ایران ارتوپدایران ارتوپد. دانشنامه آسیب ها و بیماری های استخوان و مفاصل
نویسنده: دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”
رادیوتراپی به معنای استفاده از اشعه ایکس یا گاما برای مقابله با سلول های سرطانی است. ار این روش در موارد زیر استفاده میشود.
- درمان سرطان وقتی به دلایلی نمیتوان تومور را با جراحی از بدن بیمار خارج کرد
- انجام رادیوتراپی قبل از جراحی به منظور کوچک کردن آن. وقتی تومور کوچک تر شد جراحی آن راحت تر و بهتر انجام خواهد شد
- انجام رادیوتراپی بعد از جراحی به منظور از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده از جراحی تا اینکه احتمال عود سرطان کاهش یابد
- به منظور کم کردن درد بیمار که بر اثر سرطان ایجاد شده است
- در موارد عود بیماری میتوان از رادیوتراپی برای مهار سرطان و کنترل پیشرفت آن استفاده کرد
رادیوتراپی در بیمارستان انجام میشود. این کار در بسیاری موارد در چند جلسه صورت میگیرد. بطور مثال ممکن است در چند روز متوالی انجام گردد.
مقدار و دوز رادیوتراپی را با واحد گری Gray بیان میکنند. بطور ثال اگر بیمار روزی دو گری اشعه به مدت ۳۰ روز دریافت کند کلا ۶۰ گری اشعه دریافت کرده است. هر دوز رادیوتراپی معمولا چند دقیقه طول میکشد ولی ممکن است تا ۱۵ دقیقه هم به طول بینجامد.
بیمار ابتدا بر روی تخت دستگاه رادیوتراپی خوابانده شده و سپس رادیوتراپی شروع میگردد. در طول چند دقیقه ای که بیمار اشعه دریافت میکند در اطاق رادیوتراپی تنها است ولی تکنیسین در اطاق مجاور او را میبیند و صدای او را از طریق میکروفون و بلندگو میشنود.
در این مدت بیمار باید بر روی تخت آرام و بیحرکت باشد. رادیوتراپی درد ندارد و بیمار در حین انجام آن چیزی را احساس نمیکند. اگر در حین رادیوتراپی بیمار به کمک احتیاج داشته باشد آن را میگوید تا به گوش تکنیسن در اطاق مجاور برسد.
انجام رادیوتراپی موجب نمیشود تا بیمار رادیواکتیو شود. بعد از رادیوتراپی بیمار از خود اشعه ای ساطع نمیکند و میتواند با اطمینان در کنار دیگر اعضای خانواده خود باشد.
فهرست مطالب .
عوارض احتمالی رادیوتراپی چیست
- احساس خستگی که معمولا در چند هفته بعد از رادیوتراپی به تدریج مرتفع میشود
- سرخ شدن پوست در محل تابش اشعه
- ریزش مو در محل تابش اشعه
چگونه از رادیوتراپی برای كاهش درد ناشی از سرطان استخوان استفاده میشود
رادیوتراپی یا اشعه درمانی یكی از راه های كنترل بعضی از سرطان ها است با این حال از رادیوتراپی استفاده های دیگری هم میشود. گاهی اوقات رادیوتراپی را نه برای كنترل سرطان استخوان بلكه فقط برای كنترل درد آن استفاده میكنند. به این روش Paliative radiotherapy میگویند.
بعضی از انواع سرطان میتوانند به استخوان متاستاز دهند. منظور از متاستاز پخش سلول های سرطانی از مبدا اولیه سرطان و انتقال آن از طریق جریان خون به نقطه دیگری از بدن و سپس رشد سلول های سرطانی در محل جدید است.
بطور مثال سلول های بدخیم سرطان های پروستات، سینه، روده و ریه میتوانند به استخوان متاستاز دهند یعنی اینكه میتوانند از طریق جریان خون به استخوان های دور و نزدیك رفته، در آنجا لانه كرده و رشد كنند.
متاستاز استخوان میتواند دردناك باشد. سلول های بدخیم كه در استخوان رشد میكنند آن را ضعیف كرده و احتمال شكستگی آن را بیشتر میكنند.
همچنین همین ضعیف شدن استخوان میتواند موجب درد آن شود. رادیوتراپی میتواند سلول های سرطانی استخوان را از بین ببرد. با این كار درد بیمار از بین رفته یا حداقل كم میشود. همچنین استخوان قویتر و محكمتر شده و احتمال شكستگی آن كاهش میابد.
از چند نوع رادیوتراپی به منظور كاهش درد سرطان استخوان استفاده میشود كه عبارتند از
رادیوتراپی خارجی
از این نوع رادیوتراپی بیشتر در مواردی استفاده میشود كه یكی دو تا محل متاستاز استخوانی وجود داشته باشد. در این روش اشعه را از یك منبع خارجی به استخوان میتابانند مثلا از دستگاه های رادیوتراپی استفاده میكنند كه مانند دستگاه تصویربرداری اشعه ایكس یا گاما را به محل میتاباند.
این درمان میتواند بصورت یك تابش و یا چند مرحله تابش اشعه به مدت حداكثر دو هفته باشد. اگر تعداد متاستارها بیشتر باشد ممكن است به كل نیمه بالایی بدن اشعه تابانده شده و پس از 4-2 هفته بعد كه بدن توانست آثار و عوارض اشعه درمانی را تا حدودی كنترل كند رادیوتراپی برای نیمه پایینی بدن انجام میشود. برای انجام این روش باید مغز استخوان بیمار سالم باشد.
رادیوتراپی داخلی
اگر بیش از چند محل متاستاز استخوانی در بدن وجود داشته باشد میتوان از رادیوتراپی داخلی استفاده كرد. در این روش از ماده رادیواكتیوی به نام استرونسیم 89 ( Strontium 89 ) استفاده میشود.
این ماده به جریان خون بیمار تزریق میشود و محل های متاستاز ماده را جذب كرده و تحت تاثیر اشعه آن قرار میگیرند. رادیواكتیو برای چند روز در بدن باقی میماند و بر روی سلول های بدخیم اثر میكند.
معمولا در 30 درصد بیماران درد استخوان در یك ماه بعد از شروع رادیوتراپی بكلی از بین میرود و در باقی بیماران شدت درد كاهش پیدا میكند. در 12-6 هفته بعد از رادیوتراپی، استخوان كه حالا تا حدودی از دست سلول های سرطانی راحت شده تا حدودی خود را بازسازی كرده و قویتر و محكمتر میشود.
در درمان با استرونسیم معمولا شروع كاهش درد بعد از 4-1 هفته است و اثر آن معمولا تا 18 ماه باقی میماند.
همین حالا مشورت کنید:
در صورتیکه این مقاله بیماری یا مشکل خاصی را شرح داده است میتوانید با نویسنده آن که بیشترین اطلاعات ارتوپدی در همین زمینه را دارد مشورت کنید.
این مقاله چقدر مفید بود ؟
لطفا در زیر امتیاز بدهید