تعویض مفصل لگن بهترین راه درمان خرابی مفصل ران

جراحی تعویض مفصل ران ورای تصورات شما درد خرابی مفصل ران را محو میکند

جراحی تعویض مفصل لگن که به آن تعویض مفصل ران هم میگویند نوعی عمل جراحی است که در آن جراح ارتوپد، مفصل لگن بیمار را که خراب شده است برداشته و به جای آن یک مفصل مصنوعی میگذارد.

هدف عمده این عمل، از بین بردن دردی است که براثر تخریب شدید و غیر قابل برگشت مفصل لگن ایجاد شده است.

تعویض مفصل یا آرتروپلاستی لگن یکی از موفقیت آمیز ترین اعمال جراحی در انسان است. این جراحی میتواند فرد را از دردی مزمن که مدت ها مانع فعالیت بدنی طبیعی شده یا از یک درد حاد لگن ناشی از شکستگی یا تخریب مفصل ران رها سازد.

* * * * * * * * * *

مفصل ران یا مفصل لگن یکی از مهمترین مفاصل بدن بوده و محل اتصال تنه و لگن به استخوان ران است.

مفصل ران وزن بدن را تحمل میکند. و نقش اصلی در هنگام راه رفتن با این مفصل است. خرابی مفصل ران موجب درد و لنگش و بد راه رفتن میشود.

مفصل ران ممکن است براثر بیماری های مختلفی مانند سیاه شدن استخوان لگن، روماتیسم، دررفتگی مادرزادی لگن یا شکستگی های لگن خراب شده و دردناک شود.

بهترین راه از بین بردن این درد انجام جراحی تعویض مفصل لگن است

در صورتیکه از قبل اطلاعاتی راجع به جراحی تعویض مفصل ران دارید و قصد دارید این جراحی را انجام دهید مطالعه کتاب زیر راهنمای عملی برای آماده شدن جهت این عمل است. کتاب را در زیر دانلود کنید.

همچنین میتوانید ورژن مخصوص پرینت آن را هم دانلود کنید.

تعویض مفصل لگن در چه بیماری هایی مورد نیاز است

در هر کسی که به هر علتی مفصل لگن خیلی خراب شده باشد عمل تعویض مفصل لگن میتواند کمک کننده باشد.

 معمول ترین و شایعترین بیماری هایی که مفصل ران را خراب میکنند عبارتند از آرتروز و سائیدگی مفصل ران، روماتیسم، شکستگی لگن و سیاه شدن استخوان لگن

آرتروز یا ساییدگی مفصل

آرتروز یا ساییدگی لگن بیشتر در سنین بالا دیده میشود و ممکن است سابقه خانوادگی در ایجاد آن دخیل باشد.

در کسی که بطور مادرزادی استابولوم کم عمقی دارد ( به این بیماری دیسپلازی هیپ میگویند ) آرتروز لگن ممکن است در سنین جوانی ایجاد شود. هر زمانی که آرتروز شدید باشد، بیمار نیاز به انجام جراحی تعویض مفصل لگن خواهد داشت.

روماتیسم

در بیماری های روماتیسمی جنس مایع مفصلی غیر طبیعی است و به مقادیر زیاد ترشح میشود. این مایع مفصلی که حاوی مواد مضر است بتدریج غضروف مفصلی را تخریب میکند و این تخریب مفصلی موجب درد و محدودیت حرکتی میشود.

روماتیسم ها انواع مختلفی دارند ولی دو نوع از آنها بیش از بقیه، مفصل ران را تخریب میکنند.

روماتیسم مفصلی و بیماری اسپوندیلیت انکیلوزان از دسته روماتیسم هایی هستند که میتوانند مفصل ران را گرفتار کرده و موجب تخریب آن شوند. هر زمانی که تخریب مفصل ران در اثر روماتیسم شدید باشد بیمار نیاز به عمل تعویض مفصل لگن خواهد داشت.

 ضربه شدید به مفصل لگن یا ران

ضربه شدید به مفصل ران میتواند موجب شکستگی استابولوم یا سر استخوان ران شود. ضربه میتواند با آسیب رساندن به غضروف مفصل و یا با آسیب رساندن به خون رسانی سر فمور هم موجب خرابی مفصل هیپ شود.

هر زمانی که این دو قسمت بد جوش بخورند یا جوش نخورند سطح مفصل ناهموار میشود که نتیجه آن سائیده شدن سطوح مفصل و درد و محدودیت حرکت در آن است. این وضعیت میتواند در نهایت منجر به آرتروز لگن شود.

در صورتیکه تخریب مفصلی بدنبال شکستگی لگن شدید باشد بیمار نیاز به تعویض مفصل ران خواهد داشت.

سیاه شدن سر استخوان ران

نکروز سر استخوان ران که در زبان عموم به آن سیاه شدن استخوان لگن میگویند معمولا بدنبال مصرف داروهای کورتن دار و گاهی مصرف الکل یا مواد مخدر تزریقی بوجود میاید.

بر اثر این بیماری شکل کروی سر استخوان ران تغییر کرده و همین امر موجب سائیدگی مفصل میشود. هر زمانی که تغییر شکل سر استخوان ران شدید باشد این وضعیت منجر به تخریب یا آرتروز مفصل ران میشود.

اگر سیاه شدگی موجب خرابی شدید مفصل شود بیمار نیاز به تعویض مفصل ران خواهد داشت.

فایده تعویض مفصل لگن چیست

قبل از انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن بسیاری از بیماران از خود و از پزشک میپرسند این نوع جراحی چه کمکی میتواند به من بکند و زندگی بعد از جراحی چگونه خواهد بود.

سوال مهم این است: این جراحی چه فایده ای دارد

پاسخ: چهار فایده مهم دارد

عمل تعویض مفصل لگن میتواند درد احساس شده در لگن را از بین ببرد، کوتاهی پا را در صورت وجود تصحیح کند، محدودیت حرکتی که در مفصل ران ایجاد شده را برطرف کند و لنگش را کنترل کرده و راه رفتن بیمار را درست کند.

درد مفصل ران

خرابی مفصل ران موجب درد کشاله ران میشود که با راه رفتن بیشتر میشود. پس فرد برای کم کردن درد کمتر راه میرود و زندگی او محدود میشود. این درد بعد از مدتی ممکن است حتی در زمان استراحت هم وجود داشته باشد.

این درد با کمک جراحی تعویض مفصل لگن کاملا از بین میرود و شما میتوانید درست و بدون درد راه بروید و محدودیت هایی که براثر درد ایجاد شده بود هم از بین میرود.

محدودیت حرکتی مفصل ران

خراب شدن مفصل ران موجب خشکی مفصل میشود بطوریکه فرد نمیتواند ران را به راحتی حرکت دهد. این خشکی و محدودیت حرکتی هم، بد راه رفتن را بیشتر میکند.

با کارگذاری مفصل مصنوعی، سطوح حرکتی، روان شده و حرکت مفصل بهتر میشود. شما بعد از جراحی تعویض مفصل ران نرم شدن حرکات مفصل را به وضوح حس میکنید.

لنگش

وقتی مفصل ران خراب میشود علت عمده لنگش درد لگن است. البته ممکن است کوتاهی پا، ضعیف بودن عضلات لگن و خشکی مفصلی هم همزمان وجود داشته باشد که همه اینها با هم میتوانند لنگش را بیشتر کنند.

با جراحی تعویض مفصل ران میتوان درد را بطور کامل از بین برد و سه عامل دیگر را یا کاملا درمان کرد و یا تا حدود زیادی کنترل کرد، بطوریکه لنگش، بعد از جراحی در غالب موارد کاملا از بین میرود و در همه موارد به طرز محسوسی بهتر میشود.

کوتاه بودن پا

در خیلی از افراد، خرابی مفصل ران موجب کوتاهی پا میشود. بعضی ار مراجعه کنندگان هم به علت دررفتگی مادرزادی لگن، کوتاهی دارند. این کوتاهی در غالب موارد با عمل تعویض مفصل لگن کاملا برطرف میشود و در همه موارد میتوان آن را تا حد زیادی رفع کرد.

کنترل این کوتاهی میتواند لنگش را به نحو محسوسی کنترل کند.

دیگر مزایای تعویض مفصل لگن چیست

بجز از کنترل درد، لنگش، کوتاهی و محدودیت حرکتی در مفصل، جراحی تعویض مفصل لگن مزایای بسیار دیگری هم دارد که مهمترین آنها عبارتند از

آماده شدن برای عمل تعویض مفصل لگن

عمل تعویض مفصل لگن چگونه انجام میشود

بعضی از بیماران میپرسند “آیا عمل لگن سخته؟” اگر کاری را بلد باشید سخت نیست

تعویض قسمت رانی: عمل جراحی تعویض مفصل لگن پزشک جراح سر استخوان ران را که خراب شده است از بدن بیمار خارج کرده و آنرا با یک کره یا گوی مصنوعی جایگزین میکند. این کره مصنوعی میتواند از جنس فلز یا سرامیک باشد.

اتصال این سر مصنوعی به باقیمانده استخوان ران با یک زائده به نام دسته Stem است که به سر مصنوعی متصل شده و پزشک جراح با قرار دادن دسته در داخل کانال مرکزی استخوان ران سر مصنوعی را در محل خود محکم میکند.

تعویض قسمت لگنی: جراح سپس سطح داخلی حفره استابولوم در ناحیه لگن را که خراب شده است با رنده های خاصی میتراشد. با این کار غضروف های خراب شده و استخوان های اضافه از داخل حفره استابولوم خارج شده و حفره به شکل یک نیمکره کامل درمیاید.

سپس یک کاسه فلزی به شکل نیمکره در داخل حفره آماده شده گذاشته شده و در داخل آن یک کاسه پلاستیکی از جنس پلی اتیلن قرار داده میشود.

مفاصل سیمانی و غیر سیمانی: در بعضی موارد ممکن است کاسه پلاستیکی بدون کاسه فلزی و تنها توسط یک چسب مخصوص به داخل حفره استابولوم چسبانده شود. به آن چسب، سیمان استخوانی Bone cement میگویند.

مفصل مصنوعی که برای اتصال آنها به استخوان از سیمان استخوانی استفاده میشود را مفصل سیمانی میگویند و اگر مفصل مصنوعی بدون کمک سیمان به استخوان متصل شود به آن مفصل سیمانی بدون سیمان یا سمنتلس cementless میگویند.

تکمیل جراحی تعویض مفصل لگن: پس از کارگذاری سر و کاسه مصنوعی، سر مصنوعی در داخل کاسه پلاستیکی قرار داده میشود تا بتواند در جهات مختلف در درون آن حرکت کند. این مجموعه سر و کاسه مصنوعی را پروتر لگن میگویند و به روش جاگذاری این مفصل مصنوعی در ناحیه لگن تعویض مفصل هیپ Hip Replacement یا توتال هیپ میگویند.

فیلم عمل تعویض مفصل لگن

مراحلی که در بالا توضیح داده شد در زیر بصورت فیلم ارائه میشود. در فیلم عمل تعویض مفصل لگن که در زیر میبینید مراحل آماده سازی حفره لگن و استخوان ران و جاگذاری اجزای مفصل به تفصیل توضیح داده میشود.

عکس تعویض مفصل لگن

برای آشنایی با تصاویر واقعی رادیوگرافی لگن قبل و بعد از جراحی، عکس تعویض مفصل لگن چند بیمار در زیر وجود دارد. با کلیک بر روی هر کدام از آنها تصویر بزرگتر و کامل را خواهید دید.

بعد از جراحی تعویض مفصل لگن چه نکاتی را باید رعایت کنم

زندگی بعد از تعویض مفصل لگن چگونه است

تصور خیلی از افراد اینست که زندگی بعد از تعویض مفصل لگن از روال عادی خارج شده و آنها محدودیت های زیادی خواهند داشت. این فکر کاملا اشتباه است و در عمل عکس آن اتفاق میفتد.

بعد از یک جراحی موفق توانایی های حرکتی بیمار بسیار بهتر خواهد شد، روال زندگی عادی خواهد شد و غالب افراد میتواند تقریبا هر کاری همسالان آنها انجام میدهند را انجام دهند.

زندگی بعد از تعویض مفصل ران بسیار روان و عادی جریان پیدا خواهد کرد. بیمار میتواند ورزش کند، رانندگی کند، کوهنوردی کند، و خانم ها میتوانند باردار شوند و بسیاری از آنها میتوانند زایمان طبیعی داشته باشند.

با این حال این نکته کاملا طبیعی است که مفصل مصنوعی که در لگن کارگذاشته میشود یک سیستم مکانیکی است و تحت فشار زیاد فرسوده میشود، همانگونه که مفصل طبیعی خود بیمار فرسوده شده است. پس برای دوام و عمر بیشتر مفصل مصنوعی، بعد از جراحی باید به نکاتی توجه کرد.

قطعا بلافاصله بعد از جراحی بیمار نمیتواند هر کاری را انجام دهد و بهبودی به  زمان نیاز دارد و قبل از آن بیمار باید نکات احتیاطی را رعایت کند. روند بهبودی بیماران ارتباط مستقیمی با سن آنها و کیفیت جراحی دارد.

مهمترین عوامل تاثیرگذار در نتایج جراحی تعویض مفصل لگن، تبحر جراحی، کیفیت مفصل مصنوعی، کیفیت مراقبت های بیمارستانی و همکاری بیمار با پزشک است.

برای بدست آوردن بهترین نتایج بیمار باید به تغذیه خود چه قبل و چه بعد از جراحی توجه کند.

بیمار باید روش درست مراقبت از زخم جراحی را یاد بگیرد و انجام دهد و باید بداند در هفته های ابتدایی بعد از جراحی چگونه با کمک عصا راه برود.

بلافاصله بعد از جراحی بیمار نرمش هایی را باید شروع کند تا عضلات لگن و اندام تحتانی او تقویت شود. این نرمش ها را فیزیوتراپ به بیمار آموزش میدهد.

در صورتیکه همه چیز خوب پیش برود بیمار معمولا بعد از یکماه از جراحی تعویض مفصل لگن میتواند رانندگی کند.

دکتر مهرداد منصوری، جراح ارتوپد و جراح لگن هستند و تحصیلات عمومی تا کسب بورد تخصصی ارتوپدی را در دانشگاه تهران گذرانده اند و دوره های متعدد تکمیلی را در دانشگاه های معتبر آلمان و امریکا طی کرده اند.

دکتر منصوری از سی سال قبل تاکنون جراحی های متعدد تعویض مفصل لگن را با درصد موفقیت بسیار بالا و عوارض بسیار اندک، البته با لطف و پشت گرمی هموطنان عزیز، انجام داده اند و همچنان در خدمت مردم سرافراز ایران هستند.