبی است که با فشار هوا باد میشود. یک پمپ الکتریکی فشار هوای قسمت های مختلف آن را بطور دائم کم و زیاد میکند. نتیجه اینست که فشاری که تشک به هر قسمت از بدن وارد میکند دائما در حال تغییر است. از تشک مواج برای پیشگیری و درمان زخم بستر استفاده میشود.

تعویض مفصل نوعی عمل جراحی بازسازی مفصل و نوعی آرتروپلاستی است. توضیح بیشتر

تغییر شکل گردن قو  Swan neck deformity یا سوان نک نوعی تغییر شکل یا دفرمیتی در انگشت دست است. تغییر شکل گردن قو معمولا در روماتیسم مفصلی ایجاد میشود. در دفرمیتی گردن قو مفصل اینترفالانژیال دیستال یعنی مفصل انتهایی انگشت دست خم شده و مفصل اینترفالانژیال پرگزیمال یعنی مفصل وسطی انگشت به سمت پشت منحرف میشود.

تغییر شکل مادلانگ Madelung deformity نوعی اختلال رشد مچ دست است که موجب قوسی شدن استخوان رادیوس یا زند زبرین میشود. بیماری مادلانگ معمولا ارثی است و در دختران بیشتر دیده میشود. این بیماری معمولا دو طرفه بوده و موجب انحراف مچ دست میشود. تغییر شکل شدید مچ دست بدنبال بیماری مادلانگ ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد.

تنار Thenar یک برجستگی عضلانی در کف دست است. در کف دست انسان نزدیک به انگشت شست، یک برجستگی نرم وجود دارد که محل قرار گیری عضلات مهمی است. این عضلات عمدتا برای حرکت دادن انگشت شست بکار برده میشوند. برجستگی ایجاد شده بر اثر این توده عضلانی را تنار میگویند.

تنگی کانال نخاع نام بیماری است که در آن کانال نخاعی بنا به عللی تنگ شده و به نخاع که در درون آن قرار دارد فشار وارد میکند. توضیح بیشتر

تنوسینوویت Tenosynovitis به معنای التهاب غلاف اطراف تاندون است. در اطراف تاندون ها یا زردپی ها یک غلاف بافتی ظریف وجود دارد که به آن تنوسینوویوم میگویند. در درون این غلاف مایعی وجود دارد که موجب میشود تاندون در حین حرکت با بافت های اطرافش اصطکاک کمی داشته باشد. گاهی بنا به عللی این غلاف ملتهب میشود و به این التهاب تنوسینوویت میگویند. علت تنوسینوویت معمولا کار کشیدن زیاد از اندام و تاندون و یا گاهی اوقات روماتیسم مفصلی است. مهمترین علامت تنوسینوویت درد در محل تاندون است.

تنه استخوان Bone shaft به قسمت وسط استخوان های بلند میگویند. استخوان های بلند معمولا به شکل یک میله هستند که دو سر آنها در محل مفصل، کمی برجسته تر و حجیم تر است. قسمت وسطی استخوان که کمی نازک تر ولی محکم تر است را تنه یا شفت استخوان میگویند. تنه استخوان از جنس استخوان کوزتیکال است.

توبروزیته Tuberosity به معنی یک برجستگی بر روی استخوان است. توبروزیته ها معمولا در محل چسبیدن تاندون ها به استخوان قرار دارند. بطور مثال در سر استخوان بازو دو توبروزیته بزرگ و کوچک قرار دارد که در محل اتصال عضلات روتاتور کاف به استخوان قرار گرفته اند.

تورتیکولی به معنای کج بودن گردن است. توضیح بیشتر

تورنیکه Tourniquet نام وسیله ای است که به دور اندام بسته میشود تا مسیر جریان خون آن را مسدود کند. در اطاق عمل و برای بعضی اعمال جراحی ارتوپدی از نوعی تورنیکه بادی استفاده میشود. آن را مانند بازوبند به دور بازو یا ران میبند و با باد کردن آن مانع از رسیدن جریان خون به انتهای اندام میشوند. به این ترتیب جراح میتواند بدون وجود مشکل خونریزی عمل جراحی را انجام دهد. از تورنیکه همچنین برای پر خون کردن ورید های سطحی اندام فوقانی به جهت راحت تر کردن خونگیری استفاده میشود. استفاده از تورنیکه (به هر شکلی) در بیرون از فضای اطاق عمل توصیه نمیشود. 

توفوس Tophus  نام رسوب اسید اوریک در بافت های بدن در بیمار مبتلا به نقرس است. در بیماران نقرسی که سطوح بالایی از اسید اوریک در خونشان دارند ممکن است بلور های اسید اوریک در پوست، غضروف، استخوان یا دیگر بافت ها رسوب کند. بیماران دچار توفوس نقرسی معمولا قبلا حملات نقرسی زیادی داشته اند. توفوس بطور متوسط ده سال پس از شروع بیماری نقرس ایجاد میشود. گاهی رسوبات توفوس که در زیر پوست قرار دارند آن را پاره کرده و به صورت یک توده گچی سفید یا زرد رنگ به بیرون میایند.

تومور به معنای رشد غیر معمول یک بافت است که موجب یک برجستگی میشود. توضیح بیشتر

تومور بدخیم Malignant tumor نام گونه ای از تومورها است که در آن سلول های تشکیل دهنده تومور، غیر طبیعی و خارج از کنترل بدن هستند. سلول های یک تومور بدخیم معمولا بسرعت به بافت های سالم اطراف خود نفوذ و تهاجم کرده و جایگزین آنها میشوند. سلول های یک تومور بدخیم ممکن است از طریق جریان خون به بافت های دوردست رفته و در آنجا شروع به رشد و تکثیر کند. به این پدیده متاستاز میگویند. 

تومور خوش خیم Benign tumor به معنی رشد غیر معمول بک بافت است که موجب برجستگی موضعی در محل میشود و سلول های تشکیل دهنده آن همان سلول های طبیعی بدن هستند. تومور خوش خیم سرطان نیست و سلول های تشکیل دهنده آن از محل تومور به اطراف نفوذ نمیکنند. تومور های خوش خیم یا نیاز به درمان ندارند و یا با عمل جراحی از بدن خارج میگردند.

توموگرافی Tomography نام یک روش تصویربرداری از بدن است که در آن تصاویر بصورت لایه ای برداشته میشود. به سخن دیگر یک سطح مقطع فرضی از بدن تهیه میگردد. معمول ترین نوع توموگرافی، سی تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری است. توموگرافی کامپیوتری میتواند اطلاعات ذیقیمتی را در باره آناتومی اندام در اختیار پزشک معالج قرار دهد. برای تهیه یک تصویر توموگرافی از اشعه ایکس استفاده میشود.

تیبیا Tibia نام دیگر استخوان درشت نی است. استخوان تیبیا یا درشت نی یکی از دو استخوان ساق است. استخوان تیبیا در بالا از طریق مفصل زانو با استخوان ران و در پایین از طریق مفصل مچ پا با استخوان تالوس یا قاپ مفصل میشود.

تیتز Tietze’ syndrome نام یک بیماری است. به آن سندروم تیتز هم میگویند. سندروم تیتز التهاب در غضروفی است که در محل اتصال دنده به جناغ سینه قرار گرفته است. در سندروم تیتز درد در محل اتصال دنده ها به جناغ است. سندروم تیتز معمولا با درد در جلوی قفسه سینه همراه است. شدت این درد با حرکات قفسه سینه تغییر میکند.