شایعترین علل درد بعد از عمل تعویض مفصل در ناحیه لگن وجود مشکلاتی در ستون مهره، لق شدن مفصل مصنوعی و بروز عفونت در آن است.
هدف از انجام عمل جراحی تعویض مفصل و کارگذاری مفصل مصنوعی در ناحیه لگن از بین بردن درد است. این هدف در غالب قریب به اتفاق بیماران بدست میاید.
با این حال در تعدادی از بیماران درد بعد از انجام عمل جراحی از بین نمیرود و یا اینكه بعد از مدتی درد دوباره شروع میشود. علت این درد ها چیست. چرا در بعضی موارد مفصل مصنوعی دردناك میشود.
اینكه احتمال باقیماندن درد بعد از عمل تعویض کامل مفصل ران وجود دارد به هیچ وجه دلیل بر عدم انجام جراحی و یا ترس از انجام آن نیست.
احتمال بروز این عارضه بسیار اندك است و اقداماتی كه پزشك انجام میدهد و نكاتی كه بیمار بعد از جراحی رعایت میكند میتواند تا حدود بسیار زیادی، احتمال بروز این عارضه نادر را كم كند.
صحبت از باقیماندن درد ناحیه لگن بعد از جراحی تعویض مفصل در اینجا فقط برای اینست که بدانیم چگونه میتوان از ایجاد آن پیشگیری کرد و در صورتی که ایجاد شود باید چگونه عاقلانه با آن برخورد کنیم.
مهمترین این علل در زیر بررسی میشوند ولی اگر فعلا وقت مطالعه ندارید میتوانید فیلم زیر را ببینید.
بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل به علل متفاوتی ممكن است درد از بین نرود و یا بعد از مدتی دوباره ایجاد شود. مهمترین این علل را در زیر توضیح میدهیم.
عفونت مفصل مصنوعی
بروز عفونت در مفصل مصنوعی میتواند موجب دردناك شدن آن شود. این عفونت میتواند در چند هفته اول بعد از جراحی ایجاد شده و در نتیجه آن، درد در لگن بعد از جراحی هیچ گاه تخفیف نیابد.
گاهی هم ممكن است عفونت ماهها و یا سالها بعد از جراحی ایجاد شود. در این موارد بیمار مدت زیادی بدون درد بوده ولی بعد درد ایجاد میشود.
پزشك برای تشخیص عفونت در محل مفصل مصنوعی ران ابتدا از آزمایشات خونی استفاده میكند.
بررسی ESR و CRP میتواند به تشخیص عفونت كمك كند. در صورت مثبت بودن این آزمایشات شك به عفونت زیاد میشود و در این موارد تشخیص قطعی عفونت با نمونه گیری از فضای اطراف مفصل خواهد بود.
لق شدن مفصل مصنوعی
شل شدن مفصل مصنوعی میتواند موجب درد در كشاله ران یا خود ران شود یا در واقع موجب درد مفصل مصنوعی شود.
گرچه این عارضه میتواند موجب درد از همان ابتدای دوران بعد از جراحی شود ولی بیشتر بیماران یك دوره بدون درد را طی كرده و بعد از گذشت مدتی دچار درد میشوند.
تشخیص این عارضه معمولا با كمك رادیوگرافی معمولی است و برای تائید تشخیص معمولا از اسكن رادیوایزوتوپ استفاده میشود.
استئولیز
خوردگی استخوان در اطراف مفصل مصنوعی در بسیاری اوقات بدون درد است ولی میتواند همراه با درد هم باشد. تشخیص آن با استفاده از رادیوگرافی معمولی است. پس استئولیز وسیع میتواند موجب درد مفصل مصنوعی کار گذاشته شده در لگن شود.
درد ناشی از مشكلات كمر
شایعترین علت باقیماندن درد بعد از جراحی تعویض کامل مفصل ران، وجود مشکلاتی در ستون مهره است.
گاهی اوقات علت دردی كه در ناحیه لگن احساس میشود خود لگن نیست بلكه علت در ستون فقرات است.
بعضی بیماران میگویند اگر کمر و ستون مهره ما مشکل دارد چرا کمردرد نداریم. مهم است که بدانیم در بسیاری اوقات ممکن است ستون مهره مشکلاتی داشته باشد ولی دردی در آن ناحیه احساس نکنیم و درد فقط در ناحیه لگن احساس شود. غالب این درد ها در پشت باسن احساس میشوند.
بعضی از بیمارانی كه به علت خرابی مفصل ران تحت عمل جراحی تعویض مفصل قرار میگیرند همزمان دچار مشكلاتی در ستون فقرات هستند كه سردسته آنها تنگی كانال نخاعی است.
دست نخورده ماندن این مشكلات بعد از تعویض مفصل میتواند موجب ادامه احساس درد بعد از جراحی و یا شروع آن مدتی بعد از جراحی شود. تشخیص این مشكلات معمولا با استفاده از تصویربرداری از ستون مهره بخصوص با استفاده از ام آر آی است.
واكنش غیر معمول ران
گاهی اوقات به علت سختی و غیر قابل انعطاف بودن فلز بكار رفته در مفصل مصنوعی، استخوان ران در اطراف پروتز به آن واكنش نشان داده و بیش از حد متراكم میشود.
این روند كه میتواند موجب بروز درد در استخوان ران گردد معمولا در انواع جدیدتر مفاصل مصنوعی كمتر دیده میشود.
واکنش بدن به ذرات ریز آزاد شده از مفصل
معمولا از سطح سایش مفاصل مصنوعی بعد از سالها بتدریج ذرات ریزی آزاد میشود. سلول های دفاع ایمنی بدن ممکن است این ذرات را مهاجم تصور کرده و برعلیه آنها سمومی را ترشح کنند ولی این سموم معمولا موجب التهاب بافت های اطراف مفصل مصنوعی میشود و این التهاب میتواند دردناک باشد.
التهاب تاندون
گاهی اوقات لبیه جلویی كاسه مفصل مصنوعی بر روی تاندون عضله ایلیوپسواس كه از جلوی مفصل ران عبور میكند فشار آورده و آن را تحریك میكند. این تحریك موجب التهاب تاندون و در نتیجه بروز درد در ناحیه كشاله ران میشود.
بورسیت
التهاب بورس روی تروكانتر میتواند موجب احساس درد در ناحیه لگن در سمت خارجی آن و بر روی تروكانتر بزرگ شود. پس التهاب بورس تروکانتر میتواند از علل ایجاد درد مفصل مصنوعی بعد از جراحی باشد.