ایران ارتوپدایران ارتوپد. دانشنامه آسیب ها و بیماری های استخوان و مفاصل
نویسنده: دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”
حالا دیگر نه تنها پزشکان آموزگار، بلکه همه پزشکان و حتی همه مردم به این وسیله دسترسی دارند و براحتی آنرا در زندگی روزمره خود بکار میبرند.
تصاویری که به این ترتیب توسط پزشکان تهیه میشوند به راه های گوناگون قابل استفاده اند ولی معمول ترین آنها ذخیره در کامپیوتر شخصی و استفاده در پاورپوینت یا ارسال آنها از طریق وب است.
استفاده از تصاویر دیجیتال در بسیاری از جنبه های تخصص ارتوپدی مفید است. این تصاویر در آموزش، تحقیقات، مدارک قانونی و بسیاری وجوه دیگر کاربرد دارند. اطلاعاتی که با یک تصویر قابل انتقال است گاهی با هزاران کلمه قابل توصیف نمیباشد.
گرچه تهیه این تصاویر توسط دوربینهای دیجیتال به نظر راحت است ولی در تهیه این تصاویر و ذخیره و سپس استفاده از آنها نکات فنی متعددی وجود دارد که توجه به آنها موجب بهبود کارکرد استفاده از آنها میشود. در این نوشته به اختصار به شرح نکات مهم در این زمینه میپردازیم.
فهرست مطالب .
چه نوعی از دوربین دیجیتال مناسب تر است
اولین سوال مهم اینست که چه دوربینی مناسب کار شماست. بهترین جواب به این سوال اینست که هر دوربینی که توانایی پرداخت هزینه آنرا دارید.
با توضیح بیشتر مسئله روشنتر میشود. بهتر است دوربین مورد استفاده شما برای تصویربرداری ارتوپدی باید حداقل سه مگاپیکسل ظرفیت داشته باشد. بتواند از فاصله کم یعنی حدود ده سانتیمتری تصویربرداری کند.
بتوانید از آن بصورت دستی یا مانوال استفاده کنید به این معنی که بتوانید دوربین را از حالت اتوماتیک خارج کرده و تنظیمات آنرا ( مثل فاصله دوربین تا شیء یا مقدار نوردهی ) بصورت دستی کنترل کنید.
بهتر است دوربین شما فلاش داشته و شدت نور فلاش آن قابل تنظیم باشد. نکته امیدوارکننده اینست که این توانایی ها در اکثر دوربینهای دیجیتال امروزی وجود دارند.
چگونه حین عمل جراحی با دوربین دیجیتال عکس بگیریم
امروزه دوربین های دیجیتال جای خود را به عنوان برترین وسایل تصویربرداری به خوبی باز کرده اند. اگر پزشک هستید یا به پزشکی کمک میکنید آیا میدانید که برای تهیه تصاویر مناسب در حین یک عمل جراحی چگونه از تصویربرداری دیجیتال با دوربین استفاده کنید.
نور سقفی
اگر در حین عمل جراحی از موضع عمل عکسبرداری میکنیم بهتر است نور چراغ سیالتیک سقفی خاموش شده و از نور فلاش دوربین استفاده کنیم. نور فلاش تصویر شفاف تر و دقیقتر و با رنگهای زنده تری بدست میدهد.
معمولا شدت نور فلاش بیش از حد مورد نیاز است که ممکن است موجب پرنوری زیاد تصویر شود. پس لازم است تصویر گرفته شده را از روی مانیتور دوربین کنترل کنیم و اگر نیاز بود، شدت نور فلاش را کم کنیم.
انعکاس نور
دقت کنیم که انعکاس نور در وسایل فلزی که در موضع عمل هستند وجود نداشته باشد. این انعکاسات خیره کننده در عکس، خود را بیشتر از دنیای واقع نشان میدهند و ممکن است فقط در حین استفاده از فلاش بوجود آمده و تا قبل از تهیه عکس وجود نداشته باشند.
پس بعد از هر تصویری که با فلاش برمیداریم آنرا در روی مانیتور دوربین کنترل میکنیم و اگر تلالو خیره کننده فلاش در آن وجود داشت باید با تغییر زاویه عکس برداری یا جابجا کردن وسایل فلزی آنرا از بین ببریم.
نوردهی
اگر نمیتوانیم از فلاش استفاده کرده و باید از نور چراغ اطاق عمل استفاده کنیم باید به نکاتی دقت کنیم. پارامتری به نام ISO در دوربین وجود دارد که هرچه مقدار عددی آن کمتر باشد دوربین در نور کمتر، تصاویر واضح تر و با رنگ های زنده تری برمیدارد.
زمانی که برای تصویربرداری مجبور به استفاده از نور چراغ اطاق عمل هستیم باید از ISO پایین استفاده کنیم. اگر دوربین، تنظیمی به نام white balance دارد آنرا در حالت اتوماتیک بگذاریم.
در صورتی که این پارامتر در حالت اتوماتیک نباشد چون طیف نور چراغ سقفی، قرمز تر از نور خورشید یا فلاش است رنگ تصویر بدست آمده کمی به قرمز متمایل میشود.
برای اجتناب از این حالت اگر دوربین در حالت white balance اتوماتیک باشد در هر نوری و با هر طیفی که عکسبرداری کنیم کیفیت رنگ ها یکسان خواهد بود.
چراغ های فلورسنت و تنگستن و سیالتیک و نور فلاش هر کدام طیف نوری متفاوتی دارند و ترکیب رنگ ها در زیر هر کدام از این چراغ ها متفاوت است به زبان دیگر سرخی یک سیب سرخ در زیر لامپ فلورسنت و در زیر یک لامپ تنگستن سنتی با یکدیگر متفاوت است ولی در مغز انسان این دو تصویر یکسان درک میشوند.
دوربین باید با استفاده از نرم افزارهایش بتواند این دو تصویر را مشابه کند که به این روند automatic white balancing میگویند.
محل تصویر برداری
دقت کنیم که محل عکسبرداری تمیز و مرتب باشد. پوست موضع عمل را با نرمال سالین تمیز کرده و با گاز خشک میکنیم. عناصر غیر مهم را کنار بزنیم تا عنصر مورد نظر بخوبی در کادر دوربین قرار گیرد.
موضع را درست قبل از تهیه عکس با نرمال سالین شستشو دهیم و گاز های خونی را با گازهای تمیز عوض کنیم.
کادر بندی
کادر بندی را درست انجام دهیم به زبان دقیقتر موردی را که میخواهیم نشان دهیم در زاویه مناسب قرار داده تا بتوانیم بعدا آنرا براحتی در تصویر ببینیم.
ابتدا یک تصویر کلی از بدن یا کل اندام بگیریم و بعد تصویرنمای نزدیک یا کلوزآپ را بگیریم تا بدین وسیله بعدا با نگاه به تصویر کلوزآپ بتوانیم جهت های چهارگانه یعنی سفالاد و کائودال و چپ و راست را متوجه شویم.
از زوایای گوناگون عکس بگیریم. دوربین را با دو دست بگیریم تا لرزش نداشته باشد. وسایل جراحی و دستهای پرسنل عمل به کنار بروند تا از موضوع تصویربرداری دور شوند. تصویربردار به استریلیته محیط عمل آسیب نزند.
فاصله
اگر از فاصله خیلی نزدیک عکس میگیریم دقت کنیم که تنظیم دوربین روی ماکرو باشد. دوربین های دیجیتال معمولا بطور اتوماتیک فاصله موضوع تا دوربین را محاسبه کرده و آنرا تنظیم میکنند.
با این حال اگر فاصله خیلی کم باشد ( معمولا در فواصل کمتر از بیست سانتیمتر) این توانایی از دوربین سلب میشود و باید به دوربین بگوییم که تصویربرداری ما از فاصله کم در حال انجام است.
به این حالت تصویربرداری ماکرو میگویند. بعضی از دوربین ها دارای یک حالت ماکرو و بعضی دیگر دارای یک ماکرو دوم برای فواصل در حد سانتیمتر هستند.
تعداد تصویر
تعداد زیادی عکس بگیریم چون ممکن است از هر چند تصویری که گرفته ایم در نهایت فقط یکی از آنها مطلوب و قابل استفاده باشد.
استریلیته
عکسبرداری میتواند به توسط یک همکار خارج از محدوده عمل انجام شود. این فرد هم باید اطلاعات تصویر برداری خوبی داشته باشد تا بتواند تصویر مطلوبی بگیرد و هم اطلاعات علمی و آناتومی خوبی داشته باشد تا بتواند از محل درست عکس بگیرد و چه کسی بهتر از خودتان. اگر میتوانید دوربین را در یک کاور شفاف استریل قرار دهید خودتان میتوانید تصویر برداری را انجام دهید.
در صورتی که این کاور در دسترس نباشد میتوانید یک دستکش جراحی استریل را روی دستکش خود پوشیده و سپس دوربین را با دست خود گرفته و تصویربرداری را انجام دهید و بعد از اینکه دوربین را به سیرکولر دادید دستکش های آلوده شده را طوری از دست خارج کنید که دستکش های اولیه شما در زیر آلوده نشوند و به عمل ادامه دهید.
چگونه از فیلم رادیولوژی عکس بگیریم
اگر پزشک هستید یا در حرفه های مربوط به پزشکی فعالیت میکنید ممکن است نیاز داشته باشید تا از تصاویر رادیولوژی عکس برداری کنید.
امروزه یکی از وسایلی که میتواند به در این مورد به شما کمک کند یک دوربین دیجیتالی است. در زیر مهمترین نکاتی که برای این کار باید رعایت شوند ذکر میگردند
- فیلم رادیولوژی را بر روی یک نگاتوسکوپ که نور بدون پرش و یکنواختی داشته باشد قرار دهید
- در تهیه عکس از فیلم رادیولوژی هرگز از فلاش استفاده نکنید
- اطاقی که در آن تصویربرداری میکنید باید کاملا تاریک بوده و چراغهای سقفی آن خاموش باشند. پرده های پنجره باید افتاده باشد و گرنه ممکن است تصویر پنجره روی عکس بیفتد
- دوربین را در حالت دستی بگذاریم و مقدار نوری را که به دوربین وارد میشود آنقدر کم کنیم که جزئیات تصویر در بهترین حالت دیده شود. برای این کار معمولا نیاز است تا نوردهی دوربین را حداقل دو پله کم کنیم
- در حالت سیاه و سفید عکس نگیریم. اگر نیاز بود بعدا آنرا در روی کامپیوتر سیاه و سفید میکنیم
- اگر از تصاویر کوچک مثل کاتهای سی تی اسکن عکس میگیریم دوربین را در حالت ماکرو قرار دهیم
- دوربین را با دو دست محکم گرفته تا در حین عکسبرداری دست ما لرزش نداشته باشد بخصوص چون در نور کم عکسبرداری میکنیم لرزش کم دست هم روی وضوح فیلم تاثیر نامطلوب خواهد داشت. اگر نمیتوانیم دست را بیحرکت بگیریم بهتر است دوربین را روی سه پایه بگذاریم تا لرزش نداشته باشد
- لنز دوربین باید دقیقا در جلوی تصویر رادیولوژی باشد به سخن دیگر عکس را دقیقا از جلو بگیریم و دقت کنیم جهت تصویربرداری مایل نباشد.
آماده سازی تصویر
اگر پزشک یا دانشجو هستید یا در حرفه های وابسته به علوم پزشکی فعالیت میکنید برایتان پیش میاید تا از تصاویر دیجیتال برای ایجاد یک پروژه پاورپوینت استفاده کنید و یا گاهی موارد لازم است تا یک تصویر دیجیتال را ذر بستر اینترنت منتقل کنید. در این موارد باید به چه نکات مهمی توجه کرد.
ذخیره
تصاویر در روی دوربین یا کامپیوتر شما به روشهای مختلفی ذخیره میشوند که به آنها فرمت میگویند. معروفترین فرمت رایج برای ذخیره تصویر jpeg است.
وقتی شما تصویری را ویرایش کرده و آنرا با فرمت jpeg ذخیره میکنید کیفیت آن اندکی کاهش میابد و قدری آرتفکت روی آن مینشیند. با هر بار ویرایش این تصویر و ذخیره مجدد آن این آرتفکت ها بیشتر میشوند.
پس اگر فایلی را ویرایش کرده اید و قصد دارید بعدا مجددا روی آن کار کنید آنرا با فرمت PNG یا TIFF یا فرمت اصلی نرم افزارتان ذخیره کنید.
اکثر نرم افزارهای ویرایشگر تصویر، گزینه ای به نام autobalance دارند که رنگ و روشنی و کنتراست تصویر را بهینه میکند. بهتر است برای هر تصویر علی الخصوص تصاویر رنگی یک بار از این گزینه استفاده کنید تا کیفیت تصاویر شما بهتر شود.
ویرایش
یک تصویر که از بیمار یا در حین عمل جراحی گرفته شده است یا تصویری را که شما از روی یک فیلم رادیوگرافی تهیه کرده اید معمولا در اطراف دارای اطلاعات زائدی است که بهتر است حذف شوند به بیان دقیقتر بهتر است اطراف تصاویر پاک شده و تصویر آنکادر شود. اکثر برنامه های ویرایشگر تصویر قادر به انجام این کار هستند.
رنگ بندی
چون دوربین دیجیتال شما رنگی است در تصاویری که از رادیوگرافی ها تهیه کرده اید تصویر را با یک زمینه آبی یا سبز میبینید. این تصاویر را باید سیاه و سفید کنید.
این کار حداقل دو فایده دارد. یکی اینکه تصویر رادیوگرافی در اصل باید سیاه و سفید باشد ولی دوربین شما به عللی به آن رنگ میدهد و وقتی شما آنرا مجددا به حالت اولیه سیاه و سفید درمیاورید شکل حقیقی رادیوگرافیکی خود را بدست میاورد و دیگر اینکه با این کار حجم فایل تصویر به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا میکند.
حجم تصویر
برای ایمیل کردن یک تصویر مهمترین نکته اینست که باید حجم فایل تصویر را کم کنیم. البته ذکر این نکته ضروری است که هر چه حجم فایل یک تصویر کمتر شود به معنای کاهش وضوح تصویر است چون حجم کم فایل به این معنا است که حاوی اطلاعات کمتری است.
با در اختیار بودن دوربینهای دیجیتال امروزی و تمایلی که مصرف کنندگان در استفاده از دوربینهای با مگاپیکسل های بالا دارند حجم فایلهای تصاویر هم بالا رفته است.
البته اینکه برای ارسال یک تصویر با ایمیل حجم فایل آنرا باید به چه مقدار کم کنیم بستگی به سرعت اینترنتی دارد که از آن استفاده میکنیم.
با سرعتهای زیاد اینترنت، حجم هر فایل تصویری باید حداکثر ۲۰۰ کیلوبایت باشد. بسیاری از برنامه های نرم افزاری پردازش تصویر، میتوانند حجم فایلها را در حدی که مورد نیاز است کم کنند.
هیچوقت تصویر اصلی خود را ویرایش نکنید و هیچوقت فایل تصویری اصلی را از بین نبرید و آنرا برای استفاده های بعدی در روی کامپیوتر خود داشته باشید. همیشه ابتدا یک کپی از آن گرفته و ویرایش را در روی کپی انجام دهید.
چگونه تصاویر را ذخیره کنیم
بهتر است تصاویر اصلی را در روی یک هارد دیسک اکسترنال آرشیو کنید. سعی کنید فایل های تصاویر خود را در روی کامپیوتر در درایوی غیر از C قرار دهید. فولدر های متفاوتی تشکیل داده و هر تصویر را در فولدر مربوطه بگذارید و نام مناسبی و متناسب با موضوع را برای آن فولدر بگذارید تا دسترسی بعدی به آنها راحتتر شود.
سخن مهم و آخر اینکه
حتما قبل از تهیه تصویر از بیمار باید از وی رضایت نامه مکتوب گرفته شود و اگر قصد دارید تصاویر بیمار را در جایی که همه به آن دسترسی دارند نمایش دهید باید هرگونه اطلاعاتی را که از روی آنها بتوان به هویت بیمار پی برد پاک کنید.
همین حالا مشورت کنید:
در صورتیکه این مقاله بیماری یا مشکل خاصی را شرح داده است میتوانید با نویسنده آن که بیشترین اطلاعات ارتوپدی در همین زمینه را دارد مشورت کنید.
این مقاله چقدر مفید بود ؟
لطفا در زیر امتیاز بدهید