انگشت چکشی یا مالت فینگر بیماری است که به علت پارگی تاندون اکستانسور یا باز کننده انگشت در محل اتصال به بند آخر انگشت ایجاد میشود.
نتیجه این پارگی، خم شدن بند آخر و عدم توانایی بیمار در صاف کردن و مستقیم کردن آن است. انگشت چکشی میتواند ناشی از ضربه مستقیم، کشیدگی بیش‌ازحد یا پارگی تاندون باشد.
این بیماری علاوه بر تاثیر بر عملکرد انگشت، میتواند بر کیفیت زندگی فرد نیز تأثیر بگذارد. در این مقاله، انواع مالت فینگر، علل بروز آن، علائم مشخص‌کننده و روش‌های درمانی این بیماری مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
آناتومی کاربردی
هر انگشت از سه بند تشکیل شده است. در سطج پشتی انگشتان نوار بافتی باریک ولی محکمی به نام تاندون اکستانسور یا باز کننده انگشت قرار دارد.
این تاندون به بند میانی و بند انتهایی انگشت میچسبد و وظیفه آن راست و مستقیم کردن انگشت است. محل اتصال تاندون به بند انتهایی انگشت درست مجاور مفصل بین بند انتهایی و میانی است.
علت انگشت چکشی
علت اصلی این بیماری آسیب به تاندون اکستانسور انگشت است.
شایع ترین علت ایجاد انگشت چکشی برخورد توپ با نوک انگشتان می باشد و به همین دلیل به این ضایعه انگشت بیس‌بال بازان (Baseball finger) هم می گویند چون در این ورزش گیرنده توپ سعی میکند آن را در حالی که از جلو به او نزدیک میشود بگیرد.
اگر توپ بجای اینکه در کف دست بازیکن گیرنده بنشیند به نوک انگشت وی ضربه بزند موجب خم شدن شدید و ناگهانی بند انتهایی انگشت میشود.
با خم شدن شدید این بند تاندون اکستانسور انگشت تحت کشش شدید و ناگهانی قرار میگیرد که میتواند موجب پارگی آن شود. پارگی تاندون اکستانسور بند انتهایی انگشت موجب اختلال در عملکرد آن و ناتوانی فرد در راست کردن بند انتهایی میشود.
علاوه بر آسیب‌های فیزیکی، برخی بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند منجر به ضعیف شدن تاندون‌ها و بروز انگشت چکشی شوند. برای مثال، بیماری‌های التهابی مفاصل مانند روماتیسم مفصلی می‌توانند به تاندون‌ها آسیب رسانده و زمینه‌ساز بیماری شوند.
با افزایش سن، تاندون‌ها و مفاصل انگشتان ممکن است ضعیف‌تر شوند. این امر خطر بروز مالت فینگر را در افراد مسن افزایش می‌دهد.
انواع انگشت چکشی
انگشت چکشی به دو دسته اصلی تقسیم میشود: انگشت چکشی حاد و مزمن.
انگشت چکشی حاد
این نوع از بیماری معمولا به دنبال یک آسیب یا ضربه ناگهانی رخ می‌دهد. در این حالت نیرویی مستقیم به نوک انگشت وارد میشود که موجب پارگی تاندون اکستانسور میشود. این نوع از آسیب بیشتر در ورزشکاران یا افرادی که فعالیت‌های پرخطر انجام می‌دهند دیده میشود.
مکانیسم دیگر مالت فینگر حاد، آسیب نافذ است که موجب بریدگی پوست و بدنبال آن بریدگی تاندون اکستانسور در بین پوست و استخوان میشود.
انگشت چکشی همراه با شکستگی
گاهی اوقات تاندون اکستانسور در محل اتصال به استخوان بند انتهایی پاره نمیشود بلکه تکه ای استخوان را در محل اتصال خود از جا کنده و در واقع ایجاد یک شکستگی میکند.
در مواردیکه ضایعه از نوع تاندونی است عکس رادیوگرافی طبیعی است اما در موارد استخوانی یک تکه شکستگی در بند آخر در رادیوگرافی انگشت دیده میشود. با توجه به تفاوت درمان در این دو نوع انجام رادیوگرافی در انگشت چکشی که بدنبال ضربه ایجاد میشود ضروری است.
انگشت چکشی مزمن
این نوع از بیماری معمولا به دلیل عدم درمان مناسب یا دیرهنگام انگشت چکشی حاد ایجاد میشود. در این حالت، تاندون آسیب‌دیده ترمیم نشده و انگشت به حالت خمیده باقی می‌ماند. انگشت چکشی مزمن ممکن است همراه با عوارضی مانند درد مزمن، التهاب و کاهش عملکرد انگشت باشد.
علائم انگشت چکشی یا مالت فینگر
مالت فینگر معمولا با علائم مشخصی همراه است که عبارتند از:
درد و التهاب: درد و تورم در سطح پشتی بند انتهایی انگشت دست آسیب‌دیده یکی از علائم شایع مالت فینگر است. این درد ممکن است با لمس یا حرکت انگشت تشدید شود.
خمیدگی غیرطبیعی انگشت: یکی از واضح‌ترین علائم بیماری، خمیدگی دائمی مفصل نزدیک به نوک انگشت است. در این حالت فرد قادر به صاف کردن انگشت خود به صورت ارادی نیست.
گاهی اوقات به علت تورمی که در مفصل بند انتهایی ایجاد میشود افتادگی آن دیده نمیشود. این امر میتواند تشخیص بیماری را به تاخیر اندازد. با گذشت چند روز و با کاهش تورم این افتادگی بیشتر مشخص میشود.
انگشت چکشی معمولا اختلالی در عملکرد انگشت بیمار ایجاد نمیکند و مشکل بیمار بیشتر شکل ظاهری انگشت است.
درمان انگشت چکشی
درمان انگشت چکشی به شدت آسیب و زمان تشخیص بستگی دارد. هدف از درمان، بازگرداندن عملکرد طبیعی انگشت و پیشگیری از عوارض دائمی است.
درمان انگشت چکشی معمولا به صورت بیحرکتی بند آخر انگشت در وضعیت صاف و مستقیم با کمک یک آتل آلومینیومی یا آتل هایی است که توسط تکنیسین ارتوپدی فنی ساخته میشود.
در مواردی که علل تاندونی مطرح است در ابتدا مفصل بین انگشتی انتهایی به مدت ۸-۶ هفته توسط آتل بیحرکت میشود و سپس به بیمار توصیه میشود به مدت ۶-۲ هفته فقط شبها آتل را ببندد. این نوع آتل طوری بسته میشود که بیمار بتواند به راحتی مفصل بین بند میانی و بند ریشه ای انگشت را باز و بسته کند.
در مواردی که آسیب تاندون به علت بریده شدن با جسم تیز باشد درمان معمولا به صورت ترمیم جراحی است.
در مواردی که علت انگشت چکشی کندگی استخوانی باشد درمان مانند قبل با بیحرکتی است ولی مدت آن کوتاهتر است. در مواردی که قطعه استخوانی بزرگ بوده یا باعث نیمه دررفتگی بند آخر انگشت شده باشد از درمان جراحی استفاده میشود.
در مواردی که بیمار دیر به پزشک مراجعه کرده باشد اگر مراجعه وی قبل از ۳ ماه باشد و آسیب از نوع تاندونی باشد مانند آسیب های حاد درمان می شود ولی اگر بیش از ۳ ماه از آسیب سپری شده باشد درمان بسیار مشکل بوده و ممکن است نیاز به عمل جراحی وجود داشته باشد.