شکستگی لگن نامی کلی برای طیف گسترده ای از شکستگی ها است که معمولا بدنبال ضربات شدید به لگن خاصره ایجاد میشوند. این شکستگی ها در سنین بالا شیوع بیشتری دارند و میتوانند موجب بروز معلولیت های شدیدی شوند.
شکستگی لگن انواع مختلفی داشته و میتواند نواحی متفاوتی از لگن خاصره را در بر گیرد.
اگر فعلا وقت مطالعه مقاله را ندارید میتوانید فیلم زیر را در باره کلیات شکستگی های لگن ببینید.
آناتومی کاربردی لگن
لگن پایین ترین قسمت تنه است و در جایی قرار دارد که تنه به اندام تحتانی متصل میشود. استخوان لگن یک ساختمان حلقوی است که در بالا به ستون فقرات متصل شده و در پایین به استخوان های ران مفصل میشود.
وظیفه لگن در واقع انتقال نیروی وزن از تنه به هر دو اندام های تحتانی است. همچنین در موقع نشستن، نیروی وزن تنه مستقیما از طریق لگن به زمین وارد میشود.
لگن همچنین حاوی ارگان های گوارشی و تولید مثل بوده و عروق و اعصاب مهمی از آن عبور کرده و از تنه به اندام تحتانی میروند.
کل استخوان لگن از به هم پیوستن دو استخوان بی نام در دو طرف و یک استخوان ساکروم در وسط و پشت تشکیل شده است. استخوان “بی نام” خود شامل سه قسمت به نام های ایلیوم Ilium ، ایسکیوم Ischium و پوبیس Pubis است.
مفصل ران که مردم به آن مفصل لگن هم میگویند و در بین پزشکان به مفصل هیپ Hip joint معروف است بزرگترین مفصل بدن بوده و شکل گوی و کاسه ای دارد.
قسمت گوی آن سر استخوان ران است و قسمت کاسه آن قسمتی از استخوان لگن است که به آن استابولوم Acetabulum میگویند.
فیلم زیر آناتومی مختصر لگن را نشان میدهد.
علت شکستن لگن چیست
شکستگی لگن نامی کلی برای تعداد زیادی از شکستگی ها است که میتواند بدنبال حوادثی مانند زمین خوردن، سقوط از ارتفاع، تصادف، حوادث ورزشی و حوادث حین کار ایجاد شود. با این حال غالب این شکستگی ها بدنبال ضرباتی نه چندان شدید ایجاد میشوند.
شکستن استحوان لگن در سنین بالا معمولا بدنبال زمین خوردن ایجاد میشود. در افراد مسن به علت پوکی و در نتیجه ضعیف شدن استخوان، لگن میتواند به راحتی و با وارد شدن ضربه خفیفی شکسته شود.
این شکستگی ها در سنین بالا از علل مهم بروز معلولیت ها هستند و میزان مرگ و میر آنها بالا است.
مثلی مهم در ارتوپدی وجود دارد که میگوید انسان ها از لگن به دنیا میایند و از لگن از دنیا میروند. یعنی از طریق لگن مادرشان به دنیا وارد میشوند و به علت شکستن لگن جان خود را از دست میدهند.
در جوان ها لگن به سادگی دچار شکستگی نمیشود. در این سنین معمولا شکستگی لگن در تصادف اتومبیل و یا سقوط از ارتفاع ایجاد میشود.
انواع شکستگی لگن
شکستگی لگن را میتوان به سه دسته کلی تقسیم کرد. شکستگی حلقه لگن، شکستگی ناحیه استابولوم و شکستگی اطراف مفصل ران.
البته شکستگی در قسمت سر استخوان ران جزو هیچکدام از سه دسته فوق نیست ولی میتوان آن را در تقسیم بندی شکستگی لگن قرار داد.
در مورد هر کدام از این شکستگی ها در زیر توضیح مختصری داده میشود ولی برای مطالعه وسیع تر در مورد هر کدام از آنها میتوانید به بخش مربوط مراجعه کنید.
شکستگی در حلقه لگنی
شکستگی هایی که در استخوان های ساکروم، ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس ایجاد میشوند و تداوم حلقه لگن را در یک یا چند نقطه قطع میکنند را شکستگی حلقه لگنی میگویند.
این نوع از شکستگی لگن ممکن است خفیف بوده و با مدتی استراحت خوب شود و یا ممکن است چنان شدید باشند که در کمتر از چند ساعت به علت خونریزی شدید موجب مرگ بیمار شوند.
در افراد مسن این شکستگی ها معمولا بدنبال زمین خوردن ایجاد میشوند و در غالب موارد با چند هفته استراحت و بدون نیاز به جراحی خوب میشوند ولی در جوان ها معمولا ضربات شدیدی مانند تصادفات وسایل نقلیه یا سقوط ار ارتفاع علت شکستگی های ناحیه حلقه لگنی است و در غالب موارد نیاز به درمان جراحی دارند.
تشخیص و درمان شکستگی لگن در این ناحیه امروزه به عنوان یک زیر شاخه فوق تخصصی مهم از ارتوپدی محسوب میشود.
شکستگی های ناحیه استابولوم
این نوعی شکستگی لگن است که در استخوان های ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس ایجاد شده به نحوی که خط شکستگی به درون حفره استابولوم میرود.
این نوع شکستگی لگن از این جهت اهمیت دارد که باید به دقت جااندازی شود. اگر بعد از جااندازی شکستگی های حفره استابولوم کوچکترین جابجایی در بین قطعات شکسته شده باقی بماند موجب میشود مفصل ران در عرض چند ماه بکلی تخریب شده و یا در عرض چند سال دچار آرتروز و ساییدگی شود.
به همین جهت امروزه تشخیص و درمان شکستگی لگن در ناحیه استابولوم به عنوان یک زیر شاخه فوق تخصصی مهم از ارتوپدی محسوب شده و فقط در مراکز خاصی انجام میشود.
شکستگی اطراف مفصل ران
این دسته شکستگی لگن، شامل گروهی از شکستگی ها است که در ناحیه زیر سر استخوان ران ایجاد میشوند. شکستگی های اطراف مفصل ران انواع مختلفی دارد که مهمترین آنها شکستگی های گردن استخوان ران و شکستگی های اینترتروکانتریک هستند.
شکستگی لگن در ناحیه اطراف مفصل ران گرچه در استخوان اصلی لگن ایجاد نشده است ولی چون مفصل ران بسیار نزدیک به لگن است و درد ناشی از این شکستگی ها در لگن احساس میشود به آنها شکستگی لگن هم میگویند.
این شکستگی ها معمولا در افراد مسن و بدنبال زمین خوردن بوجود میایند ولی میتوانند در افراد جوان و بدنیال ضربات شدیدتر مانند سقوط از ارتفاع یا تصادف اتومبیل هم ایجاد شوند.
شکستگی در قسمت سر استخوان ران
این نوعی از شکستگی لگن است که معمولا بدنبال دررفتگی در ناحیه مفصل ران ایجاد میشود. هنگام دررفتگی ممکن است سر استخوان ران به کناره استابولوم گیر کرده و موجب کنده شدن تکه ای از آن شود.
این شکستگی ها معمولا در افراد جوان ایجاد میشود و اهمیت آنها در اینست که داخل مفصل ران هستند و هر گونه بد جوش خوردن این شکستگی ها میتواند موجب بروز سائیدگی و آرتروز زودرس مفصل ران شود.
علائم شکستگی لگن
مهمترین علائم شکستگی لگن یکی احساس درد شدید لگن و دیگری از دست دادن توانایی راه رفتن است. البته درد همیشه شدید نیست. بطور مثال شکستگی لگن در افراد مسن ممکن است با جابجایی اندک قطعات شکستگی باشد که در این صورت ممکن است درد در محل شکستکی خیلی کم باشد.
یا شکستگی در ناحیه گردن استخوان ران اگر با جابجایی اندکی همراه باشد ممکن است مانع راه رفتن بیمار نشود و بیمار بتواند با شکستگی ه راه برود. این نوع از شکستگی لگن در سالمندان بیشتر دیده میشود.
شکستگی لگن در سالمندان چه تفاوت هایی با جوانان دارد
درمان شکستگی لگن در سالمندان و افراد مسن تفاوت های مهمی با جوانترها دارد. تفاوت افراد مسن و سالمند در مواجهه با شکستگی های لگن و بالطبع تفاوت در جراحی این افراد با جوان تر ها را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد. تفاوت در
احتمال بروز زخم بستر در شکستگی لگن سالمندان
تحمل افراد مسن به درد ناشی از شکستگی لگن کم است. بسیاری از سالمندان قبل از شکستگی خود از درد قسمت هایی از بدن رنج میبرند و این دردها حرکت اندام ها را تحت تاثیر قرار میدهد. اضافه شدن یک شکستگی لگن به این وضعیت مشکلات را پیچیده تر میکند.
فرد مسن بعد از شکستگی در حالت دراز کش کاملا بیحرکت میماند تا درد کمتری را احساس کند و این وضعیت میتواند به سادگی موجب بروز زخم بستر شود. زخم بستر بخصوص در پشت لگن ممکن است به سرعت و در عرض چند روز بعد از شکستگی ایجاد شود.
این زخم ها نه تنها درد دارند بلکه درمان آنها بسیار مشکل بوده و میتوانند موجب بروز عفونت شوند. هرچه عمل جراحی دیرتر انجام شود احتمال ایجاد شدن زخم بستر هم بیشتر میشود. همچنین وجود این زخم ها در ناحیه لگن میتواند عمل جراحی را پرمخاطره کند چون احتمال بروز عفونت را افزایش میدهد.
عفونت های ادراری و تنفسی در شکستگی لگن در سالمندان
اصولا هر چه سن بالاتر میرود احتمال بروز عفونت های تنفسی و ادراری در افراد بیشتر میشود. بعد از شکستگی لگن به علت اینکه فرد به دلیل درد شدید نمیتواند حرکت کند و دراز میکشد تهویه ریوی کم میشود.
فرد مسن نمیتواند در حالت درازکش نفس های عمیق بکشد و همین عامل موجب میشود در بافت ریه تغییراتی ایجاد شود که آن را مستعد به عفونت میکند.
دراز کشیدن به علت درد شدید ناشی از شکستگی لگن و مصرف کم آب در این افراد از ترس نیاز به ادرار کردن هم از دلایلی است که احتمال بروز عفونت های اداری را بیشتر میکند. ایجاد عفونت تنفسی یا ادراری عوارض جراحی را زیاد میکند. بطور مثال میتواند موجب افزایش احتمال عفونت در محل جراحی شود.
پس افرادی که دچار شکستگی لگن شده اند و بخصوص سالمندان باید تشویق شوند که تا حد امکان بنشیند و نفس های عمیق بکشند و آب زیادی مصرف کنند تا احتمال عفونت ادراری در آنها کم شود.
همچنین جراحی افراد مسن باید در اسرع وقت و قبل از ایجاد شدن عفونت تنفسی و ادراری انجام شود تا بیمار هر چه زودتر توانایی راه رفتن را به دست آورد. او هر چه زودتر بتواند بنشیند و راه برود احتمال اینکه دچار عفونت ادراری و تنفسی شود کمتر میشود.
تاثیر بیماری های زمینه ای در شکستگی استخوان لگن در افراد مسن
بسیاری از افراد مسن قبل از شکستگی لگن دچار بیماری های زمینه ای هستند. این بیماری ها تحمل فرد را هم به شکستگی و هم به جراحی کمتر میکند. از مهمترین این بیماریها دیابت است. دیابت نه تنها میتواند موجیب تاخیر در جوش خوردن شکستگی شود بلکه احتمال بروز عفونت بعد از جراحی شکستگی لگن را هم بیشتر میکند.
پس در فرد سالمندی که به این شکستگی دچار شده باید دیابت و دیگر بیماری های زمینه ای هرچه زودتر کنترل شوند تا بیمار بتواند در شرایط مساعدتری جراحی شود. کنترل این بیماریها ممکن است بسته به شدت بیماری چند ساعت تا چند روز به طول بیانجامد.
مشکلات بیهوشی یا بیحسی در شکستگی لگن در سالمندان
عمل جراحی نیازمند بیهوش کردن یا بیحس کردن بیمار در اطاق عمل است. وجود بیماریهای همراه در فرد سالمند مبتلا به شکستگی لگن مثلا وجود فشار خون یا بیماری های قلبی عروقی میتواند خطرات بالقوه ناشی از بیهوشی یا بیحسی را افزایش دهد و پزشک و متخصص بیهوشی باید به این نکته توجه کافی داشته باشند.
برخلاف نظر بسیاری از مردم که فکر میکنند برای فرد مسن و ضعیف بیحسی خطر کمتری از بیهوشی دارد همیشه اینطور نیست. خیلی وقت ها خطر بیهوشی عمومی در این افراد کمتر است. پس تصمیم اینکه برای جراحی شکستگی لگن باید از چه نوعی روش بی دردی استفاده کرد به عهده متخصص بیهوشی است.
نیاز به زود راه افتادن در شکستگی لگن در سالمندان
افراد سالمند نمیتوانند مدت زیادی در بستر استراحت کنند. عضلات آنها به سرعت آتروفی و ضعیف شده و بعضی از آنها بعد از چند ماه استراحت ممکن است کلا توانایی راه رفتن را تا آخر عمر از دست بدهند.
بنابراین افراد مسن بعد از شکستگی لگن باید بتوانند هرچه سریعتر راه بروند. به همین علت ترجیح داده میشود که این شکستگی ها به نحوی جراحی شود که بیمار بتواند در اسرع وقت راه برود.
عدم توان وزن نگذاشتن بعد از جراحی شکستگی لگن در افراد مسن
افراد مسن قدرت عضلانی خوبی ندارند پس نمیتوان از آنها انتظار داشت بعد از درمان یک شکستگی لگن به نحوی راه بروند که از یک پا استفاده نکنند. بنابراین در بسیاری مواد پزشک باید حتی المقدور بیمار را طوری جراحی کند که بتواند بعد از آن حتی پای شکسته شده را هم بر زمین بگذارد.
دیر جوش خوردن شکستگی لگن در افراد سالمند
استخوان در غالب افراد مسن ضعیف و شکننده است و توانایی جوش خوردن آن هم نسبت به جوانترها کمتر است پس بعد از جراحی شکستگی های لگن بیمار و پزشک باید انتظار این را داشته باشند که شکستگی با قدری تاخیر جوش بخورد. متاسفانه ممکن است شکستگی لگن در بعضی از سالمندان حتی با وجود جراحی جوش نخورد.
خرد شدن شکستگی لگن در افراد مسن
استخوان های لگن سالمندان غالبا پوک و شکننده است و در بسیار اوقات بدنیال ضربات دچار شکستگی های چند تکه و خرد شده میشود.
درمان جراحی این شکستگی ها بسیار مشکل تر از وقتی است که تعداد قطعات شکسته شده استخوانی کم باشد. پس درمان جراحی شکستگی های لگن در افراد مسن معمولا مشکل تر از جوانان است.
پوک بودن استخوان لگن در افراد سالمند برای کارگذاری پیچ و پلاک
برای درمان شکستگی های لگن غالبا از پیچ و پلاک استفاده میشود. به علت پوکی و ضعیف بودن استخوان در سالمندان ممکن است پیچ های بکار برده شده نتوانند گیر مناسبی را در استخوان لگن داشته باشند.
این وضعیت میتواند منجر به جابجا شدن پیچ ها در استخوان و حتی جابجا شدن قطعات شکسته شده حتی بعد از جراحی شوند.
شکستگی لگن و درمان
از مهم ترین اصول درمان همه این شکستگی ها این است که باید در کوتاه ترین زمان و بسیار سریع درمان شوند. تاخیر در درمان شکستگی های جابجا شده لگن میتواند جااندازی آن را با مشکلات جدی مواجه کند.
شکستن لگن در غالب موارد نیاز به درمان جراحی دارد. البته در مواردی ممکن است پزشک اقدام به درمان شگستگی لگن بدون جراحی کند که این موارد کم است. در زیر توضیحاتی در مورد درمان های غیر جراحی و جراحی این شکستگی داده میشود.
عمل نکردن شکستگی لگن
در شکستگی های کاملا پایدار حلقه لگنی و یا در شکستگی هایی که در افراد بسیار ناتوان ایجاد شده بطوریکه تحمل عمل جراحی را نداشته باشند ممکن است جراحی انجام نشود.
جراحی بعضی از انواع شکستگی های لگن مانند شکستگی های ناحیه استابولوم یا شکستگی های حلقه لگنی نیاز به مهارت و تجربه بالایی دارد و به همین علت پزشک ممکن است ترجیح بدهد برای این بیماران از روش درمان شکستگی لگن بدون جراحی استفاده کند.
در این حالت معمولا از وزنه برای شکستگی لگن این بیماران استفاده میشود. پزشک میله ای فلزی را از زیر زانوی بیمار عبور داده و از طریق ریسمان وزنه هایی را به آن متصل میکند و بیمار را تشویق میکند چند ماه در حالت درازکش بماند تا کشش وزنه ها بتواند شکستگی ها را جااندازی کند.
درمان شکستگی لگن با وزنه معمولا موجب بدجوش خوردن شکستگی ها میشود و در غالب اوقات نمیتواند نتیجه رضایت بخضی را بدست بدهد. به همین علت این روش عملا کنار گذاشته شده است.
عمل شکستگی لگن
درمان این شکستگی ها در غالب موارد نیاز به جراحی دارد. شکستگی های حلقه لگن میتوانند موجب خونریزی های شدید شوند و تاخیر در کنترل خونریزی میتواند حیات بیمار را با خطر مواجه کند. در این موارد جراحی میتواند به سرعت خونریزی را کنترل کند.
افراد مسن نمیتوانند مدت زیادی بیحرکتی را تحمل کنند پس درمان سریع شکستن لگن باید از اولویت های مهم پزشک باشد تا بیمار بتواند در اسرع وقت حرکت و راه رفتن را از سر بگیرند. مدت کوتاهی بیحرکتی در یک فرد مسن میتواند منجر به عوارض مهمی مانند زخم بستر، عفونت ریوی و ادراری یا ریوی و یا ناتوانی دائمی در راه رفتن شود.
جراحی شکستگی لگن در سالمندان این فرصت به انها میدهد تا در سریعترین زمان بتوانند راه بروند و مانع از ایجاد عوارض ذکر شده شوند.
عمل شکستگی لگن در سالمندان باشد یا در افراد جوانتر باشد فرقی نمیکند، جراحی باید در سریعترین زمان بعد از شکستگی انجام شود. تاخیر در درمان شکستگی های اطراف مفصل ران یا هیپ میتواند کارکرد عمومی بدن یک فرد مسن را با اختلال مواجه کند. بطوریکه با چند روز تاخیر ممکن است بیمار با تغییرات مخربی در فشار خون یا قند خون یا متابولیسم بدن روبرو گردد.
در شکستگی های ناحیه استابولوم یا حلقه لگن چند هفته تاخیر میتواند درمان جراحی را عملا بیفایده کند، بنابراین درمان سریع شکستگی لگن بسیار مهم است.
یکی از مشکلات شکستگی در افراد مسن اینست که بسیاری از بیماران از بیماری های زمینه ای مانند فشار خون یا دیابت یا بیماری های داخلی رنج میبرند. به همین خاطر پزشک باید به فوریت این مشکلات را تحت کنترل درآورده و بیمار را آماده جراحی کند.
معمولا بیمار میتواند در چند ساعت تا یکی دو روز بعد از شکستگی تحت عمل جراحی قرار گیرد. البته از زمانی که پزشک برای اولین بار بیمار را میبیند تا زمان جراحی بسته به عوامل مختلفی مانند نوع شکستگی، سن بیمار، مشکلا دیگر همراه با شکستگی، بیماری های زمینه ای و یا عوامل دیگر متغییر بوده و برای هر بیمار فرق میکند.
شکستن لگن و نیاز به تعویض مفصل
جراحی تعویض مفصل برای لگن ممکن است در درمان شکستگی حاد لگن استفاده شود و یا ممکن است برای درمان عوارض دیررس شستگی های لگن مورد استفاده قرار گیرد.
مهمترین استفاده این جراحی در شکستگی های لگن عبارتند از :
- شکستگی های ناحیه گردن استخوان ران در سنین بالای ۶۰ سال
- جوش نخوردن شکستگی هایی که در گردن استخوان ران رخ داده است
- سیاه شدگی در ناحیه سر استخوان ران با یا بدون جوش خوردن شکستگی ناحیه گردن استخوان ران
- آرتروز و ساییدگی در ناحیه مفصل ران بدنبال شکستگی حفره استابولوم
تعویض مفصل در شکستگی های حاد گردن استخوان ران
درمان شکستگی های حاد در گردن استخوان ران در افراد بالای 60 سال انجام جراحی تعویض مفصل است. بهترین نوع تعویض مفصل برای این بیماران تعویض کامل مفصل است ولی گاهی ممکن است فقط سر استخوان ران تعویض شود. به این نوع از جراحی همی آرتروپلاستی میگویند.
تعویض مفصل در وقوع جوش نخوردگی یا سیاه شدگی
یکی از عوارض شکستگی لگن وقتی که در گردن استخوان ران رخ میدهد جوش نخوردن محل شکستگی و از عوارض سیاه شدگی در سر استخوان است. عارضه سیاه شدن ممکن است با یا بدون جوش خوردن شکستگی ایجاد گردد. درمان بیماران مبتلا به این دو عارضه هم انجام جراحی تعویض مفصل است.
تعویض مفصل بعد از شکستگی های ناحیه استابولوم
شکستگی های ناحیه استابولوم در غالب موارد نیاز به درمان جراحی بصورت جااندازی باز و فیکس کردن محل شکستگی با پیچ و پلاک دارند.
با این حال به علت آسیب شدید غضروف استابولوم و یا به علت بد جوش خوردن شکستگی ممکن است بعد از چند سال مفصل ران دچار آرتروز شود. این آرتروز در موارد شدید نیاز به عمل جراحی تعویض مفصل دارد.
شکستگی لگن چه مدت خوب میشود
زمان لازم برای جوش خوردن این شکستگی ها بسته به محل آنها متفاوت است ولی در غالب موارد حدود سه ماه است. از انواع مختلف این شکستگی ها آنهایی که در گردن استخوان ران ایجاد میشوند نیاز به زمان بیشتری برای جوش خوردن دارند و طول درمان شکستگی لگن در وقتی شکستگی در این نواحی ایجاد میشود بیشتر است.
بیماران بعد از جراحی نیاز به یک دوره بازپروری دقیق و طولانی دارد. بیحرکتی برای کسی که دچار شکستگی لگن شده یک سم مهلک است و عوارض متعددی دارد.
هدف عمده بازپروری بعد از عمل جراحی این شکستگی اینست که بیمار هر چه زودتر راه اندازی شده و شروع به حرکت کند. این کار موجب میشود از عوارض متعددی که به علت بیحرکتی بیمار ایجاد میشوند پیشگیری به عمل آید.
بعد از جراحی شکستگی لگن هیچ گونه گچ گیری برای بیمار انجام نشده و از آتل استفاده نمیشود. در صورتیکه این شکستگی ها جااندازی شده و با پیچ و پلاک جراحی شده اند دستورالعمل زیر برای بیمار اجرا میشود.
انجام حرکات
یکی از مهمترین فاکتورهای بازپروی بیمار بعد از جراحی، شروع حرکات مفاصل اطراف شکستگی است.
به همین منظور معمولا بیمار تشویق میشود روز بعد از جراحی در کنار تخت نشسته و پاها را از کنار تخت آویزان کند. بیمار باید در طول شبانه روز بیشتر نشسته باشد و از دراز کشیدن زیاد اجتناب کند.
معمولا حرکات مفصل ران در طرف عمل شده روز بعد از جراحی شروع میشود. این حرکات در ابتدا بصورت پاسیو Passive انجام میشوند یعنی مفصل را فیزیوتراپ حرکت میدهد نه خود بیمار. میزان حرکت و نوع حرکت مفصل را پزشک معالج تعیین میکند.
بعد از گذشت چند روز تا هفته به بیمار آموزش داده میشود چگونه خودش مفصل ران طرف عمل شده را خم و راست کند. انجام این حرکات مفصلی برای پیشگیری از محدودیت حرکت مفصلی بسیار مهم هستند.
بعد از چند هفته حرکاتی به بیمار آموزش داده میشود که به توسط آنها عضلات ناحیه لگن بیمار تقویت میشوند. تقویت عضلات لگن بسیار مهم بوده و در صورت انجام نشدن آنها، هم شکستگی دیرتر جوش میخورد و هم راه رفتن بیمار دچار مشکل خواهد شد.
راه رفتن
چند روز بعد از جراحی شکستگی لگن به بیمار اجازه داده میشود تا با کمک واکر یا دو عصای زیر بغل راه برود. بیمار باید به توسط فیزیوتراپ راه اندازی شود. فیزیوتراپ به وی یاد میدهد تا چگونه از واکر یا عصا استفاده کرده و چگونه درست راه برود.
در کتاب قابل دانلود زیر طریقه راه رفتن با کمک عصای زیر بغل و واکر را یاد میگیرید.
معمولا به بیمار توصیه میشود تا مدتی پای طرف آسیب دیده را در حین راه رفتن بر روی زمین فشار ندهد. این کار لازم است چون معمولا پیچ و پلاک های کار گذاشته شده در لگن تحمل وزن بیمار را ندارند.
پس از مدتی که شکستگی لگن بیمار جوش خورد بیمار میتواند پای جراحی شده را هم بر روی زمین فشار دهد. مدت زمانی که بیمار نباید پای طرف شکسته شده را بر روی زمین فشار دهد را پزشک معالج مشخص میکند.
معمولا پس از سه ماه بیمار میتواند بدون واکر یا عصای زیر بغل راه برود. البته این زمان در بیماران مختلف متفاوت است.
بیمار بعد از اینکه توانست بدون کمک راه برود تا چند ماه در موقع راه رفتن قدری لنگش دارد. این لنگش تا حدی طبیعی بوده و به علت ضعف عضلات لگن است. بتدریج و با بیشتر کردن نرمش ها این ضعف از بین رفته و لنگش برطرف میشود.
نرمش های تکمیلی
بعد ازگذشت ۴-۳ ماه بیمار تشویق میشود که برای تقویت بیشتر عضلات لگن از دوچرخه ثابت استفاده کند. ورزش شنا در دوره زمان برای بیمار بسیار مفید بوده و عضلات لگن را بیشتر تقویت میکند.
در این دوره بیمار با کمک فیزیوتراپ نرمش هایی انجام میدهد تا بتواند حرکات پیچیده تر بدنی را انجام داده و کنترل و تعادل بهتر و بیشتری بر روی حرکات اندام داشته باشد.
در صورتی که همه چیز خوب پیش برود معمولا بیماران میتوانند بعد از ۵-۴ ماه به فعالیت های روزمره قبل از شکستن لگن برگردند.
غذاهای مفید برای شکستگی لگن کدامند
از مهمترین عوامل موثر در بهبود سریعتر شکستگی لگن نوع تغذیه و استفاده از مواد غذایی مناسب است. بعد از این شکستگی ها چه غذاهایی مصرف کنیم تا شکستگی ما زودتر و بهتر جوش بخورد.
نیاز بدن به انرژی بعد از شکستگی
بلافاصله بعد از شکسته شدن لگن روند جوش خوردن استخوان ها شروع میشود. گاهی اوقات تلاش بدن برای جوش دادن شکستگی لگن ناکام میماند و در مواردی هم شکستگی جوش میخورد.
در هر حال بدن برای جوش دادن شکستگی ها که در واقع نوعی ترمیم بافتی است نیاز به انرژی دارد. در مواردی که درمان شکستگی لگن مستلزم انجام عمل جراحی است بدن برای ترمیم محل جراحی شده هم نیاز به مصرف انرژی و مواد اولیه بیشتری دارد.
پس اولین چیزی که بدن برای جوش دادن شکستگی لگن به آن نیاز دارد انرژی است که البته آن را از مواد غذایی تهیه میکند. انرژی مواد غذایی از طریق مواد قندی و چربی و پروتئین ها تامین میشود.
از طرف دیگر باید توجه داشت که در چند ماه بعد از شکستن لگن فرد نمیتواند زیاد راه برود پس مصرف انرژی در بدن او کم میشود.
در این وضعیت اگر فرد رژیم غذایی خود را تغییر ندهد انرژی که برای راه رفتن مصرف نگردیده و صرفه جویی شده است صرف جوش خوردن میشود.
از طرف دیگر توجه به این نکته بسیار مهم است که بسیاری از بیماران مبتلا به شکستگی لگن باید وزن خود را کم کنند.
چاقی و وزن زیاد با فشار به مفصل ران و استخوان لگن میتواند مشکلات زیادی را برای این ناحیه ایجاد کند که مهمترین آنها بروز سائیدگی و آرتروز زودرس است. برای کم کردن وزن باید مصرف غذاهای پرانرژی و پرکالری کم شود.
پس فردی که دچار شکستگی لگن شده باید از پزشک خود بپرسد که آیا وزن طبیعی دارد یا کم وزن است یا چاق است.
اگر چاق است باید بعد از شکستگی از غذاهای کم کالری استفاده کند تا بدن او با سوزاندن چربی های ذخیره شده انرژی لازم برای ترمیم بافتی و جوش دادن شکستگی را بدست آورد.
اگر لاغر است باید غذاهای پرکالری مصرف کند تا انرژی لازم را از مواد غذایی بدست آورد و در صورتی که وزن متعادل دارد باید رژیم غذایی خود را تغییر ندهد.
این عقیده که بعد از شکستگی یا جراحی باید غذای زیادی خورده شود تا بدن تقویت شده و شکستگی زودتر خوب شود درست نیست.
نیاز بدن به پروتئین بعد از شکستن لگن
داربست همه استخوان ها از پروتئین است و بدن برای جوش دادن شکستگی لگن نیاز به پروتئین دارد. گرچه بدن میتواند تا حدودی پروتئین بسازد ولی این ظرفیت محدود بوده و نیاز است تا از منابع غذایی به پروتئین کافی دسترسی پیدا کند.
غذای فردی که دچار شکستگی لگن شده و بخصوص اگر تحت عمل جراحی قرار گرفته باید پر پروتئین باشد.
بهترین منابع پروتئین گوشت سینه مرغ و سفیده تخم مرغ است. گوشت ماهی و دیگر آبزیان و گوشت قرمز هم پروتئین بالایی دارند. غلات و حبوبات هم پروتئین دارند ولی میزان آن از پروتئین موجود در منابع حیوانی کمتر است.
از سه دسته اصلی مواد غذایی یعنی چربی و پروتئین و قندها مهمترین مواد برای کمک به جوش خوردن شکستگی ها پروتئین ها هستند.
از غذاهای مفید برای شکستگی لگن غذاهای حاوی پروتئین بالا مهمترین آنها هستند.
نیاز بدن به کلسیم
بیشترین وزن استخوان ها مربوط به ماده ای به نام هیدروکسی آپاتیت است که بدن برای ساخت آن نیاز به مقادیر زیادی کلسیم دارد. این کلسیم باید از طریق مواد غذایی به بدن برسد. بعد از شکستن لگن بدن به روزی یک تا یک و نیم گرم کلسیم نیاز دارد.
بیشترین میزان کلسیم در مواد غذایی که بطور معمول مصرف میشوند در شیر و ماست است. برای بدست آوردن این میزان از کلسیم باید روزی یک تا یک و نیم لیتر شیر یا ماست مصرف کرد. برای جلوگیری از افزایش وزن بهتر است از شیر یا ماست کم چرب استفاده شود.
کلسیم جزو دسته ای از مواد غذایی است که به آنها ریزمغذی میگویند. بدن بجز کلسیم برای جوش دادن شکستگی ها نیاز به ریز مغذی های دیگری دارد که مهمترین آنها روی و منیزیم هستند. این مواد بطور عمده در سبزی ها و بخصوص در اسفناج و کلم بروکلی یافت میشوند.
نیاز بدن به ویتامین ها
ویتامین ها موادهستند که واکنش های شیمیایی بدن را تسهیل میکنند. بعد از شکستن لگن سوخت و ساز بدن بیشتر میشود و به همین دلیل نیاز به ویتامین ها افزایش میابد.
مهمترین ویتامین هایی که برای جوش خوردن شکستگی لگن لازمند ویتامین های سی C و آ A و ای E و دی D هستند. مهمترین منابع ویتامین ها میوه ها و سبزی ها هستند.
بعد از شکستن لگن چه نخوریم
همانطور که در قبل گفته شد بعد از شکستن لگن باید از پرخوری اجتناب کرده و از مواد با ارزش غذایی بالا استفاده کرد. استفاده از شکر و نمک زیاد، استفاده از نوشابه های گازدار و مصرف سیگار کمکی به جوش خوردن شکستگی لگن نکرده و درمان آنها را مشکل تر میکنند.
چرا شکستگی لگن کشنده است
شکستگی استخوان لگن جزو خطرناکترین شکستگی های بدن است و نه تنها عوارض شکستگی لگن زیاد است بلکه این شکستگی ها خطر مرگ و میر بالایی هم دارد. این کشندگی علل زیادی دارد.
یکی از آنها عروق زیاد و بزرگی است که از لگن عبور میکند و در هنگام شکستگی خطر آسیب به آنها زیاد است. خونریزی های شدید از این عروق میتواند منجر به مرگ شود.
حجم استخوانی که در لگن خاصره وجود دارد بالا است و وقتی قسمتی از این استخوان شکسته میشود سیستم قلبی عروقی تحت فشار زیادی قرار میگیرد تا روند ترمیم را شروع کند و این فشار آنقدر زیاد است که میتواند یک بدن پیر ناتوان را به راحتی از پا درآورد
از طرف دیگر موادی که از سطح وسیع شکستگی آزاد شده و به جریان خون وارد میشوند موجب افزایش شدید احتمال لخته شدن خون و بروز آمبولی ریوی میشوند که میتواند بسیار کشنده باشد.
شکستگی لگن و هذیان چه ارتباطی با هم دارند
هذیان یکی از عوارض شکستگی لگن در سالمندان است.
هذیان Delirium نوعی اختلال هوشیاری است که در آن بیمار قدرت تمرکز فکری خود را از دست میدهد و رشته تفکراتش به راحتی گسسته شده و از یک موضوع به موضوع دیگر میپرد.
بیمار در حین سخن گفتن حرف های بی ربط میزند چون افکارش بی ربط بوده و ارتباط منطقی با هم ندارند.
این بیماران اختلال در قوه شناختی هم دارند یعنی در شناسایی اطراف خود دچار اختلال میشوند و موقعیت زمانی و مکانی خود را درک نمیکند. بیمار مبتلا به هذیان وقایع را درست تفسیر نمیکند و ممکن است دچار توهم شود.
هذیان بعد از شکستگی لگن در عرض چند ساعت تا چند روز ایجاد میشود و شدت علائم آن در طول روز ممکن است کم و زیاد شود.
هذیان در حدود ۱۵-۱۹ درصد موارد شکستگی لگن افراد مسن دیده میشود. درمان بیماران با شکستگی لگن که دچار هذیان میشوند با مشکلات و عوارض بیشتری همراه است.
این بیماران معمولا نیاز دارند تا مدت بیشتری را در بیمارستان باقی بمانند، دیرتر خوب میشوند، دیرتر میتوانند راه بروند و بیشتر از بقیه بیماران نیاز به مراقبت های پرستاری بعد از درمان پیدا میکنند و تعداد بیشتری از این بیماران بعد از پایان درمان به خانه سالمندان منتقل خواهند شد.
علت هذیان بعد از شکستن لگن چیست
هذیان بعد از شکستگی لگن یک علت ندارد بلکه تعدادی از عوامل هستند که وجود آنها موجب افزایش احتمال بروز این وضعیت میشود.
مهمترین این عوامل عبارتند از
- دارو : داروهای مختلفی که بیمار مسن مصرف میکند همراه با داروهایی که در بیمارستان به وی میدهند ممکن است با یکدیگر تداخل اثر داشته باشند. بعضی از این داروها با تاثیر بر سطح هوشیاری بیمار میتوانند موجب بروز هذیان شوند
- عفونت : بروز عفونت در هر جایی از بدن بیمار میتواند احتمال بروز هذیان را بیشتر کند
- اختلالات هورمونی و شیمیایی : تغییراتی که در سطح هورمون های بیمار بدنبال استرس ناشی از شکستگی ایجاد میشود میتواند موجب بروز عارضه هذیان شود
پیشگیری از بروز هذیان بعد از شکستگی لگن
مهمترین اقداماتی که پزشک برای کاهش بروز هذیان delirium در بیماران مسن با شکستگی لگن انجام میدهد عبارتند از :
- حفظ سلامت دستگاه تنفسی بیمار و بالا نگه داشتن سطح اکسیژن خون بیمار
- جبران کم خونی احتمالی ناشی از خونریزی که بدنبال شکستگی ایجاد شده است
- کنترل فشار خون بیمار
- پیشگیری و یا درمان هر گونه عفونت
- کنترل درد بیمار – گاهی اوقات درد شدیدی که بیمار در محل شکستگی احساس میکند احتمال بروز هذیان را بیشتر میکند. البته مصرف بیش از حد داروهای ضد درد مخدر هم ممکن است خود موجب بروز هذیان در بیمار شود
- رژیم غذایی مناسب
- راه اندازی هر چه سریعتر بیمار با واکر بعد از عمل جراحی
وظیفه همراهان بیمار چیست
همراهان بیمار باید هر گونه تغییر در خلق بیمار را جدی بگیرند و آنرا به پرسنل درمانی اطلاع دهند. نسبت دادن علائم هذیان به افسردگی یا اضطراب ناشی از شکستگی لگن شایعترین اشتباهی است که در صورت عدم توجه به این بیماری به وقوع میپیوندد.
همراه بیمار باید مواظب تغییرات زیر باشد و آنها را جدی گرفته و به پزشک معالج اطلاع دهد
- از بین رفتن تمرکز بیمار و زدن حرف های بی ربط که ارتباط منطقی با هم ندارند
- از بین رفتن ارتباط کلامی منطقی بیمار با اطرافیان
- اختلال در شناسایی موقعیت زمانی و مکانی
- توهم و تفسیر نادرست بیمار از محیط اطراف