تعداد زیادی از مبتلایان به کم خونی داسی شکل دچار تخریب مفصل ران میشوند و بعضی از آنها به همین علت نیاز به جراحی تعویض مفصل پیدا میکنند. در جراحی این بیماران باید به چه نکاتی توجه کرد مسئله ایست که در این مقاله به آن میپردازیم.
کم خونی داسی شکل Sickle Cell Anemia بیماری است که موجب میشود شکل گلبول های قرمز خون از حالت طبیعی که به شکل دیسک هستند به شکل داس درآیند.
در این بیماران گلبول های تغییر شکل یافته میتوانند مسیر جریان خون در مویرگ ها را مسدود کنند. این انسداد موجب اختلال در کارآیی عضوی میشود که جریان خونش دچار اختلال شده است.
گاهی این انسداد در مویرگ های خونی سر استخوان ران ایجاد شده و موجب سیاه شدن آن میگردد.
پس در مبتلایان به کم خونی داسی شکل احتمال سیاه شدگی در سر استخوان ران بیش از افراد دیگر جامعه است.
در دهه های گذشته افراد مبتلا به کم خونی داسی شکل معمولا بیش از سی سال عمر نمیکردند ولی امروزه با پیشرفت دانش پزشکی امید به زندگی در این افراد بیشتر شده و در نتیجه احتمال بروز عوارض بیماری که یکی از آنها سیاه شدن سر استخوان است هم بیشتر میشود.
تغییر شکل گلبول های قرمز از حالت دیسکی به حالت هلالی موجب انسداد مویرگ ها و بروز علائم بیماری میشود.
کم خونی داسی شکل در ایران پراکندگی جغرافیایی خاصی دارد بطوریکه در استان های خوزستان، بوشهر و سیستان و بلوچستان بیشتر دیده میشود.
سیاه شدگی در سر استخوان ران در این بیماران میتواند موجب بروز علائم کلاسیک بیماری یعنی درد و محدودیت حرکتی در مفصل ران شود.
در مواردیکه سیاه شدگی موجب تغییر شکل سر استخوان شده و درد بیمار زیاد باشد معمولا بیمار نیاز به عمل جراحی و کارگذاری مفصل مصنوعی در ناحیه لگن خواهد داشت.
این عمل جراحی میتواند درد و محدودیت حرکتی و کوتاهی اندام بیمار را درمان کرده و وی را به زندگی فعال بازگرداند.
انجام جراحی تعویض مفصل در یک فرد مبتلا به کم خونی داسی شکل خصوصیات خاصی داشته و یک متخصص جراحی لگن خوب باید به موارد مهمی توجه کند.
این بیماران دچار کم خونی هستند. کم خونی اگر از حد مشخصی شدیدتر باشد احتمال بروز عوارض بعد از جراحی مانند عفونت را بیشتر میکند. پس این کم خونی باید تا حد ممکن درمان شود. بیمار ممکن است قبل از انجام عمل جراحی تعویض مفصل، نیاز به تزریق خون داشته باشند.
بعضی از این بیماران به علت درد های شدیدی که داشته اند به داروهای ضد درد قوی مانند داروهای اعتیاد آور وابسته میشوند. پزشک باید به این نکته آگاه بوده و در نوع داروهای ضد درد مصرفی حین و بعد از جراحی نوع آنها را بر حسب نیاز بیمار تنظیم کند.
در بعضی از این بیماران حفره استابولوم در لگن ضعیف و دچار پوکی است و ممکن است به همین علت سر استخوان ران به درون لگن جابجا شود. این وضعیت که به آن اتوپلویس میگویند عمل جراحی را مشکل تر کرده و ممکن است بیمار را نیازمند استفاده از پیوند استخوان در حین جراحی کند.
در بعضی از این بیماران کانال استخوان ران تنگی میشود که همین مسئله موجب مشکل تر شدن جراحی میگردد. پزشک جراح در حین آماده کردن استخوان ران برای کارگذاری مفصل مصنوعی باید به این نکته توجه کرده و استخوان ران را با احتیاط آماده جاگذاری مفصل کند.
در این بیماران احتمال بروز عفونت بعد از جراحی در محل مفصل مصنوعی بیش از دیگر افراد است. پزشک جراح باید به این نکته توجه کرده و تمهیدات لازم را برای کمتر کردن این احتمال انجام دهد.
احتمال خونریزی حین و بعد از جراحی در این بیماران بیش از دیگر افراد است.