ژیمناستیک یکی از ورزش‌های زیبا و پرهیجان است ولی به علت حرکات پرشی و پرتابی زیاد خطر آسیب‌دیدگی در آن بالاست. آشنایی با شایعترین آسیب‌های ورزشی در ژیمناستیک به مربیان، ورزشکاران و والدین کمک میکند تا هم پیشگیری بهتری انجام دهند و هم در صورت بروز آسیب درمان مناسب‌تری را انتخاب کنند.
شایعترین آسیب های ورزشی در ژیمناستیک عبارتند از
آسیب‌های اندام فوقانی
اندام فوقانی در ژیمناستیک فشار زیادی را تحمل میکند. تکیه دادن وزن بدن روی دست‌ها و پرش‌های مکرر باعث ایجاد مشکلات مفصلی و عضلانی می‌شود.
مچ دست یکی از نواحی حساس و تحت فشار زیاد در ژیمناستیک است. حرکاتی مانند ایستادن روی دست و فرودهای نادرست باعث کشیدگی رباط‌ها یا شکستگی می‌شود. گاهی مواقع التهاب تاندون هم ایجاد می‌شود. برای تشخیص دقیق، ام آر آی یا سی تی اسکن کمک میکند.
شانه‌ها به دلیل حرکت‌های پرتابی و نیاز به دامنه حرکتی بالا آسیب‌پذیرند. آسیب عضلات روتاتور کاف، دررفتگی یا پارگی‌های کوچک در عضلات شانه از مشکلات شایع هستند.
آسیب‌های شایع در اندام تحتانی
اندام تحتانی نیز در اثر پرش‌های بلند و فرودهای شدید بیشترین ضربه را تحمل میکند. زانو و مچ پا از مهم‌ترین نقاط آسیب‌پذیر هستند.
زانوها بار زیادی را هنگام فرود متحمل میشوند. پارگی رباط صلیبی (ACL) و آسیب مینیسک در ژیمناست‌ها شایع است. همچنین التهاب تاندون کشکک در افرادی که تمرین‌های پرشی دارند زیاد دیده می‌شود.
مچ پا هنگام فرود یا تغییر جهت سریع در معرض پیچ‌خوردگی است. پارگی رباط‌ها یا التهاب شدید از پیامدهای آن است. اگر آسیب به‌درستی درمان نشود می‌تواند منجر به ناپایداری مزمن شود.
آسیب‌های ستون فقرات
ستون فقرات در ژیمناستیک تحت حرکات انعطافی و پرتابی زیادی قرار میگیرد. همین موضوع احتمال آسیب به مهره‌ها و دیسک‌ها را افزایش میدهد.
کمر درد یکی از مشکلات رایج در ژیمناست‌هاست. خم شدن مکرر به عقب یا فرودهای شدید باعث بیرون‌زدگی دیسک یا التهاب مفاصل کمری می‌شود.
گردن نیز به دلیل حرکات پرشی و چرخشی حساسیت زیادی دارد. در این ورزش کشیدگی عضلات یا آسیب به مهره‌های گردنی می‌تواند رخ دهد.
آسیب‌های ناشی از تمرین بیش از حد
علاوه بر ضربه‌های ناگهانی، تمرین بیش از حد هم در ژیمناستیک آسیب‌های مزمن ایجاد میکند. این مشکلات معمولا به تدریج و در اثر فشارهای تکراری به وجود می‌آیند.
شکستگی استرسی
استخوان‌ها در اثر پرش‌های مکرر ممکن است دچار ترک‌های ریز و مویی شوند. این آسیب بیشتر در ساق پا و کف پا دیده می‌شود. ورزشکار ابتدا درد خفیف دارد که با ادامه تمرین تشدید می‌شود. تشخیص قطعی با ام آر آی یا سی تی اسکن امکان‌پذیر است.
التهاب تاندون‌ها
حرکات تکراری باعث التهاب تاندون در نواحی مختلف بدن می‌شود. این التهاب‌ها اگر به موقع درمان نشوند، می‌توانند مزمن شوند و عملکرد ورزشکار را کاهش دهند.
پیشگیری از آسیب ورزشی در ژیمناستیک
برای پبشگیری از آسیب های ورزشی در حین انجام ژیمناستیک به نکات زیر توجه کنید :
- وسایل ورزشی را کنترل کنید تا مطمئن شوید سالم هستند و به درستی کار میکنند. وسایل معیوب ممکن است در حین ورزش جابجا شده و موجب زمین خوردن شما شده یا به اندام شما آسیب بزنند
- وسایل مختلف باید طوری در کنار هم چیده شوند تا ورزشکاران به یکدیگر یا به ابزار های دیگر برخورد نکنند. بدین منظور محل انجام ورزش باید از وسعت کافی برخوردار باشد. ورزش در محیط تنگ احتمال آسیب های ورزشی را افزایش میدهد
- کف زمین ورزشگاه باید از اسفنج های مخصوص پوشیده باشد. این کفپوش ها نه تنها مانع از سر خوردن ورزشکار میشوند بلکه در صورت سقوط وی بر روی زمین از صدمات احتمالی جلوگیری میکنند
- در زیر ابزارهای ورزشی هم باید تشک های کاملاٌ نرم قرار گیرد تا در صورت زمین خوردن ورزشکار به او آسیبی وارد نشود.
- از کفش های مخصوص و استاندارد ژیمناستیک استفاده کنید. کفش نامناسب نه تنها انجام ورزش را دشوار میکند بلکه احتمال زمین خوردن ورزشکار و پیچ خوردن مچ پا را افزایش میدهند