درد باسن دردی است که در پشت لگن احساس میشود. این درد علل بسیار زیادی دارد. شایع ترین علت درد در باسن وجود مشکلاتی در ستون مهره ها است. در این مقاله شما را با علل بوجود آورنده این درد و درمان های آن آشنا میکنم.
قابل ذکر است که در این مقاله صرفا در باره دردهایی که در پشت یک باسن احساس میشوند بحث میشود و درد بین دو باسن که روی دنبالچه است جزو دردهای باسن محسوب نمیشود. در مورد این دردها که عللی مانند کیست پیلونیدال یا مشکلات مقعد دارند به مقاله دردهای ناحیه دنبالچه مراجعه کنید.
درد باسن نشانه چیست
درد باسن یک بیماری نیست بلکه یک نشانه است و نشانه یک بیماری واحد نیست بلکه بیماری های زیادی میتوانند موجب بروز این درد شوند. مهمترین این علل در زیر بطور خلاصه بررسی میشوند.
در بررسی علت درد باسن محل آن مهم است. اینکه کجای باسن احساس شود میتواند به تشخیص بیماری که آن را ایجاد کرده است کمک کند ولی اینکه درد باسن سمت راست باشد و یا درد باسن سمت چپ باشد نوع بیماری را تغییر نمیدهد. اینطور نیست که اگر به فرض سمت راست باسن درد بگیرد علت آن یک بیماری خاص باشد و اگر سمت چپ درد بگیرد میتوان به بیماری دیگری شک کرد. پس جهت درد در تشخیص علت بیماری که موجب درد باسن شده بی تاثیر است.
البته درد بالای باسن سمت چپ یا راست، فرقی نمیکند، همیکنه بالای باسن باشد بیشتر مربوط به کمر میشود. در واقع درد بالای باسن بیشتر جزو دردهای کمر محسوب میشود تا جزو دردهای لگن باشد.
درد باسن به علت ضربه به آن
زمین خوردن روی باسن میتواند موجب ضربه مستقیم به آن شود. این ضربه میتواند موجب پارگی خفیف در رشته های عضلات باسن و بروز خون مردگی در آن شود که نتیجه آن احساس دردی در پشت لگن و باسن است. بدن میتواند این نوع از آسیب را با چند روز تا چند هفته استراحت ترمیم کند.
در کنار استراحت، کمپرس آب گرم و استفاده از داروهای ضد التهاب و استامینوفن هم میتواند به بهبودی سرعت دهد.
ضربه به پشت باسن میتواند به ندرت موجب شکستگی استخوان های آن ناحیه هم بشود. این شکستکی هم میتواند منجر به احساس درد شود ولی این درد نیاز به مراقبت نزدیک پزشکی داشته و برای التیام و بهبود زمان بیشتری مورد نیاز است.
درد باسن به علت کشیدگی عضلانی
باسن از سه عضله تشکیل شده سطحی ترین آنها عضله سرینی بزرگ یا گلوتئوس ماگزیموس gluteus maximus است. در زیر آن عضله سرینی میانی یا گلوتئوس مدیوس gluteus medius قرار گرفته و در زیر آن هم عضله سرینی کوچک یا گلوتئوس مینیموس gluteus minimus واقع شده است.
اگر قبل از ورزش حرکات کششی و گرم کردن را به خوبی انجام ندهیم میتوانیم موجب کشیدگی بیش از حد فیبرهای این عضلات شویم که نتیجه آن درد پشت باسن است. این درد ها هم معمولا به چند روز استراحت بهبود میابند. گرمای موضعی و استفاده از داروهای ضد التهابی و فیزیوتراپی میتواند در بهبود این دردها موثر باشد.
درد باسن به علت آرتروز ستون مهره
با افزایش سن معمولا فرسودگی در ستون مهره ایجاد میشود که نتیجه آن بروز سائیدگی و آرتروز در مفاصل ستون مهره است. این ساییدگی معمولا موجب بروز درد در پشت کمر میشود ولی ممکن است شما بجای احساس درد در کمر آن را در پشت باسن و لگن احساس کنید.
پس سائیدگی کمر میتواند موجب کمر دردی شود که همراه با درد پشت باسن و پشت لگن است ولی ممکن است حتی درد کمر هم وجود نداشته باشد و شما فقط یک درد در پشت باسن و لگن را احساس کنید.
درمان درد باسن به علت مشکلات کمر با پیدا کردن علت مشکل کمر و درمان آن است. در غالب این موارد تقویت عضلات کمر میتواند تا حدود زیادی درد باسن را کمتر کرده یا آن را از بین ببرد.
درد باسن به علت فتق یا هرنی دیسک
ستون فقرات از تعداد زیادی مهره درست شده که بین آنها دیسک قرار دارد. جابجایی این دیسک میتواند موجب فشار به عصبی شود که از نزدیکی آن عبور میکند. فشار به این عصب موجب احساس دردی میشود که به آن سیاتیک میگویند.
سیاتیک دردی تیز و تیرکشنده در پشت باسن و لگن است که به ران و ساق انتشار میابد. همراه با این درد ممکن است احساس بیحسی یا سوزن سوزن شده در نواحی ذکر شده هم وجود داشته باشد.
درد باسن به علت سندروم پیریفورمیس
پیریفورمیس نام عضله است که در عمق لگن و در پشت باسن قرار گرفته است. عصب سیاتیک بعد از خروج از ستون مهره و در مسیرش برای رسیدن به پشت ران از پشت لگن عبور میکند. دراین ناحیه از نزدیکی عضله ای به نام پیریفورمیس عبور میکند.
مشکلات این عضله میتواند موجب فشار به عصب سیاتیک شود که نتیجه آن احساس درد باسن و پشت لگن است.
این درد چون در نتیجه تحریک عصب سیاتیک بوجود آمده است میتواند شبیه درد فتق دیسک باشد یعنی همراه با بیحسی یا سوزن سوزن شدن ران یا ساق باشد.
درد باسن به علت بورسیت
بورسیت بیماری است که به علت التهاب و تجمع مایع در بافت هایی به نام بورس ایجاد میشود. بورس ها بالشتک های ضربه گیری هستند که معمولا بر روی برجستگی های استخوانی قرار میگیرند.
دو بورس در لگن میتوانند موجب درد باسن شوند. بورس تروکانتر و بورس ایسکیال.
بورسیت تروکانتر التهاب بورس روی تروکانتر بزرگ است که معمولا موجب احساس درد در قسمت خارجی باسن میشود. این بیماری معمولا در دونده ها یا رقاصان بوجود میاید.
در زیر قسمتی از استخوان لگن به نام ایسکیوم یک بورس به نام بورس ایسکیال وجود دارد. التهاب این بورس میتواند موجب احساس درد باسن و پشت لگن شود.
این درد معمولا موقع نشستن بر روی زمین یا صندلی احساس میشود. ضربه مستقیم به پشت باسن یا نشستن به مدت طولانی میتواند موجب بورسیت شود. قبلا به آن بیماری خیاطان میگفتند چون بعضی از خیاط ها به علت نشستن زیاد به آن مبتلا میشدند.
در زیر محلی که درد بورسیت همسترینگ حس میشود نشان داده شده است.
درد باسن به علت تاندینوپاتی همسترینگ
عضلات همسترینگ در پشت ران قرار دارند. تاندون این عضلات به استخوان ایسکیوم در زیر و پشت باسن متصل میشود.
در بعضی ورزش ها مانند دونده ها یا فوتبالیست ها یا در حرکات بدنی خاص ممکن است به علت انقباض شدید عضله همسترینگ، محل اتصال تاندون این عضله به استخوان ایسکیوم آزرده و ملتهب شود که نتیجه آن احساس درد بر روی استخوان ایسکیوم یعنی در پشت باسن است.
لازم به ذکر است وقتی مینشینیم فشار مستقیما از طرف زمین به استخوان ایسکیوم لگن وارد میشود. پس درد تاندینوپاتی همسترینک موقع نشستن بیشتر میشود.
درد باسن به علت شکستگی استرسی ساکروم
استخوان ساکروم پایین ترین قسمت ستون مهره است. شکستگی استرسی این استخوان بیشتر در دختران جوان دونده که عضلات نه چندان قوی دارند دیده میشود. این دختران معمولا سوء تغذیه داشته و غالب آنها اختلال در عادت ماهیانه هم دارند. این بیماری در سربازان جوان هم دیده میشود.
درد شکستگی استرسی ساکروم در پشت باسن احساس میشود و با راه رفتن شدیدتر میگردد. درمان این بیماری معمولا بهبود تغذیه از نظر میزان دریافتی پروتئین و کلسیم و تعدیل فعالیت های بدنی است.
درد باسن با منشا مفصل ساکروایلیاک
در محل اتصال ستون مهره به لگن دو مفصل به نام ساکروایلیاک وجود دارد. این مفاصل به علت بیماری های مختلفی مانند روماتیسم (بخصوص اسپوندیلیت انکیلوزان) یا ضربه یا عفونت میتواند ملتهب شده و ایجاد درد کند. درد مفصل ساکروایلیک در پشت باسن و لگن احساس میشود.
درد باسن در بارداری
به عللی مختلفی در دوران بارداری ممکن است درد ناحیه لگن در پشت باسن احساس شود. در ماههای آخر بارداری فشار بچه در داخل لگن میتواند موجب بروز احساس درد پشت باسن شود.
بزرگ شدن شکم میتواند موجب افزایش قوس کمی شود و این بیشتر شدن قوس کمر با فشار به ستون مهره موجب تحریک اعصاب آن شده و حس درد در مهره ها در غالب اوقات در پشت باسن حس میشود.
گاهی اوقات فشار رحم بزرگ شده به عصب سیاتیک موجب تحریک عصب و در نتیجه بروز درد در باسن میشود.
و در نهایت در ماه آخر بارداری انقباضات رحمی میتواند خود را بصورت دردهای پشت باسن نشان دهد.
بهترین روش کنترل این درد ها اینست که خانم باردار مدت زیادی یک جا ننشیند و نرمش های طبی را برای تقویت عضلات کمر انجام بدهد. فعالیت بدنی مناسبی داشته باشد و اگر درد زیاد شد به پزشک مراجعه کند.