بلند شدن مفصل مصنوعی لگن و بندرت کوتاه شدن آن از عوارض احتمالی جراحی تعویض مفصل است.
عمل جراحی تعویض مفصل لگن و ران در صورتیکه به توسط یک جراح متبحر در این کار انجام گیرد در بیش از ۹۵ درصد موارد بدون مشکل خاصی صورت میپذیرد.
با این حال مانند هر عمل جراحی دیگر ممکن است بعد از انجام جراحی بیمار احساس کند مشکلی وجود دارد. یکی از این مشکلات احتمالی کوتاه یا بلند بودن پا است. آیا ممکن است بعد از جراحی تعویض مفصل ران پا بلند و درازتر شود
بله احتمال آن وجود دارد ولی اکثر کسانی که بعد از جراحی تعویض مفصل ران در پای عمل شده احساس بلندی میکنند به علت سالها عادت به یک پای کوتاه چنین احساسی دارند. البته این احساس واقعی است. در ادامه مقاله راجع به واقعی بودن این احساس توضیح بیشتری داده خواهد شد.
با اینحال توجه داشته باشید اینكه احتمال بلند شدن پا وجود دارد به هیچ وجه دلیل بر عدم انجام جراحی و یا ترس از انجام آن نیست. احتمال بروز این عارضه بسیار اندك است و اقداماتی كه پزشك انجام میدهد و نكاتی كه بیمار بعد از جراحی رعایت میكند میتواند تا حدود بسیار زیادی، احتمال بروز این عارضه نادر را كم كند.
صحبت از بلند شدن یا کوتاه شدن آن بعد از جراحی در اینجا فقط برای اینست که بدانیم چگونه میتوان از ایجاد آن پیشگیری کرد و در صورتی که ایجاد شود باید چگونه عاقلانه با آن برخورد کنیم.
قبل از هر چیز شاید بخواهید فیلم زیر را ببینید
بیومکانیک پا و لگن بعد از کوتاه شدن اندام تحتانی
وقتی مفصل ران تخریب شده و بدنبال آن طول اندام تحتانی کم میشود کف پای مبتلا بالاتر از پای سالم قرار گرفته و به زمین نمیرسد ولی برای راه رفتن باید کف پا به زمین برسد. بدن بدون اینکه بیمار بفهمد این مشکل را حل میکند.
راه حل بدن چرخش لگن است. کل استخوان لگن خاصره در طرفی که پا کوتاه تر است به همان اندازه کوتاهی به سمت پایین چرخیده و متمایل میشود.
این کج قرار گرفتن لگن اجازه میدهد کف هر دو پا به زمین برسد ولی چون لگن به ستون مهره متصل است کج شدن لگن موجب انحراف جانبی ستون مهره هم میشود که این انحراف میتواند در دراز مدت موجب کمردرد شود.
این توانایی لگن برای تصحیح کوتاهی پا فقط تا حدود دو سانتیمتر است. کوتاهی بیش از این به توسط چرخش لگن قابل اصلاح نیست و موجب میشود بیمار موقع راه رفتن زانوی طرف مقابل را خم کند تا کف هر دو پا به زمین برسد.
با گذشت چند سال وضعیت کمر در این موقعیت انحراف ثابت شده و در نتیجه آن وضعیت کجی لگن هم ثابت میماند و بدن بیمار به آن عادت میکند.
البته حتی با وجود این مکانیسم های جبرانی لنگش بیمار ممکن است وجود داشته باشد ولی این لنگش نه به علت کوتاهی که به علت درد مفصل ران و ضعف عضلانی لگن است.
میزان پایین آمدن استخوان ران بعد از جراحی را میتوان با عکس رادیوگرافی مشخص کرد
بعد از جراحی تعویض مفصل چه تغییری در طول اندام تحتانی ایجاد میشود
بعد از جراحی تعویض مفصل ران وقتی طول هر دو اندام تحتانی مساوی میشود بیمار تا مدتی احساس میکند پای عمل شده بلندتر شده است.
علت این احساس این است که تا مدتی لگن همچنان در همان حالت چرخش قبلی باقی مانده است. لگن طرف عمل شده پایینتر میماند و کف پای طرف عمل شده هم پایینتر قرار میگیرد پس بیمار احساس میکند پایش بلندتر از حالت طبیعی است.
با گذشت یکی دو ماه از جراحی چرخش لگن در غالب اوقات برطرف شده و طول دو پا مجددا مساوی میشود.
گاهی اوقات بعد از جراحی تعویض مفصل ران، طول اندام تحتانی صرفنظر از چرخش لگن واقعا بلندتر از طرف سالم میشود. این وضعیت گرچه میتواند نوعی خطای درمانی باشد ولی جراح ممکن است عمدا طول اندام را بلندتر کرده باشد تا پایداری مفصل لگن حفظ شود. بگذارید توضیح بیشتری داده شود.
در مراحل پایانی جراحی تعویض مفصل ران و بعد از اینکه سر فلزی مفصل مصنوعی در درون کاسه فلزی استابولوم قرار داده شده پزشک جراحی اندام تحتانی بیمار را در جهات مختلف حرکت میدهد تا ببیند آیا مفصل پایداری کافی را دارد یا خیر.
گاهی اوقات به دلایلی مثلا ضعیف بودن عضلات لگن، مفصل پایداری نداشته و در بعضی زوایا درمیرود. در این موارد پزشک جراح از روش های مختلفی استفاده میکند تا مفصل را پایدارتر کرده و احتمال دررفتگی مفصل مصنوعی را کم کند.
یکی از این راه ها استفاده کردن از مفصل مصنوعی با طول کمی بیشتر و بلندتر است.