نوبت دهی

در رفتگی مادرزادی لگن و مفصل ران در بالغین

بیماری که به دررفتگی مادرزادی لگن معروف است در واقع به علت دررفتگی مادرزادی مفصل ران بوجود میاید. در رفتگی مادرزادی مفصل ران در بالغین و بزگسالان خودبخود بوجود نمیاید و در واقع باقی ماندن دررفتگی مفصل در زمان کودکی است.
 
به این بیماری دیسپلازی مفصل ران یا هیپ یا دیسپلازی لگن هم میگویند و مقصود از دیسپلازی در اینجا اختلال در رشد و در نتیجه تکامل و ایجاد یک مفصل ران طبیعی و نرمال است.
 
در این مقاله کاملترین اطلاعات در مورد دررفتگی لگن و مفصل ران در بزرگسالان در سرفصل های زیر به شما داده میشود.
 
 
در صورتی که میخواهید در مورد دررفتگی مادرزادی لگن در کودکان مطالعه فرمائید به مقاله مربوطه در سایت مراجعه فرمائید.
 
در این مقاله دررفتگی مادرزادی و دیسپلازی معادل یکدیگر بکار برده میشوند.

انواع دررفتگی مادرزادی لگن در بزرگسالان چیست

مفصل بین استخوان ران و لگن خاصره را مفصل ران یا مفصل هیپ Hip joint مینامند. این مفصل از قرار گرفتن سر استخوان ران در درون حفره استابولوم که جزئی از لگن است تشکیل شده است.
 
به عللی که دقیقا مشخص نیست در بعضی بچه ها در دوران جنینی این مفصل به درستی تشکیل نشده و سر استخوان ران به درستی در درون حفره استابولوم قرار نمیگیرد. پس این بیماری در بدو تولد وجود داشته و نوزاد با آن متولد میشود.
 
در بعضی از انواع این بیماری سر استخوان ران بصورت کامل خارج از حفره استابولوم است که به آن دررفتگی کامل مفصل ران میگویند.
 
در بعضی دیگر، سر استخوان ران در داخل حفره استابولوم کمی به سمت بیرون میلغزد و جابجا میشود ولی بطور کامل خارج از حفره نیست. این را نیمه دررفتگی مفصل ران میگویند.
 
علت نیمه دررفتگی مفصل ران شکل نادرست حفره استابولوم است. به این شکل نادرست دیسپلازی استابولوم میگویند.
 
در دیسپلازی استابولوم این حفره گودی کافی را ندارد و نمیتواند سر استخوان ران را به خوبی درون خود حفظ کند و در نتیجه این سر کمی به بیرون جابجا شده و موجب نیمه دررفتگی مفصل ران میشود.

علت دررفتگی مادرزادی لگن در بالغین چیست

همانطور که از نام این بیماری مشخص است علت مادرزادی است و مفصل ران در زمان جنینی و زمانی که بچه در شکم مادر است به درستی تشکیل نشده است. با اینحال این برای بعضی بیماران قابل تصور نیست.

بعضی بیماران واقعا عقیده دارند که در زمان تولد از دست کسی افتاده اند و لگن آنها دررفته است. بعضی دیگر از بیماران میپرسند اگر دررفتگی لگن من مادرزادی است پس چرا تا الان که مثلا سنم چهل سال است مشکلی نداشته ام. اگر بیماری من مادرزاد بوده باید از همان ابتدای تولد وجود میداشت.

اینطور نیست. دررفتگی مادرزادی حتی اگر کامل باشد معمولا مشخص نمیشود تا زمانیکه بچه شروع به راه رفتن کند که اطرافیان متوجه لنگش او میشوند.

اگر هم بصورت نیمه دررفتگی باشد و دررفتگی کامل نباشد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد تا سنین بالا که مفصل بتدریج به علت همین بیماری خیلی زود سائیده شده و این سائیدگی مفصلی خود را بصورت درد لگن نشان میدهد.

علائم دررفتگی مادرزادی در بالغین چیست

علائم دررفتگی مادرزادی لگن در بالغین معمولا بصورت لنگش یا درد است.

اگر دررفتگی کامل باشد معمولا علامت غالب بیماری بصورت لنگش است. این لنگش به علت کوتاه پای دررفته و ضعف عضلات لگن ایجاد میشود و در دررفتگی های یکطرفه بیشتر است گرچه در دررفتگی های دوطرفه هم البته به فرم خفیف تر دیده میشود

افراد مبتلا به این نوع دررفتگی های کامل لگن در سنین حدود سی یا چهل سالگی بتدریج دچار درد لگن هم میشوند.

Hip Clinic

اگر دررفتگی ناقص و بصورت نیمه دررفتگی باشد معمولا علامت غالب بیماری بصورت درد لگن است. این دردی است که معمولا در کشاله ران و در سنین حدود سی سالگی به بعد ایجاد میشود.

با بیشتر شدن درد معمولا لنگش هم به علامت قبلی اضافه میشود.

پس در دررفتگی کامل مفصل ران بیمار اول میلنگد و بعد از چند سال درد لگن هم به آن اضافه میشود و در نیمه دررفتگی مفصل ران معمولا اولین علامت بیمار درد لگن است و بعد از آن لنگش هم به مشلات بیمار اضافه میشود.

تشخیص دررفتگی مادرزادی در بالغین چگونه است

تشخیص دررفتگی مادرزادی لگن در انواع شدید معمولا واضح است. پزشک با نگاه کردن به راه رفتن بیمار میتواند آن را تشخیص دهد.

در موارد خفیف تر پزشک برای تشخیص از رادیوگرافی ساده لگن استفاده میکند. در بزرگسالان این بیماری را همیشه میتوان با یک رادیوگرافی ساده لگن تشخیص داد.

زود شروع کردن درمان دررفتگی مادرزادی لگن

درمان دررفتگی مادرزادی لگن هر چه زودتر شروع شود با روش های ساده تری میتوان آنرا معالجه کرد. هر چه درمان این بیماری زودتر شروع شود نتیجه درمان بهتر است و هرچه درمان زودتر شروع شود عوارض بعدی بیماری کمتر است.
 
بهترین موقع شروع درمان این بیماری در بدو تولد و در اطاق زایمان است. پس میبینیم که بهترین تدبیر برای درمان زود هنگام این بیماری کشف زودرس آن است.
 
برای کشف زودرس دررفتگی لگن، تمام بچه ها باید در بدو تولد به توسط پزشک معاینه شود. در صورت شک پزشک به این بیماری، از لگن نوزاد سونوگرافی به عمل میاید تا در صورت وجود دررفتگی، کشف شود.

 

درمان دررفتگی مادرزادی لگن در بچگی

درمان دررفتگی مادرزادی لگن در دوران نوزادی بستن کمربند خاصی به نام پاولیک هارنس Pavlik harness به کمر و پاهای نوزاد است. با چند ماه بسته بودن این کمربند بیماری معالجه میشود.

اگر درمان دررفتگی مادرزادی لگن پس از شش ماهگی شروع شود معالجه بصورت جااندازی بسته و گچ گیری خواهد بود. در سنین بالاتر مثلا بعد از یکسالگی جااندازی ممکن است نیاز به عمل جراحی بر روی مفصل ران داشته باشد و در سنین بازهم بالاتر ممکن است نیاز به عمل جراحی استخوانی پیدا شود.

میدانیم حفره استابولوم بصورت یک کاسه عمیق است که سر استخوان ران در درون آن قرار گرفته است. رشد متناسب این کاسه مستلزم بودن سر استخوان ران در داخل آن است.

اگر بعد از تولد، سر استخوان ران به درستی در درون حفره استابولوم قرار نداشته باشد رشد و تکامل حفره با مشکل روبرو میشود. حفره گودی کافی را پیدا نمیکند و بجای یک کاسه بصورت یک بشقاب درمیاید که نمیتواند سر استخوان ران را بخوبی در درون خود حفظ کند. به این دیسپلازی مفصل ران میگویند.

همچنین این بشقاب به درستی در بالای سر استخوان ران قرار نگرفته و بیشتر در کنار آن میایستد و به همین خاطر بعد از اینکه بچه شروع به راه رفتن کرد حفره استابولوم به درستی در بالای سر استخوان ران آن را حفاظت نمیکند. در بچه هاییکه درمان آنها با تاخیر شروع میشود نیاز به استئوتومی وجود دارد.

درمان دررفتگی مادرزادی لگن در سنین بالاتر

در سنین بالاتر از دو سالگی برای درمان دررفتگی مادرزادی لگن بجز جراحی مفصل، معمولا باید استخوان های اطراف لگن هم جراحی شوند.

استئوتومی نوعی عمل جراحی است که در آن پزشک جراح، استخوان های اطراف حفره استابولوم را میشکند و وضعیت حفره را طوری تغییر میدهد تا بهتر بتواند در بالای سر استخوان ران قرار گیرد.

این عمل جراحی هر چه دیرتر انجام شود نتایج کمتر مطلوبی را بدست میدهد. بعد از سنین مدرسه دیگر نمیتوان انتظار داشت که با عمل جراحی بتوان مفصل ران مناسبی را برای بچه بوجود آورد.

در رفتگی مادرزادی مفصل لگن یا ران البته شدت های متفاوتی دارد. گاهی اوقات دررفتگی کامل نبوده و بصورت نیمه دررفتگی است. گاهی حتی بیماری از این هم خفیف تر است یعنی بچه حتی نیمه دررفتگی هم ندارد ولی در سنین بالاتر حفره استابولوم به خوبی تشکیل نمیشود.

در رفتگی مادرزادی لگن در سنین بعد از بلوغ

بسیاری از افراد در سنین بزرگسالی یعنی بعد از بلوغ جهت درمان دررفتگی مادرزادی لگن مراجعه میکنند.

در این موارد گرچه نمیتوان انتظار نتایج عالی را از درمان داشت ولی میتوان تا حدود زیادی به بیمار کمک کرد تا زندگی راحت تری داشته باشد. این بیماران معمولا به سه علت به پزشک مراجعه میکنند. درد، لنگش و محدودیت حرکت مفصل ران

پزشک ابتدا بیمار را معاینه کرده و سپس از ناحیه لگن رادیوگرافی ساده ای را به عمل میاورد. بسته به اینکه در رادیوگرافی لگن چه مشکلاتی دیده شود درمان متفاوت است. این بیماران را میتوان بطور کلی به سه دسته تقسیم کرد.

  • نیمه دررفتگی مفصل ران بدون ساییدگی
  • نیمه دررفتگی مفصل ران همراه با ساییدگی
  • در رفتگی کامل مفصل ران

در مورد روش های درمانی دررفتگی مادرزادی مفصل ران در بالغین در فیلم زیر و در ادامه مقاله توضیح داده میشود.

درمان نیمه در رفتگی مادرزادی لگن بدون سائیدگی در بالغین

در بعضی بیماران دررفتگی مادرزادی لگن کامل نیست. این در واقع نوعی نیمه دررفتگی است که به علت تشکیل ناکامل حفره استابولوم ایجاد شده است.

در این بیماران تغییرات دیده شده در رادیوگرافی لگن بسیار خفیف است. در این مواد سر استخوان ران در درون حفره استابولوم قرار دارد و از آن خارج نشده است ولی اولا عمق حفره استابولوم کم بوده و ثانیا حفره کاملا در بالای سر فمور قرار نگرفته است.

این بیماران در هنگام مراجعه به پزشک معمولا در سنین ۴۰-۲۰ سالگی هستند. اگر این وضعیت مدت زیادی طول بکشد و مفصل ران در همین موقعیت نیمه دررفته باقی بماند به علت اینکه تماس سر استخوان ران و حفره استابولوم به درستی انجام نشده است، توزیع نیروهای درون مفصل هماهنگ نبوده و بعد از مدتی مفصل دچار آرتروز میشود.

رادیوگرافی دیسپلازی مفصل ران
نیمه دررفتگی مفصل ران در سمت راست بدون ایجاد آرتروز

 

رادیوگرافی جراحی نیمه دررفتگی مفصل ران در ناحیه لگن
استئوتومی گنز برای درمان نیمه دررفتگی مفصل ران طرف راست

اگر بیمار قبل از شروع آرتروز مراجعه کند درمان وی انجام عمل جراحی استئوتومی استابولوم است. بهترین نوع استئوتومی که برای این وضعیت انجام میشود استئوتومی گنز Ganz osteotomy است.

در این عمل جراحی دورتادور حفره استابولوم شکسته شده و سپس کل حفره چرخانده شده و در وضعیت مناسب تری در بالای سر حفره استابولوم قرار میگیرد. این عمل جراحی توزیع نیروها در درون حفره را بهبود میدهد. هدف از انجام این درمان دو چیز است

  • با انجام این عمل جراحی درد بیمار تا حدود زیادی از بین میرود
  • احتمال ایجاد استئوآرتریت یا ساییدگی در آینده در مفصل هیپ کم میشود.

بنابراین میتوان در بسیاری از بیمارانی که نیمه دررفتگی مفصل ران دارند با عمل جراحی استئوتومی بر روی استخوان لگن درد بیمار را کم کرده و احتمال بروز سائیدگی مفصل در سنین بالاتر را کاهش داد.

در فیلم زیر انواع درمان های جراحی نیمه دررفتگی مفصل ران توضیح داده میشود

درمان نیمه در رفتگی مادرزادی لگن همراه با سائیدگی

در بیمارانی که دچار نیمه دررفتگی لگن هستند گاهی اوقات مراجعه بیمار دیر هنگام است و بیماری آنقدر ادامه داشته که آرتروز در مفصل هیپ ایجاد شده است.
 
گاهی هم کاسه استابولوم از همان ابتدا چنان کم عمق تشکیل شده که آرتروز خیلی زودتر و در سنین جوانی ایجاد میشود و فرصت استئوتومی را از پزشک و بیمار میگیرد.
 

آرتروز موجب درد و محدودیت حرکتی و لنگش در مفصل میشود و همچنین اندام طرف مبتلا کوتاه تر از اندام سالم میشود. در این بیماران تنها راه درمان، انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن است.

سوال مهم اینست که آیا تمام بیمارانی که بدنبال نیمه دررفتگی مفصل ران دچار تخریب و ساییدگی مفصل ران یا به اصطلاح آرتروز این مفصل شده اند نیاز به تعویض مفصل ران دارند. مسلما خیر.

آرتروز مفصل ران

 

تعویض مفصل ران
تعویض مفصل ران برای درمان نیمه دررفتگی مفصل ران که منجر به آرتروز شده است

هدف از جراحی چیست

هدف از انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران از بین بردن درد بیمار است. هنر این عمل جراحی در همین مبارزه با درد است.

البته جراحی تعویض مفصل لگن میتواند تا حدودی کوتاهی اندام تحتانی را که در نیمه دررفتگی مفصل ران بوجود آمده جبران کند ولی ممکن است نتواند کوتاهی را بطور کامل برطرف کند.

این عمل جراحی میتواند محدودیت حرکتی را که در اثر آرتروز ایجاد شده کم کند ولی ممکن است نتواند آنرا بطور کامل برطرف کند. این عمل جراحی همچنین میتواند لنگش بیمار را تا حدودی مرتفع کند ولی نه بطور کامل.

علت لنگش این بیماران متعدد است. احساس درد در لگن در لنگش موثر است. این درد با عمل جراحی بهبود میابد. کوتاهی اندام در لنگش موثر است.

این کوتاهی با عمل جراحی تا حدودی بهبود میابد. در این بیماران عضلات لگن ضعیف هستند و این ضعف میتواند برای بیمار لنگش ایجاد کند.

متاسفانه عمل جراحی تعویض مفصل تاثیری بر روی قدرت عضلات لگن ندارد. پس میتوان بطور کلی گفت عمل جراحی تعویض مفصل ران میتواند لنگش را تا حدودی مرتفع کند.

 

آیا همه بیماران باید جراحی شوند

خوب اگر عمل جراحی تعویض مفصل این همه خوبی دارد پس چرا برای همه بیماران انجام نمیشود. علت اینست که این عمل مانند هر عمل جراحی دیگر ممکن است با عوارضی همراه باشد و چون عمل جراحی وسیعی است مسلما عوارض احتمالی آن هم بیشتر است.

نکته دیگر اینست که مفاصل مصنوعی لگن عمر محدودی دارند و در ۲۰-۱۰ درصد موارد بعد از ۲۵-۲۰ سال شل و لق شده و نیاز به عمل جراحی مجدد برای تعویض آن وجود دارد ( البته همچنان که گفته شد این عوارض و اعداد ذکر شده فقط احتمال هستند و در همه موارد رخ نمیدهند).

به همین جهت پزشک معالج در مواجهه با بیمارانی که به علت نیمه دررفتگی مفصل ران دچار ساییدگی و استئوآرتریت لگن شده اند مانند هر سائیدگی دیگر ابتدا تاثیر جراحی تعویض مفصل را بر بیمار ارزیابی میکند. اگر جراحی تاثیر مثبت داشت آن را انجام میدهد.

البته باید این نکته را در نظر داشت که ساییدگی مفصلی که بعد از نیمه دررفتگی مفصل ران ایجاد میشود پیشرونده است. هرچه سن بیمار بیشتر میشود شدت ساییدگی هم بیشتر شده و درد و لنگش بیمار بیشتر میشود.

پس اگر هم پزشک و بیمار تصمیم به کنترل بیماری بدون عمل جراحی بگیرند دو هدف با آن دنبال میشود

  • درد و لنگش بیمار را کاهش دهد
  • سرعت پیشرفت ساییدگی را کم کند تا بیمار در سنن بالاتری اقدام به تعویض مفصل کند.
البته این نکته را هم باید در نظر داشت که در سنین بالا به علت ایجاد بیماری های سنین پیری مانند فشار خون بالا یا بیماری های قلبی ریسک عمل جراحی بالا میرود.

میبینیم که برای مشخص کردن زمان جراحی باید نکات بسیاری را در نظر داشت که انتخاب آن از عهده بیمار به تنهایی خارج است.

در این موارد بهترین کار اینست که بیمار تحت نظر یک متخصص مجرب لگن قرار گرفته و معاینه شود. پزشک معالج با در نظر گرفتن تمامی موارد فوق با مشورت با بیمار میتواند بهترین زمان انجام عمل جراحی را مشخص کند.

حالا به این نکته میرسیم که اگر به هر علت بیمار با انجام عمل جراحی مخالفت کرد باید چه اقداماتی را انجام داد تا حداقل درد بیمار کمتر شود. مهمترین این اقدامات عبارتند از

 

مصرف دارو

مصرف داروی مسکن و ضد التهاب در این بیماران باید بصورت روزانه باشد. متاسفانه اکثر بیماران در مقابل مصرف داروی مسکن مقاومت کرده و آنرا درمان محسوب نمیکنند ولی این فکر اشتباه است.

مصرف نکردن مسکن موجب فشار عصبی میشود و این فشار عصبی خود شدت درد را افزایش میدهد.

بیمار باید بداند که همانطور که بالا بودن قند خون در یک بیمار دیابتی تا آخر عمرش وجود دارد و وی باید تا آخر عمر انسولین تزریق کند و یا فشار خون تا آخر عمر وجود دارد و بیمار باید تا همیشه از داروی ضد فشار خون استفاده کند، بیمار با آرتروز مفصل لگن هم باید تا آخر عمر از داروی مسکن استفاده کند.

اگر داروی مسکن بتواند درد بیمار را تا حدی کاهش دهد تا وی بتواند زندگی معمولی داشته باشد میتوان از آن استفاده مفید کرد. این را هم به یاد داشته باشیم که مسلما مصرف داروی مسکن موجب پوکی استخوان نمیشود.

 

کاهش وزن

کاهش وزن میتواند موجب شود فشار های کمتری به مفصل لگن وارد شده و درد آن کمتر شود.

 

حرکات

بیمار باید از حرکاتی که در آنها مفصل لگن زیاد خم و راست میشوند ( مانند نشست و برخاست بر روی زمین، بالا رفتن از پله و زمین شیب دار یا استفاده از توالت های سنتی ایرانی) اجتناب کند.

 

گرم نگه داشتن لگن

گرم نگه داشتن میتواند درد را تا حدود زیادی کاهش دهد.

اگر درد بیمار با رعایت موارد بالا در حدی کم شود که وی بتواند یک زندگی عادی را اداره کند ممکن است نیازی به جراحی نباشد ولی اگر شدت درد به حدی بود که فعالیت های معمولی زندگی را مختل کرد بیمار نیاز به عمل جراحی تعویض مفصل ران خواهد داشت.

 

در رفتگی کامل مادرزادی لگن در بالغین چگونه درمان میشود

درد لگن
 
در بعضی موارد شدت دررفتگی مادرزادی لگن چنان است که سر استخوان ران کاملا از مفصل خارج شده و در بالای آن قرار گرفته است. این مشکل در بسیاری از موارد دو طرفه است. نکته جالب توجه اینست که به علت اینکه سر استخوان ران و حفره استابولوم کاملا از هم جدا هستند در این بیماران ساییدگی ایجاد نشده و بسیاری از این بیماران درد لگن ندارند.
 
همچنین چون در بسیاری از موارد هر دو مفصل ران دررفته اند طول هر دو اندام تحتانی مانند هم کوتاه شده است و بیمار احساس کوتاهی در یک پا نمیکند.
 

 مشکل عمده در این بیماران لنگش است. بعد از بلوغ با بالا رفتن سن فرد، بتدریج سر استخوان ران بالاتر و بالاتر رفته و در بین عضلات باسن گیر میکند.

به علت اینکه سر استخوان در داخل مفصل قرار ندارد و به علت اینکه عضلات لگن نمیتوانند بطور مناسبی عمل کنند بیمار دچار لنگش میشود. این بیماران همچنین احساس ناپایداری در ناحیه لگن دارند.

در این بیماران بتدریج قوس کمر بیشتر شده و بسیاری از آنها دچار کمر درد میشوند. این بیماران همچنین ممکن است دچار محدودیت در حرکات مفصل لگن باشند.

دررفتگی دو طرفه مفصل ران
دررفتگی دو طرفه مفصل ران
تعویض مفصل ران برای درمان دررفتگی دو طرفه مفصل ران
تعویض مفصل ران برای درمان دررفتگی دو طرفه مفصل ران
تعویض مفصل ران برای درمان در رفتگی مادرزادی مفصل ران
تعویض مفصل ران برای درمان در رفتگی مادرزادی مفصل ران

آیا میتوان دررفتگی مفصل ران را جا انداخت

ذکر این نکته ضروری است که دررفتگی مادرزادی مفصل ران در بزرگسالان را به هیچ وجه نمیتوان بصورت بسته جااندازی کرد.

بعد از گذشت چند ماه از تولد سر استخوان ران به علت انقباض عضلات قدرتمند لگن به سمت بالای لگن رفته و رشد ناکافی و کوتاهی این عضلات موجب میشود سر استخوان در همان وضعیت باقی مانده و با کشش به هیچ وجه به سمت پایین نیاید.

دررفتگی مادرزادی سر استخوان ران در فرد بزرگسال را نمیتوان بصورت باز و با عمل جراحی هم جااندازی کرد.

در این بیماران چون مدتها سر استخوان ران در بیرون از حفره استابولوم قرار گرفته است به علت اینکه فشار وزن نه به سر استخوان ران و نه به حفره استابولوم وارد نمیشود آنها رشد کافی نکرده و کوچکتر از معمول باقی میمانند و حتی غضروف مناسبی ندارد.

پس حتی اگر بتوان با عمل جراحی سر استخوان ران را درون حفره استابولوم قرار داد این مفصل بعد از جااندازی بسرعت دچار ساییدگی و تخریب میشود.

تنها راه برای بدست آوردن یک مفصل پایدار و کارا در این ناحیه عمل جراحی تعویض مفصل ران است.

 

روش جراحی تعویض مفصل در دررفتگی مادرزادی مفصل ران

در این بیماران سر استخوان ران با یک سر فلزی مصنوعی جایگزین میشود و درون حفره استابولوم نارس بیمار هم یک کاسه فلزی گذاشته میشود و سپس با قرار گرفتن سر مصنوعی در این کاسه مصنوعی یک مفصل مصنوعی کارا و فعال و یک تکیه گاه مطمئن برای حرکت بوجود خواهد آمد.

دررفتگی کامل مفصل ران در لگن
تعویض مفصل ران در بیمار مبتلا به دررفتگی کامل مفصل

همانطور که گفته شد در دررفتگی مادرزادی کامل مفصل ران سر استخوان ران به سمت بالای لگن رفته و قابل پایین آمدن نیست ولی سر مصنوعی فلزی که جایگزین سر استخوانی شده است هم در همان جا قرار گرفته و بنابراین در مقابل حفره استابولوم قرار نمیگیرد. پس چاره چیست.

بهترین راه برای پایین کشیدن سر، خارج کردن قسمتی از تنه استخوان ران است. بنابراین برای انجام عمل جراحی تعویض مفصل ران در دررفتگی کامل مادرزادی باید تنه استخوان ران در دو قسمت قطع یا استئوتومی شده و تکه ای چند سانتیمتری از آن خارج شود.

بعد از انجام این مرحله سر استخوان ران را میتوان به پایین کشید تا حدی که در مقابل حفره استابولوم قرار گیرد. حالا میتوان سر و استابولوم را با اجزاء مصنوعی تعویض کرده و در درون هم قرار داد.

بنابراین عمل تعویض مفصل در این بیماران به سادگی انجام آن در یک تعویض مفصل معمولی نیست. حدود ۵-۳ ماه طول میکشد تا محل استئوتومی  جوش بخورد. در این چند ماه بیمار نباید فشار وزن را بر روی اندام جراحی شده وارد کند وگرنه قطعات استئوتومی شده جابجا شده و مفصل مصنوعی هم جابجا میشود.

پس بیماران برای چند ماه اولا بعد از جراحی باید با کمک عصای زیر بغل یا واکر راه بروند. پس از جوش خوردن محل استئوتومی بیمار میتواند عصا را کنار گذاشته و بدون آن راه برود.

 

نکات مهم جراحی دررفتگی مادرزادی مفصل ران

در این اعمال جراحی چون سر استخوان ران و حفره استابولوم بیمار کوچک بوده و رشد کافی نکرده است باید از مفاصل مصنوعی کوچک استفاده کرد.

در بیماران بزرگسال مبتلا به دررفتگی مادرزادی مفصل ران استخوان ران و لگن نرم بوده و پوکی دارند. این پوکی استخوان به این علت ایجاد شده است که برای مدت زیادی فشار وزن بدن به این استخوان ها وارد نشده است و استخوانی که تحت فشار قرار نمیگیرد پوک و ضعیف میشود.

بنابراین پزشک جراج باید بسیار مراقب باشد تا به استخوان های ضعیف بیمار در حین جراحی آسیبی وارد نشود یا دچار شکستگی نشوند.

به علت تغییر آناتومی ناحیه لگن در این بیماران احتمال آسیب عروقی و عصبی در حین جراحی تعویض مفصل در این افراد بیش از یک تعویض مفصل معمولی است و پزشک ارتوپد برای انجام این نوع از جراحی تجربه کافی را داشته باشد.

با تمام حساسیت هایی که در انجام یک تعویض مفصل موفق در فرد مبتلا به دررفتگی مادرزادی مفصل ران وجود دارد اکثر بیماران بعد از جراحی احساس رضایت میکنند. درد آنها از بین رفته، کوتاهی اندام آنها بهتر شده و لنگش آنها کمتر میشود.

انجام اعمال جراحی برای دررفتگی مادرزادی لگن چه انجام استئوتومی و چه تعویض مفصل ران از جمله اعمال جراحی پیچیده ارتوپدی است و انجام آن نیازمند تجربه و تبحر کافی از جانب پزشک جراح است.

آیا دررفتگی مادرزادی لگن من قابل درمان است

برای دررفتگی مادرزادی لگن همیشه درمان هست ولی موفقیت این درمان ارتباط مستقیمی با زمان انجام آن دارد.

اگر تشخیص دررفتگی لگن در زمان تولد داده شود درمان بسیار راحت و تقریبا قطعی است. هرچه تشخیص بیماری دیرتر داده شود و بدنیال آن درمان دیرتر انجام شود نتیجه آن ضعیف تر میشود.

 

زمان شروع درمان

درمان دررفتگی مادرزادی لگن در کودکی، جااندازی آن است ولی در بزرگسالی یا نمیتوان این دررفتگی را جااندازی کرد و یا جااندازی آن، مفصل کارآیی را ایجاد نخواهد کرد. در نتیجه مدیریت این بیماری در سنین بزرگسالی با آنچه در زمان کودکی انجام میشود بسیار متفاوت خواهد بود.

بطور مثال درمان در یک ماهگی بعد از تولد با چند ماه استفاده از یک نوع کمربند مخصوص است. اگر درمان در شش ماهگی شروع شود نیاز به جراحی مفصل ران است.

اگر جراحی در دو سالگی انجام شود نیاز به جراحی مفصل ران و جراحی استخوان لگن است و اگر جراحی در بزرگسالی انجام شود باید کل مفصل ران خارج شده و یک مفصل مصنوعی جایگزین آن شود.

 

مقصود شما از درمان چیست

گفتیم احتمال موفقیت درمان در کودکی بیش از بزرگسالی است. پس میتوان گفت درمان دررفتگی مادرزادی لگن در کودکی امکان پذیر است ولی نتیجه درمان وابسته به شروع هر چه زودتر آن است.

در صورتیکه شما یک بزرگسال هستید وضع کمی فرق میکند.

اگر مقصود شما از درمان جااندازی مفصل دررفته است گرچه این کار در زمان کودکی امکان پذیر میباشد ولی در بزرگسالی غیر ممکن است.

اگر مقصود شما از درمان از بین بردن دردی است که در لگن احساس میکنید بله درمان امکان پذیر است و روش آن جاگذاری یک مفصل مصنوعی به جای مفصل دررفته شما است. جراحی تعویض مفصل ران میتواند درد لگن شما را از بین ببرد.

اگر مقصود شما از درمان از بین رفتن لنگش است میتوان گفت تا حدودی بله. جراحی تعویض مفصل لگن میتواند تا حدود زیادی لنگش را برطرف کند ولی درصد موفقیت همیشه یکسان نیست و بسته به نوع و شدت دررفتگی و خصوصات بدنی فرد مبتلا متفاوت است.

اگر مقصود شما از درمان بلند شدن پایی است که بر اثر دررفتگی کوتاه شده است باز هم میتوان گفت تا حدود زیادی بله. دررفتگی مادرزادی مفصل ران موجب کوتاهی پا میشود و با جراحی تعویض مفصل ران میتوان پا را بلند کرد ولی تا چه اندازه. آیا میتوان پا را به اندازه ای بلند کرد که با پای دیگر مساوی شود.

پاسخ به این سوال برای همه افراد یکسان نیست و بسته به وضعیت آناتومیک لگن دارد. در بعضی افراد میتوان با جراحی هر دو پا را یکسان کرد و در بعضی دیگر امکان پذیر نیست. اینکه پا را تا چه حد میتوان بلند کرد تنها در موقع جراحی مشخص میشود.

در بعضی افراد بلند کردن زیاد پا میتواند موجب آسیب به عصب سیاتیک مشکلات دیگر شود و نمیتوان پا را از حد مشخصی بیشتر بلند کرد.

پس پاسخ به این سوال این است که بله میتوان پا را بلند کرد ولی اینکه آیا طول هر دو پا یکی میشود یا نه نمیتوان بطور قطعی اعلام نظر کرد.

نکته دیگر در بیماران مبتلا به دررفتگی مادرزادی لگن به عقب رفتن باسن و افزایش قوس کمر است.

افزایش گودی کمر یا لوردوز بیشتر در کسانی که دررفتگی دوطرفه دارند دیده میشود. این مشکل بر اثر ضعف عضلات لگن در این بیماران و در نتیجه چرخش لگن به سمت جلو ایجاد میشود. با افزایش لوردوز، کمردرد ایجاد شده و این درد ممکن است بصورت یکی از علائم ثابت بیماری  درآید.

تقویت عضلات کمر، شکم و لگن میتواند تا حدودی مانع کمردرد در این بیماران شود و یا حداقل مانع از پیشرفت آن گردد. در مورد نرمش هایی که موجب تقویت این عضلات میشوند در قسمت نرمش های لازم برای کمردرد بطور مفصل بحث شده است. ورزش شنا میتواند برای این بیماران مفید باشد.

جراحی تا حدود زیادی میتواند این تغییر شکل را اصلاح کند.

در فیلم زیر میتوانید تجربیات فردی را که به علت دررفتگی مادرزادی مفصل ران تحت عمل جراحی قرار گرفته است را مشاهده کنید.