مراقبتهای بعد تعویض مفصل لگن. بیهوشی، فیزیوتراپی، تغذیه

كیفیت مراقبتهای بعد از عمل تعویض مفصل لگن از مهمترین عوامل تاثیرگذار در موفقیت آن است. بدون یك حمایت كافی و خوب از بیمار نمیتوان انتظار نتیجه مناسبی از جراحی داشت و یك جراحی با مراقبت ناكافی میتواند وضعیت را حتی بدتر كند.

در این مقاله راجع به اصول کلی آمادگی قبل و حین جراحی و مراقبتهای بعد از تعویض مفصل صحبت میشود. همچنین راجع به تفاوت بیهوشی و بیحسی در نتایج عمل، فیزیوتراپی بعد از عمل، اصول تغذیه بعد از عمل و هزینه جراحی اطلاعات مهمی بدست میاورید.

مراقبتهای قبل از عمل

قبل از انجام عمل جراحی، بیمار باید برای آن آماده شود. دسته ای از این مراقبتها و آمادگی ها آنهایی هستند که پزشک و کادر درمانی قبل از جراحی برای بیمار انجام میدهند و دسته ای دیگر را باید خود بیمار انجام دهد.

آمادگی هایی که پزشک انجام میدهد

از مهمترین آمادگی های قبل از جراحی تعویض مفصل اینست که پزشک باید از تمامی نکاتی که به هر نحوی با سلامتی و بیماری ارتباط دارد با خبر شود.

او باید بداند بجز خرابی و آسیبی که در مفصل لگن وجود دارد چه مشکلاتی دیگری در بدن بیمار هست. مشکلاتی مانند فشار خون یا بیماری قند و خیلی بیماری های دیگر.

بیماری های زمینه ای

در سنین بالا احتمال وجود این بیماری های زمینه ای و همراه زیاد است ولی در جوان ها هم کم نیستند کسانی که از قبل مبتلا به بیماری هایی بوده اند.

وجود بیماری های قلبی یا کلیوی، بیماری های گوارشی یا ریوی ممکن است به هر نحوی در روند جراحی تاثیر داشته باشند.

مصرف دارو

از موارد مهم آمادگی قبل از تعویض مفصل اطلاع پزشک از داروهایی است که بیمار استفاده میکند. بیمار باید همه داروهای در حال استفاده را به پزشک اطلاع دهد. در این بین داروهایی که خون را رقیق میکنند بسیار مهم هستند.

بسیاری از بیماران مبتلا به فشار خون یا بیماری های قلبی یا مغزی از این داروها استفاده میکنند. آسپرین و پلاویکس و وارفارین رایج ترین آنها هستند.

این داروها تمایل بدن به خونریزی را افزایش میدهند. پس باید آنها را قبل از جراحی قطع کرد تا شدت خونریزی حین جراحی کم شود. البته این قطع دارو بسیار حساس بوده و باید با دستور پزشک انجام شود. هر دارویی یک نحوه قطع دارد که باید آن را دقیقا رعایت کرد.

مصرف داروهای اعتیاد آور و یا داروهایی که بیمار ممکن است به آنها حساسیت داشته باشد باید به اطلاع پزشک برسد.

بررسی های پزشکی

پزشک از روش های تصویر برداری مثل رادیوگرافی ساده برای بررسی تغییرات ایجاد شده در مفصل ران استفاده میکند و گاهی ممکن است از سی تی اسکن برای بررسی های بیشتر استفاده شود. 

قبل از جراحی آزمایشاتی مثل آزمایش خون و ادرار و نوار قلبی و عکس قفسه سینه از بیمار گرفته میشود.

همه کسانی که سن بالای چهل سال دارند قبل از انجام جراحی به توسط یک متخصص قلب و عروق معاینه میشوند تا اگر مشکلی از این ناحیه داشته باشند قبل از آن مشخص شود.

در این معاینات ممکن است معلوم شود بیمار مشکلات قلبی دارد که احتمالا حتی خود او از قبل از آن بی اطلاع بوده است. در این صورت پزشک متخصص قلب به پزشک جراح میگوید چه اقداماتی را قبل از شروع جراحی و در حین انجام آن و حتی بعد از جراحی انجام دهد تا برای قلب بیمار مشکلی ایجاد نشود.

یک متخصص بیهوشی قبل از جراحی تعویض مفصل بیمار را معاینه میکند. این معاینه نشان میدهد که آیا بیمار قادر به تحمل بیهوشی یا بیحسی حین جراحی هست یا خیر.

متخصص بیهوشی همچنین به پزشک جراح ارتوپد اطلاع میدهد که چه اقداماتی را رعایت کند تا جراحی بدون مشکل خاصی انجام شود.

درمان عفونت های احتمالی

دانستن این نکته بسیار مهم است که تا قبل از انجام جراحی تعویض مفصل باید هر کانون عفونی و حتی هر کانون بالقوه عفونی در بدن بیمار از بین برود و این از آمادگی های قبل از جراحی است.

در صورتی که قبل یا بعد از عمل جایی از بدن بیمار عفونت داشته باشد میکروب ها میتوانند از طریق جریان خون، خود را به محل مفصل مصنوعی برسانند و در آنجا موجب عفونت شوند.

دکتر جراح، بیمار را به یک دندانپزشک معرفی میکند تا اگر عفونتی در لثه و محوطه دهانی باشد درمان شود.

میکروب ها میتوانند از راه عفونت های دندان به جریان خون راه پیدا کنند پس هر گونه بیماری دهان و دندان بخصوص اگر نیازی به جراحی لثه یا کشیدن دندان هست، باید قبل از انجام تعویض مفصل با مشاوره با دندانپزشک کاملا درمان شوند.

سیستم ادراری محل شایعی برای عفونت است بخصوص در خانم ها. همه بیماران قبل از جراحی، آزمایش ادرار میشوند و در صورتی که عفونت ادراری وجود داشته باشد باید تا قبل از جراحی درمان شود.

این مهم است که بسیاری از عفونت های ادراری نتیجه مشکل خاصی در سیستم کلیوی و مثانه هستند. مانند وجود سنگ کلیه یا بی اختیاری ادراری. پس کسانی که عفونت ادراری دارند باید به توسط یک متخصص کلیه و مجاری ادراری تا قبل از جراحی لگن معاینه شوند.

بیماران با عفونت اخیر یا عفونت مکرر اداری قبل از جراحی باید تحت بررسی قرار گرفته و درمان شوند. مردان مسنی که مشکلات پروستات دارند قبل از تعویض مفصل باید درمان های لازم را برای مشکل پروستات اگر لازم است انجام دهند.

اگر مشکل زمینه ای بود باید درمان شود وگرنه ممکن است در سال های بعد از جراحی، این مشکل زمینه ای موجب بروز عفونت ادراری و متعاقب آن عفونت محل مفصل مصنوعی شود.

آمادگی قبل از عمل که بیمار انجام میدهد

اولین نکته که بسیار هم مهم است این است که برای آمادگی قبل از عمل، بیمار باید اطلاعات خود را در زمینه این جراحی افزایش دهد. قبل از جراحی باید بداند چه کارهایی باید بعد از جراحی بکند تا زخم جراحی زودتر خوب شود. احتمال بروز لخته در بدن به حداقل برسد. زودتر راه بیفتد و زودتر به زندگی عادی خود بازگردد.

زمان بندی بستری: بیمار بایدمطمئن شود دقیقا میداند چه روزی باید در بیمارستان بستری شود تا بتواند برای عمل آماده شود. در غالب اوقات روز بستری شدن در بیمارستان یک روز قبل از روز جراحی است

هزینه: بعضی بیماران هزینه های مالی خود را از طریق شرکت های بیمه ای پرداخت میکنند. این شرکت ها باید قبل از بستری شدن بیمار از آن اطلاع داشته باشند.

داشتن کمکی: بیمار در بیمارستان و بعد از مرخص شدن از آن تا مدتی نیاز به مراقبت دارد. گرچه داشتن همراه در بیمارستان اجباری نیست ولی میتواند کمک کننده باشد.

دارو و وسایل: بسیاری از داروهایی که بیمار از قبل مصرف میکرده باید در زمان بستری شدن در بیمارستان ادامه یابند. پس داروها را از قبل آماده کرده و در بیمارستان به همراه داشته و به پرستار نشان دهد. او با هماهنگی با پزشک به شما میگوید آنها را چگونه مصرف کنید.

شب قبل از جراحی

برای پیشگیری از عفونت بعد از جراحی، پوست بیمار باید قبل از عمل به خوبی پاکیزه شود. پس شب قبل از جراحی باید به حمام رفته و با محلول کلرهگزیدین بدن خود را ضد عفونی کند.

توصیه میشود روز قبل از جراحی راه برود. این کار موجب میشود خون در پاها جریان داشته و احتمال بروز لخته کم شود.

قبل از تعویض مفصل چه تغییراتی باید در محل زندگی ایجاد کنیم

از مهمترین نکات برای آمادگی های قبل از تعویض مفصل اینست که باید در محیط زندگی فرد تغییراتی داده شود تا محیط زندگی او بعد از جراحی آماده تر و راحت تر باشد.

هدف عمده این تغییرات این است که احتمال زمین خوردن فرد کم شود و وی بتواند راحت تر و بدون فشار زیاد به مفصل مصنوعی کارهای خود را انجام دهد.

مهمترین این تغییراتی که باید در خانه داد عبارتست از  

در اطاق نشیمن

♦ چیدمان وسایل داخل خانه و مبلمان را طوری تغییر دهید تا فرد بتواند راحت با واکر یا عصای زیر بغل بین آنها رفت و آمد کند

♦ کناره های فرش را با چسب های دو طرفه به کف زمین محکم کنید تا روی زمین سر نخورد. یکی از علل زمین خوردن بیماران لیز بودن زمین و سر خوردن فرش روی آن است

♦ باید دقت کرد که کف اطاق اشیاء پراکنده نباشند. گیر کردن هر کدام از این اشیاء به پای بیمار میتواند موجب زمین خوردن او شود.

♦ باید دقت کرد که سیم برق یا تلفن روی زمین آزاد نباشد. بسیاری اوقات گیر کردن این سیم ها به پا یا عصای فرد موجب زمین خوردن وی میشود

♦ اشیائی را که بیشتر مورد استفاده بیمار است در اطراف وی بگذارید تا مجبور نباشید مسافت زیادی را برای رسیدن به آنها طی کنید.

♦ چیزهایی مثل تلفن، کنترل تلویزیون، دستمال کاغذی، سطل زباله، کتاب برای مطالعه، نوشیدنی و داروها را در روی یک میز کنار صندلی بیمار قرار دهید تا به آسانی در دسترس وی باشند.

♦ لباسی پوشیده شود که جیب های بزرگ داشته باشد تا فرد بهتر بتواند لوازم سبک مورد احتیاج خود را در جیب بگذارد.

♦ صندلی های مورد استفاده بیمار باید کاملا محکم و پایدار باشند و نشیمن آنها ارتفاع کمی نداشته باشد. بیمار باید بمدت سه ماه فقط روی صندلی های دسته دار بنشینید.

♦ نشیمن صندلی مورد استفاده باید کمی سفت بوده و ارتفاع آن کمی بلندتر از معمول باشد بطوریکه وقتی روی آن مینشینید زانو هایتان در سطح پایین تری از لگن تان قرار بگیرد. استفاده از مبل های با ارتفاع کم و نشیمن نرم مناسب نیست.

در اطاق خواب

♦ یک چراغ کنار پاتختی قرار دهید تا همیشه کنار بیمار روشن باشد.

♦ در شب یک چراغ مسیر بین اطاق خواب و توالت را روشن نگه دارد. بسیار دیده شده که بیمار وقتی شب برای استفاده از توالت بلند میشود و چشم وی هنوز خواب آلود است به علت دید کم زمین میخورد

در حمام

♦ کف وان یا زیر دوش از چسب های مخصوصی که سطح زبر دارند استفاده شود.

♦ در کنار وان حمام کفی پلاستیک با سطح زبر گذاشته شود تا فرد موقع ورود یا خروج از وان لیز نخورید.

♦ روی دیوار کنار وان دستگیره گذاشته شود تا بیمار دست های خود را به آن گرفته از زمین خوردن پیشگیری شود.

♦ در حمام از یک اسفنج یا لیف با دسته بلند برای شستشوی ساق و پا استفاده شود

♦ صندلی حمام باید با نشیمن بلند ولی پایدار باشد و لیز نخورد

♦ دقت کنید که آب داغ موقع دوش گرفتن ممکن است فشار شما را پایین آورده و موجب شود زمین بخورید.

در آشپزخانه

♦ کف آشپزخانه نباید خیس باشد.

پله

♦ نور کافی روی پله باشد تا مسیر آن خوب دیده شود

♦ پله های معیوب تعمیر شوند

♦ چیزی روی پله رها نشود

♦ فرش یا قالیچه روی پله گذاشته نشود. این قالیچه ها سر میخورند و موجب زمین خوردن بیمار میشوند

♦ تمام طول کناره پله دستگیره داشته باشد.

اطاق عمل، ریکاوری و بخش

اطاق عمل

حدود یک تا دو ساعت قبل از شروع جراحی بیمار را با برانکارد یا صندلی چرخ دار به اطاق عمل منتقل میکنند. پس از آن ممکن است مستقیما به اطاق جراحی منتقل گردد و یا ممکن است مدتی در یک اطاق انتظار بماند تا اطاق جراحی آماده شود و سپس به اطاق جراحی منتقل شود.

اطاق جراحی محوطه ای است که حدودا 50-20 متر مربع مساحت دارد. در وسط آن تخت جراحی قرار گرفته که بیمار روی آن دراز میکشد. بالای تخت جراحی یک تا دو چراغ بزرگ قرار دارد که محل جراحی را روشن میکند.

در کنار تخت جراحی دستگاه هایی وجود دارد که تکنیسین و متخصص بیهوشی از آنها استفاده میکنند. اینها شامل دستگاه های اندازه گیری ضربان قلب و تنفس و نوار قلبی و فشار خون و سیستم های تزریق و دیگر ابزارهای لازم هستند.

افرادی که در اطاق عمل بیمارستان خدمت میکنند لباس های یک شکلی بصورت پیراهن و شلوار و کلاه میپوشند. رنگ این لباس ها متفاوت بوده و نشانه وظیفه شغلی آنها است.

دکترمتخصص بیهوشی و تکنیسی بیهوشی وظیفه بیهوش یا بیحس کرده بیمار را به عهده دارند. آنها تزریقات وریدی بیمار را هم انجام میدهند و در بالای سر او می ایستند.

دکتر جراح با کمک دو یا سه تکنیسین اطاق عمل، کار جراحی را انجام میدهند. پرسنل خدماتی، بیمار و ابزارهای جراحی را جابجا کرده و اطاق عمل را آماده نگاه میدارند. هوای داخل اطاق عمل بیمارستان معمولا کمی خنک است.

لازمه عمل جراحی از بین بردن درد ناشی از آن است و این کار توسط متخصص بیهوشی انجام میشود.

بعد از اینکه بیمار بر روی تخت جراحی دراز میکشد دکتر و تکنیسین بیهوشی داروهای خاصی را به او تزریق میکنند. اگر جراحی با بیهوشی عمومی انجام شود همین داروها کار را انجام میدهند و بیمار تا انتهای عمل به خواب رفته و چیزی را متوجه نمیشود.

اگر جراحی با بیحسی انجام شود متخصص بیهوشی داروی خاصی را به کمر بیمار تزریق میکند که موجب بیحس شدن پایین تنه و پاهای او میشود. در این حال حس لمس و درد در پاها از بین رفته و بیمار توان حرکت دادن پاهایش را موقتا از دست میدهد.

اگر بیمار به داروی خاصی حساسیت داشته باشد و یا اگر قبلا جراحی کرده و مشکلی داشته در این مرحله باید آن را به دکتر و تکنیسین بیهوشی اطلاع دهد.

کنترل فشار خون

در هر دو روش های بیهوشی یا بیحسی کنترل فشار خون اهمیت زیادی دارد. کنترل دقیق فشار خون با تنظیم دقیق مقدار سرم و خونی که در موقع عمل جراحی به بیمار داده میشود میسر است.

دانستن اینکه بدن بیمار برای حفظ فشار خون به چه مقدار سرم و خون در حین عمل جراحی نیاز دارد مستلزم دانستن مقدار خروجی مایعات بدن یعنی مقدار ادرار است. اندازه گیری مقدار ادرار بیمار برای محاسبه مقدار سرم مورد نیاز بسیار مهم است.

برای این کار ادرار بیمار باید توسط لوله ادراری که به آن سوند ادراری گفته میشود به یک کیسه پلاستیکی که به آن کیسه ادراری گفته میشود هدایت و جمع آوری و سپس اندازه گیری میشود.

پس در بسیاری از اعمال جراحی کارگذاری مفصل مصنوعی ممکن است قبل از شروع جراحی برای بیمار سوند ادراری گذاشته شود.

مراقبت از دستگاه گوارش

معده بیماری که برای انجام عمل جراحی آماده میشود باید خالی باشد چون بر اثر داروهای بیهوشی و یا لوله ای که پزشک متخصص بیهوشی برای تنفس مصنوعی در نای بیمار میگذارد ممکن است بیمار اغ زده و استفراغ کند.

اگر معده حاوی مواد غذایی باشد این مواد در موقع استفراغ میتوانند به دستگاه تنفس بیمار وارد شده و موجب خفگی او شوند. پس لازمه یک بیهوشی موفق، خالی بودن معده بیمار است.

برای این منظور بیمار باید از حدود هشت ساعت قبل از جراحی از خوردن و آشامیدن اجتناب کند.

حتی در مواردی هم که تصمیم به عمل جراحی با بیحسی موضعی یا منطقه ای است به علت اینکه ممکن است در حین جراحی نیاز شود تا بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار گیرد، باید اقدامات ذکر شده انجام شود.

گاهی نیاز به تزریق خون هست

جراحی های بزرگ با خونریزی همراه است. مقدار این خونریزی میتواند از چند صد سی سی تا حد لیتر باشد. قبل از شروع عمل جراحی، مقداری خون برای بیمار آماده میشود تا در صورت زیاد بودن خونریزی در حین عمل جراحی مصرف شود.

البته خیلی کم پیش میاید که شدت خونریزی در حین عمل آنقدر زیاد باشد که نیاز به استفاده از این خون رزرو شده باشد مگر در جراحی های پیچیده و سخت و طولانی ولی در هر صورت همه چیز باید از قبل آماده باشد.

انجام جراحی تعویض مفصل در ناحیه لگن

برای جراحی ممکن است بیمار در حالت خوابیده به پشت باشد و یا ممکن است او را بر روی یک شانه بچرخانند. در حین جراحی، بیمار لازم نیست کار خاصی انجام دهد ولی اگر از بیحسی استفاده شود باید به دقت به دستورات متخصص و تکنیسین بیهوشی عمل کند.

با شکاف دادن پوست و عضلات به نحوی که کمترین آسیب به این بافت ها وارد شود مفصل ران در دید مستقیم متخصص جراحی لگن قرار گرفته و جراحی انجام میشود.

مراقبتهای ریکاوری

جراحی معمولی در صورتیکه به درستی انجام شود معمولا بین یک ساعت تا یک و نیم ساعت زمان میبرد. البته جراحی های تعویض مفصل پیچیده تر ممکن است به زمان بیشتری نیاز باشد.

بلافاصله بعد از تعویض مفصل، بیمار به اطاق ریکاوری فرستاده میشود. یکی دو ساعت بعد از جراحی بسیار مهم است.

در ریکاوری بیمار مدتی، حدود همین یکی دو ساعت، تحت نظارت بسیار نزدیک یک متخصص بیهوشی و پرستاران قرار میگیرد تا اگر مشکلی از لحاظ قلبی یا تنفسی ایجاد شد سریعتر مشخص و درمان شود. همچنین درد بعد از عمل با مسکن های قوی کنترل میشود و محل جراحی برای وجود خونریزی احتمالی تحت نظر قرار میگیرد.

اگر جراحی بیمار با بیهوشی عمومی انجام شده باشد در ریکاوری بیمار هوشیاری کامل خود را بدست میاورد و ممکن است درد محل جراحی شروع شود. اگر هم جراحی با بیحسی انجام شده باشد با رفع بیحسی درد محل جراحی حس میشود. در ریکاروی این درد با کمک مسکن های قوی از بین میرود.

در هنگام جراحی داروهایی به بیمار تزریق میشود که او را کمی گیج میکند و ممکن است در بلع او اختلال ایجاد کند. به همین علت شروع غذا خوردن باید با کمی تاخیر باشد.

معمولا پرستار چند ساعت بعد از جراحی به بیمار اندکی آب میدهد و اگر بیمار آن را تحمل کرد به تدریج مصرف غذاهای نیمه جامد و بعد جامد شروع میشود.

مراقبتهای بخش بیمارستان

بعد از جراحی، بیمار چند روز در بیمارستان مانده و در این مدت داروهایی به وی داده میشود. بعد از اینکه بیمار از اطاق عمل به بخش منتقل شد ممکن است تا مدتی حالت گیجی داشته باشد که به تدریج بهبود میابد.

اگر جراحی بیمار با بیهوشی عمومی انجام شده است، تا چند ساعت نباید چیزی برای خوردن به او داده شود.

بعد از چند ساعت، میتوان پس از کسب اجازه از پرستار ابتدا چند قاشق آب به وی داد و اگر تحمل کرد و دچار ناراحتی نشد بتدریج به او مایعات بیشتری داد.

در مدتی که بیمار در بخش میماند تا وقتی که از بیمارستان مرخص میشود اقداماتی برای بیمار انجام میشود که عبارتند از:

♦  در چند روز اول بعد از جراحی، درد لگن بعد از عمل که در همه بیماران البته با شدت و ضعف متفاوت وجود دارد با مسکن های قوی و بعد از آن با مسکن های معمولی کاهش پیدا میکند. مصرف مسکن تزریقی نباید زیاد باشد چون موجب مسمومیت میشود.

♦  در چند روز بعد از عمل جراحی، در بخش به بیمار آنتی بیوتیک تزریقی داده میشود تا احتمال عفونت بعد از عمل جراحی کاهش پیدا کند.

♦  به بیمار داروهایی داده میشود تا از لخته شدن خون در پاها جلوگیری شود. لخته شدن خون در اندامهای تحتانی بسیار خطرناک بوده و ممکن است موجب آمبولی ریولی و اختلال در عملکرد قلب و ریه شود.

♦  بعد از جراحی و در بخش رادیولوژی از بیمار مجددا عکسبرداری میشود تا وضعیت مفصل مصنوعی گذاشته شده مشخص شود.

♦  لوله هایی که در محل جراحی گذاشته شده است و به آنها درن میگویند بعد از چند روز از زخم خارج شده و پانسمان زخم هم بعد از گذشت چند روز از عمل جراحی عوض میشود.

کنترل وضعیت تنفسی

 از مشکلاتی که بعد از جراحی ممکن است بوجود آید تجمع ترشحات در ریه است. راه های هوایی ریه برای مرطوب ماندن بطور طبیعی ترشحاتی دارند. این ترشحات با عمل دم و بازدم طبیعی و سرفه جابجا میشوند.

در افراد مسن بخصوص وقتی مدتی استراحت میکنند ( مثل وقتی بیمار میشوند یا بعد از عمل جراحی) به علت کاهش فعالیت و کاهش فعالیت تنفسی ممکن است این ترشحات در راه های هوایی انباشته شده و موجب انسداد راه هوایی شوند که بدنبال آن احتمال عفونت ریه افزایش پیدا میکند.

برای مقابله با این پدیده در دوران بعد از جراحی تعویض مفصل، بیمار باید در تخت بیشتر به حالت نشسته یا نیمه نشسته قرار گیرد و سعی کند مرتبا نفس های عمیق بکشد و عمدا سرفه کند.

معمولا در چند روز بعد از جراحی یک فیزیوتراپ بیمار را عیادت کرده و با انجام مانورهایی مثل ضربات خفیف و آرام به پشت قفسه سینه سعی میکند به جابجایی ترشحات ریه کمک کند.

راه رفتن در بخش بیمارستان

اغلب بیمارانی که برای آنها جراحی انجام شده است میتوانند و حتی لازم است در روز بعد از جراح بایستند و راه بروند.

بسته به نوع عمل جراحی بعضی بیماران میتوانند روز بعد از جراحی پای عمل شده را کاملا به زمین گذاشته و روی آن فشار بیاورند و بعضی دیگر تا چند ماه نباید این کار را انجام دهند.

راه رفتن حتما باید با کمک یک فیزیوتراپ و با استفاده از وسایل کمکی مانند واکر باشد. فیزیوتراپیست روش استفاده درست از واکر و راه رفتن صحیح را به بیمار آموزش داده و حرکاتی را به وی یاد میدهد تا به کمک آنها حرکات مفاصل اندام تحتانی بهتر شده و قدرت عضلات افزایش یاید.

بعد از انجام جراحی و تا موقعی كه در بیمارستان هستید به نكات زیر توجه داشته باشید.

◄ داروهای خود را بشناسید و دقت كنید دارویی كه به شما میدهند درست باشد. قبل از خوردن قرص ها سعی كنید از روی شكل آنها یاد بگیرید كه نام آنها چیست و به این وسیله آنها را كنترل كنید.

◄ ممكن است به علت سرم یا داروهایی كه به شما میدهند زیاد ادرار كنید. خجالت نكشید و برای ادرار كردن كمك بگیرید

◄ اگر پزشك به شما اجازه راه رفتن داده است دقت كنید زمین نخورید. هم خود عمل جراحی و هم داروهایی كه به شما میدهند ممكن است حتی قویترین ورزشكاران را هم ضعیف كند.

اگر تعادل ندارید برای راه رفتن حتما كمك بگیرید. دقت كنید كه بخصوص در شب زمین نخورید. چراغ را روشن كنید. عینك خود را بزنید و دمپایی مناسب بپوشید. قبل از اینكه سوار ویلچر شوید یا آنرا ترك كنید دقت كنید كه حتما چرخ های آن قفل شده باشد.

◄ اگر كسی از پرسنل درمانی شما را لمس میكند آنها را تشویق كنید كه قبل از آن دست های خود را بشویند.

◄ نگذارید كسانی كه سرماخوردگی یا آنفلوآنزا دارند به عیادت شما بیایند. بچه ها معمولا ناقلین ویروس این بیماری ها هستند

◄ اگر پرستاران در موقعی كه كاری برای شما انجام میدهند میز شما را از تخت دور میكنند فراموش نكنید كه قبل از اینكه شما را ترك كنند به آنها یادآور شوید كه دوباره آنرا سر جایش بگذارند وگرنه ممكن است آب، تلفن یا وسایل شخصی شما از دسترستان دور شود

◄ از كسانی كه غذا را سرو میكنند بخواهید كه غذا را روی میز برای شما بچینند و آنرا در دسترس شما قرار دهند

◄ قدری بی اشتهایی تا چند هفته بعد از عمل جراحی تعویض مفصل طبیعی است. بهتر است از مواد غذایی حاوی آهن زیاد و میوه استفاده كنید. آب زیاد بنوشید.

در صورتی که برای کاهش لخته سازی از وارفارین استفاده میشود مواد حاوی مقادیر زیاد ویتامین كا مثل كلم بروكلی، جگر، لوبیا سبز، سویا، اسفناج، كلم، گل كلم، كاهو، عدس و پیاز را مصرف نكنید. الكل ننوشید و از قهوه كمتر استفاده كنید.

قدری یبوست بعد از جراحی طبیعی است. علت آن كم تحركی شما است. از میوه های با تفاله مانند سیب و یا از برگه انجیر یا زردآلو استفاده كنید.

اقدامات لازم در هنگام ترك بیمارستان

◄ در هنگام مرخص شدن از بخش و ترك بیمارستان نكات زیادی به شما گفته میشود كه ممكن است آنها را فراموش كنید. از آنها یادداشت بردارید. یا آنها را به توسط تلفن همراه خود ضبط كنید.

بخصوص اینكه چه داروهایی باید مصرف كنید، چه موقع باید دوباره دكتر را ببینید. با پانسمان ها باید چكار كنید. چه موقع میتوانید به حمام بروید.

چه موقع میتواید در منزل به تنهایی زندگی كنید. چه موقع میتوانید رانندگی كنید. چه موقع میتوانید راه بروید. چه موقع باید بخیه ها را درآورید و غیره

◄ سعی كنید یكی از دوستان یا افراد خانواده با شما باشد تا نكات مهم فراموش نشوند.

◄ اگر از چیزی مطمئن نیستید حتما با دكتر تماس گرفته و سوال كنید. معمولا همكاران دكتر در مطب جواب اكثر سوالات شما را میدانند و میتوانند به شما كمك كنند.

مراقبتهای بعد از عمل تعویض مفصل

یکی از مهمترین پایه های مراقبتهای بعد از عمل تعویض مفصل لگن در تهران روش نگهداری از زخم جراحی است. اهمیت مراقبت از زخم جراحی بخاطر پیشگیری از عفونت است. هرچه زخم زودترخوب شود و نگهداری بهتری از آن شود احتمال عفونت بعد از جراحی کمتر میشود.

بعد از هر عمل جراحی روی زخم جراحی پانسمان میشود یعنی پارچه های نرمی از جنس پنبه بر روی آن گذاشته میشود که با چسب به پوست متصل میشود. هدف از این پانسمان ممانعت از ورود میکروب ها از خارج به درون زخم و جذب ترشحات خارج شده از زخم و در نتیجه کمک به بهبود سریعتر آن است.

بعضی از پانسمان ها نیاز به تعویض دارند. این را پزشک جراح به بیمار میگوید.

اگر نیاز به تعویض پانسمان وجود داشته باشد این کار حتما باید به توسط یک پرستار ماهر انجام شود وگرنه میتواند احتمال عفونت را افزایش دهد.

زخم جراحی با نخ بخیه بسته شده است. بعضی از این نخ ها بعد از دو سه هفته جذب بدن میشوند ولی غالب آنها نیاز به خارج شدن دارند. معمولا ده روز تا دو هفته بعد از جراحی میتوان نخ های بخیه را خارج کرد. در مدتی که بخیه در پوست وجود دارد باید روی زخم با پانسمان پوشیده باشد و با آب تماس پیدا نکند.

بعد از دو روز از جراحی میتوان از پانسمان های ضد آب استفده کرد و در صورت استفاده از آنها بیمار میتواند به حمام برود.

مهمترین نکته در مراقبت از زخم جراحی تحت نظر بودن آن است. یعنی محل زخم باید مرتبا مشاهده شود تا اگر علائمی از عفونت بوجود آمد به سرعت تشخیص داده شده و درمان گردد. پس باید با علائم عفونت زخم آشنا باشیم.

زخم جراحی معمولا تا چند روز بعد از عمل ترشح مختصر آبکی دارد که ممکن است پانسمان را خیس کرده و یا روی پانسمان لکه بیندازد. اگر این ترشح بیش از پنج روز طول بکشد یا اگر قطع شده و بعد از چند روز مجددا شروع شود میتواند نشانه ای از وقوع عفونت باشد.

تا وقتی که پانسمان روی زخم خیس میشود و یا روی آن لکه می افتد نیاز است که تعویض پانسمان در فواصل زمانی انجام شود و معمولا بعد از توقف ترشحات زخم، دیگر نیازی به تعویض مرتب زخم نیست ولی بهتر است تا موقعی که بخیه ها خارج میشوند روی زخم با پانسمان پوشیده باشد تا زخم با لباس تحریک نشود.

اگر ترشحات زخم بیش از یک هفته طول کشید یا بعد از چند روز ترشحات غلیظ یا زرد رنگ یا بودار شد باید به پزشک معالج اطلاع داد.

مراقبتهای بعد از تعویض مفصل از نظر احتمال عفونت

احتمال عفونت در هر عمل جراحی تعویض مفصل وجود دارد. باید مراقب بروز این علائم بود و در صورت مشاهده، آنها را سریعا به پزشک معالج اطلاع دارد.

از مهمترین علائم عفونت محل جراحی قرمز شدن پوست آن است. گرم شدن پوست و تورم آن هم میتواند از دیگر علائم عفونت باشد.

درد در محل جراحی که بعد از چند روز کم نشود و یا کم شده و مجددا زیاد شود میتواند نشانه عفونت باشد. تب و لرز هم از دیگر علائم عفونت بعد از جراحی است.

ادامه ترشح از محل زخم بعد از گذشت یک هفته از عمل جراحی یا شروع مجدد ترشحات از زخم جراحی بعد از اینکه مدتی این ترشحات قطع شده بود یا ترشح کدر یا زرد رنگ از محل جراحی میتواند نشانه عفونت باشد.

در صورتی که هر کدام از این علائم مشاهده شوند باید در کوتاه ترین زمان به پزشک مراجعه کرد.

مراقبت از تورم محل عمل جراحی

در چند ماه اول بعد از عمل جراحی مختصری تورم در محل عمل و اندام تحتانی مبتلا وجود دارد که طبیعی است و نیاز به اقدام خاصی ندارد ولی هر گونه افزایش تورم باید به اطلاع پزشک ارتوپد معالج رسانده شود.

بیمار ممکن است تا مدتی قدری بیحسی یا گزگز اطراف محل شکاف جراحی خود احساس کند که این هم طبیعی است.

مراقبتهای بعد از عمل از نظر لخته شدن خون

در دوران نقاهت بعد از جراحی تعویض مفصل برای جلوگیری از لخته شدن خون در اندامهای تحتانی جوراب های ضد آمبولی برای هر دو پای بیمار استفاده میشود. هدف از این جوراب ها اینست که ورید های ساق تحت فشار قرار گیرند تا احتمال تشکیل شدن لخته در آنها کم شود.

این جوراب ها باید چند هفته تا چند ماه به توسط بیمار پوشیده شوند. مدت استفاده از آنها را با پزشک خود هماهنگ کنید. باید مراقب بود جوراب ها خیلی تنگ نباشند چون در این صورت ممکن است زیر پاشنه پای بیمار یا در محل انتهای بیمار که کش دارد پوست را زخمی کند.

همراه بیمار باید روزی یکی دو بار هر بار نیم ساعت جوراب ها را از پای بیمار خارج کرده و پوست زیر آن را بازدید کند و ساق ها را ماساژ دهد و مجددا جوراب ها را بپوشاند.

 اگر پوست زیر جوراب قرمز بود یا تاول زده بود نشانه فشار جوراب است و باید به پزشک اطلاع داد.

 برای جلوگیری از لخته شدن خون در ساق ها  همچنین داروهایی به بیمار داده میشود که ممکن است تزریقی یا خوراکی باشند.

این داروها تا مدت زمانی که پزشک مشخص کرده است باید مصرف شوند. با تمام این اوصاف باز احتمال تشکیل لخته به صفر نمیرسد و وجود دارد.

وقوع درد در پشت ساق، قرمزی در پشت ساق، تورم پا یا ساق یا ران ممکن است به علت تشکیل لخته در عروق اندام تحتانی باشد و با دیدن آنها باید بلافاصله به پزشک معالج خود مراجعه کرد.

وجود تنگی نفس ناگهانی، درد قفسه سینه (بخصوص اگر با تنفس شدیدتر شود) ممکن است نشانه این باشد که لخته به ریه رسیده است. در این موارد بیمار باید فورا به پزشک مراجعه کند.

مراقبتهای دارویی

بعد از جراحی بیمار تا مدتی درد محل جراحی دارد. برای کنترل این دردی که در ناحیه لگن احساس میشود باید از داروهای خوراکی که پزشک تجویز کرده استفاده نمود.

همچنین ممکن است پزشک معالج داروهای دیگری برای بیمار تجویر کرده باشد مانند آنتی بیوتیک یا داروهایی برای مراقبت از دستگاه گوارش بیمار. این داروها باید طبق تجویز پزشک مصرف شوند.

مراقبتهای بعد از عمل تعویض مفصل برای راه رفتن

بطور معمول بیماران میتوانند روز بعد از جراحی تعویض مفصل با كمك واكر یا عصا راه بروند و بعد از چند هفته آنها را كنار بگذارند. بعد از كنار گذاشتن عصا بیمار در موقع راه رفتن ممکن است تا چند ماه لنگش داشته باشد که بتدریج از بین میرود.

علت این لنگش ضعف عضلات اطراف لگن و ران است. به تدریج و با انجام نرمش هایی كه پزشك به بیمار آموزش میدهد این عضلات تقویت شده و لنگش از بین خواهد رفت.

اینکه عمل جراحی کارگذاری پروتز لگن تا چه اندازه ای موفق خواهد بود فقط به مهارت جراح وابسته نیست بلکه سرنوشت مفصل مصنوعی تا حد زیادی وابسته به مراقبت های مناسب بعد از جراحی است.

نحوه درست راه رفتن را فیزیوتراپ در روز بعد از جراحی در بخش به بیمار آموزش میدهد. در دوران بعد از جراحی بیمار باید مراقبت های کافی را انجام دهد تا طبق آموزش های فیزیوتراپ راه برود تا دوران بازپروری او در کوتاه ترین زمان طی شود.

مدت دراز کشیدن بعد از جراحی چقدر است

این سوالی است که خیلی از بیماران قبل از جراحی میپرسند که بعد از عمل چه مدت باید در منزل بخوابند و استراحت کنند.

استراحت به معنای دراز کشیدن بعد از جراحی باید به حداقل برسد. بیمار بعد از جراحی تشویق میشود که در اولین زمان – معمولا روز بعد از جراحی – راه برود.

در منزل هم از او انتظار میرود کمتر در تخت دراز بکشد. در چند روز اول بعد از جراحی میتواند در طول روز در تخت بنشیند ولی باید چند بار در روز از تخت پایین آمده و راه برود.

بعد از گذشت چند روز که درد کم شد و تعادل بیمار بهتر شد توصیه میشود دیگر در طول روز دراز نکشد و بر روی صندلی بنشیند و راه برود و استراحت به معنای دراز کشیدن را فقط برای شب بگذارد.

البته توصیه های بالا در مورد یک تعویض مفصل استاندارد است. در بعضی موارد ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند بعد از جراحی مدت بیشتری در تخت استراحت کند. پس همیشه نظر اول و آخر نظر پزشک جراح است.

بازدید های دوره ای پزشک

از اصول مراقبت های بعد از عمل تعویض مفصل ران بازدیدهای دوره ای پزشک معالج است.

بعد از جراحی هر چند وقت یکبار تا آخر عمر باید به پزشک معالج مراجعه کرد تا از صحت کارکرد مفصل مصنوعی مطمئن شد. بعضی از مشکلات ممکن است برای مفصل مصنوعی بوجود بیاید که در ابتدا ممکن است علامتی نداشته باشد و فرد متوجه آن نشود.

اگر این مشکلات در همین مراحل اولیه درمان نشوند و بیمار تنها هنگامی به پزشک مراجعه کند که ناراحتی برایش ایجاد شده باشد ممکن است وقت را برای درمان مناسب و موثر از دست داده و برای درمان دیر شده باشد.

برای پیشگیری از این وضعیت بیمار باید بطور مرتب و با فواصل سالانه مشخص به پزشک جراح ارتوپد لگن خود مراجعه کند تا معاینه شده و در صورت لزوم از لگن وی عکسبرداری انجام شود.

مراقبت بعد از تعویض مفصل از نظر فعالیت های بدنی و ورزشی

بعد از جراحی باید همیشه سعی کرد تمرینات سبک بدنی را تا آخر عمر ادامه داد تا حرکات مفصل و قدرت عضلات حفظ شود. بیمار بعد از شش تا هشت هفته میتواند شنا کند که فعالیت ورزشی سودمندی است.

ورزش بعد از جراحی تعویض مفصل لازم است. راه رفتن ورزش خوبی است و راه رفتن روی زمین های هموار نه تنها اشکالی ندارد که خوب هم هست. شنا ورزش بسیار خوبی برای شما است.

همچنین دوچرخه سواری ورزش مناسبی است. ورزش هایی که موجب وارد شدن نیرو بصورت ضربه ای به لگن شما میشوند مثل تنیس، بدمینتون، فوتبال و هر ورزشی که پریدن و جهیدن جزئی از آن باشد برایتان نامناسب است.

بلند کردن اشیاء اشکالی ندارد ولی از بلند کردن اشیاء سنگین و یا در وضعیت های نامناسب امتناع کنید.

بیهوشی عمومی یا بیحسی نخاعی در عمل تعویض مفصل

برای انجام جراحی تعویض مفصل بیمار یا باید بیهوش یا بیحس شود تا دردی نداشته باشد. بسیاری از بیماران از بیحسی نخاعی میترسند و ترجیح میدهند بیهوش شوند.

بیهوشی عمومی برای عمل تعویض مفصل

بی دردی لازمه جراحی است. از قدیم الایام این کار را با بیهوشی عمومی انجام میداده اند و هنوز هم در بسیاری از جراحی ها متخصص بیهوشی بیمار را برای جراحی بیهوش میکند.

این کار با تزریق داروهای وریدی و با تجویز داروهای استنشاقی خاص به بیمار انجام میشود. سپس لوله تنفسی در نای بیمار کار گذاشته شده تا در طی جراحی و به کمک دستگاه تنفس مصنوعی هوا و اکسیژن مورد نیاز بیمار به او رسانده شود.

با اینکار بیمار کاملا به خواب رفته و در طول جراحی درد را حس نمیکند.

بیحسی کمری برای تعویض مفصل

روش دیگر بی دردی برای انجام جراحی تعویض مفصل بیحسی نخاعی است. پزشکان به آن بیحسی رژیونال regional anesthesia هم میگویند.

در این روش بیمار بر روی تخت جراحی مینشیند و متخصص بیهوشی به کمک  سوزن ظریفی داروی بیحسی را از طریق کمر بیمار به اطراف نخاع او تزریق میکند.

با اینکار ریشه های عصبی نخاع کاملا بیحس میشوند و مسیر حس درد که از پا به مغز میرود در کمر موقتا قطع میشود. بنابراین مغز دردی حس نمیکند و جراح میتواند عمل را انجام دهد.

کدام روش بهتر است بیهوشی یا بیحسی

در یکی دو دهه اخیر در همه دنیا تمایل جراحان به استفاده از روش بیحسی نخاعی بیشتر شده است و این به خاطر مزیت های بیشتر آن و منافع بیشتری است که نسبت به بیهوشی عمومی برای بیمار دارد.

در بیحسی نخاعی احتمال لخته شدن خون در پاها که از عوارض مهم جراحی تعویض مفصل است کمتر از بیهوشی عمومی است و احتمال آمبولی هم کمتر میشود.

در بیحسی نخاعی میزان خونریزی بیمار حین جراحی کمتر از بیهوشی عمومی است.

در بیحسی نخاعی احتمال عفونت محل عمل کمتر از روش استفاده از بیهوشی عمومی است.

در بیمارانی که مشکل تنفسی دارند استفاده از بیحسی نخاعی ارجحیت دارد چون بیهوشی عمومی نیاز به یک ریه سالم دارد.

بعد از به هوش آمدن بیمار از بیهوشی عمومی، بلافاصله درد محل جراحی شروع میشود در حالیکه در بیحسی نخاعی تا مدتی بعد از پایان جراحی و با  از بین رفتن اثر داروی بیحسی درد کم کم و بتدریج برمیگردد و این فرصت میدهد تا داروهای ضد درد برای بیمار شروع شود.

با این حال در روش بیهوشی عمومی متخصص بیهوشی کنترل بیشتری بر روی فشار خون و سیستم قلبی عروقی بیمار دارد و در بعضی بیماران با مشکلات قلبی عروقی متخصص بیهوشی ممکن است ترجیح دهد از بیهوشی عمومی استفاده کند.

آیا بیحسی نخاعی موجب کمردرد میشود

در بعضی بیماران این تصور وجود دارد که اگر در کمرشان سوزن بزنند و برای آنها از بیحسی نخاعی استفاده کنند بعدا دچار کمردرد میشود.

گرچه هر روش درمانی ممکن است با عوارضی همراه باشد و بخصوص اگر درست انجام نشود احتمال بروز عوارض بیشتر است روش بیحسی نخاعی در دستان ماهر یک متخصص بیهوشی بسیار کم خطر بوده و موجب کمردرد نمیشود.

ترس از بیحسی نخاعی

بیشتر از هر چیز، دو عامل موجب ترس بیماران از بیحسی کمری و نخاعی میشود. یکی درد سوزن زدن به کمر و دیگری اینکه بیمار احساس میکند در این بیحسی در طول عمل بیدار است و اتفاقات عمل را متوجه میشود و این ممکن است موجب اضطراب او شود.

پس ترجیح میدهد از همان اول با بیهوشی بخوابد و اصلا چیزی را متوجه نشود ولی بسیاری از بیماران این را نمیدانند که متخصص بیهوشی قبل از شروع بیحسی نخاعی داروی آرام بخشی به وی تزریق میکند که موجب خوابیدن او در طول عمل میشود و تقریبا چیزی از عمل را متوجه نمیشود.

درد سوزن بیحسی نخاعی هم چیزی بیشتر از یک تزریق عضلانی نیست.

نتیجه گیری

تصمیم اینکه برای هر بیمار چه نوع از بیهوشی یا بیحسی بهتر است نه بر عهده بیمار است و نه حتی متخصص ارتوپدی بلکه این متخصص بیهوشی است که براساس شرایط هر بیمار این تصمیم را اختصاصا برای او میگیرد.

با اینکه ترجیح داده میشود تا در اعمال جراحی تعویض مفصل از بیحسی استفاده شود ولی تصمیم گیر نهایی متخصص بیهوشی است.

فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل لگن

نقش فیزیوتراپ بعد از جراحی تعویض مفصل بیشتر آموزشی است. فیزیوتراپی بعد از عمل تعویض مفصل لگن قطعا لازم است ولی بیشتر به هدف آموزش بیمار و کمک به او در چند روز اول بعد از جراحی برای شروع به راه رفتن.

وقتی اسم ارتوپدی و یا عمل جراحی استخوان به میان میاید در ذهن خیلی ها بلافاصله فیزیوتراپی هم نقش میبندد. شاید به این علت که فیزیوتراپی یکی از روش های معمول در درمان مشکلات سیستم حرکتی است.

خیلی از بیمارانی که نیاز به جراحی تعویض مفصل پیدا میکنند میپرسند که آیا انجام فیزیوتراپی بعد از آن لازم است.

بعد از انجام هر جراحی، بیمار یک دوران بازپروری را میگذراند که در آن مدت آماده میشود تا به کار و زندگی روزمره برگردد. در بسیاری از جراحی های ارتوپدی فیزیوتراپی نقش مهمی در بازپروری بیمار دارد ولی چرا و چگونه. فیزیوتراپی چه کار میکند. اگر این را خوب متوجه شویم میتوانیم بهتر به سوال اصلی مقاله پاسخ دهیم.

فیزیوتراپی دو کار عمده را انجام میدهد. کاهش درد اندام و کمک های حرکتی به بیمار.

کاهش درد اندام

اگر یک بار به کلینیک های فیزیوتراپی رفته باشید متوجه میشوید که فیزیوتراپ از دستگاه هایی استفاده میکند. کارکرد غالب این دستگاه ها کاهش درد اندام است. یعنی هرکدام از آنها با روش های مختلف سعی در کاهش درد میکنند.

بسیاری از این دستگاه ها را نمیتوان در یکی دو هفته اول بعد از جراحی بکار برد چون زخم محل جراحی اجازه آن را نمیدهد.

بعد از جراحی تعویض مفصل درد ناحیه لگن که قبلا در مفصل خراب شده بود بلافاصله بعد از جراحی از بین میرود ولی درد محل جراحی ممکن است تا مدتی باقی بماند.

بسته به بیمار این مدت ممکن است چند روز و یا چند هفته باشد ولی بطور متوسط یکی دو هفته است. در این یکی دو هفته پزشک از داروهای مسکن برای کاهش درد استفاده میکند که در غالب افراد کاملا موثر است.

استفاده از فیزیوتراپی برای کاهش درد در دوران بعد از جراحی به علل زیر عملی نیست.

• انتقال مکرر بیمار از منزل به فیزیوتراپی در یکی دو هفته اول بعد از جراحی به علت اینکه بیمار هنوز برای راه رفتن به کمک واکر یا عصا وابسته است مشکل است
• وجود زخم جراحی مانع استفاده از بسیاری از دستگاه های کاهنده درد میشود

داروهای مسکن که بعد از جراحی تجویز میشوند معمولا درد بعد از جراحی را به اندازه کافی کاهش میدهند. بنابراین انجام فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل فقط به منظور کاهش درد در این مدت معمولا کمک کننده نیست و انجام نمیشود.

کمک حرکتی

کمک دیگری که فیزیوتراپی به بیماران انجام میدهد چیزی است که اصولا نام فیزیوتراپی از آن گرفته شده است. در زبان انگلیسی به فیزیوتراپی Physical Therapy یا درمان فیزیکی میگویند بدین معنا که فیزیوتراپ به حرکات بدن بیمار کمک کرده و آن را تسهیل میکند. مهمترین کاری که فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل انجام میدهد همین کمک حرکتی به بیمار است.

کمک حرکتی فیزیوتراپی به بیماران کلا از چند طریق صورت میگیرد که در زیر توضیح میدهم.

کمک به افزایش دامنه حرکتی مفصل

فیزیوتراپ میتواند با حرکت دادن اندام های بیمار موجب شود تا دامنه حرکتی مفاصل بهتر شود. بدنبال بعضی از اعمال جراحی در اندام ها احتمال کاهش دامنه حرکتی مفاصل آن اندام وجود دارد.

بطور مثال بعد از اعمال جراحی به منظور جااندازی و فیکس کردن شکستگی ها ممکن است حرکت مفاصل نزدیک به محل شکستگی محدود شود. بدین منظور فیزیوتراپ بعد از این جراحی ها مفاصل نزدیک به شکستگی را بطور مرتب حرکت میدهد تا مانع از بروز این محدودیت حرکتی شود.

در اعمال جراحی تعویض مفصل زانو خطر محدودیت حرکت زانو بعد از جراحی وجود دارد. به همین منظور جلسات فیزیوتراپی بعد از این جراحی ها انجام میشود.

با این حال این خطر در جراحی های تعویض مفصل در ناحیه لگن وجود ندارد. نشستن و راه رفتن بیمار بصورت خودکار مفصل ران را بطوری در جهات لازم حرکت میدهد که محدودیت حرکتی در آن ایجاد نمیشود.

بنابراین بعد از جراحی های تعویض مفصل که در ناحیه لگن انجام میشود نیازی به انجام فیزیوتراپی بعد از عمل تعویض مفصل برای کمک به افزایش دامنه حرکتی مفصل ران وجود ندارد.

کمک به افزایش قدرت عضلات اندام

یکی دیگر از کاربردهای فیزیوتراپی به منظور درمان فیزیکی کمک به افزایش قدرت عضلات اندام است. همیشه افزایش قدرت عضلات اندام میتواند به آن کمک کند و بعد از بسیاری از اعمال جراحی فیزیوتراپ ها کمک میکنند تا عضلات اندام تقویت شوند.

با این حال توجه به این نکته ضروری است که برای قوی شدن عضلات اندام این خود بیمار است که باید اندام و مفاصل آن را حرکت دهد و حرکت دادن اندام به توسط فیزیوتراپ آن را قوی نمیکند.

در اینجا وظیفه فیزیوتراپ آموزش حرکات نرمش طبی به بیمار است. بیمار پس از یادگرفتن این حرکات خودش باید آنها را بطور مکرر انجام دهد.

معمولا بعد از اعمال جراحی تعویض مفصل همکاران فیزیوتراپی بیمار را یکی دو بار در بیمارستان ملاقات میکنند. در این جلسات روش انجام نرمش ها به بیمار آموزش داده میشود و پس از آن این خود بیمار است که باید نرمش ها را انجام داده و آنها را تا ماه ها بعد از جراحی ادامه دهد.

پس فیزیوتراپی بعد از تعویض مفصل از نظر افزایش قدرت عضلات بیشتر معطوف به آموزش بیمار است.

بنابراین بعد از مرخص شدن از بیمارستان نیازی به مراجعه مکرر بیمار به فیزیوتراپی وجود ندارد چه نرمش ها نه به توسط فیزیوتراپ بلکه باید به وسیله خود بیمار انجام شود.

آموزش حرکت اندام به بیمار

کمک دیگر فیزیوتراپی بعد از جراحی ها آموزش روش درست حرکت دادن اندام بعد از اعمال جراحی است. این جایی است که کار اصلی و مهم فیزیوتراپی بعد از عمل تعویض مفصل نمود پیدا میکند.

 بعد از جراحی های تعویض مفصل فیزیوتراپ بیمار را در بخش ملاقات کرده و روش راه رفتن به توسط واکر یا عصا و روش درست نشستن روی صندلی را به بیمار آموزش میدهد.

بیمار باید تا مدتی این دستورات را بکار ببندد. بنابراین اینجا وظیفه فیزیوتراپ آموزش بیمار است و نیازی به مراجعه مکرر بیمار پس از جراحی به فیزیوتراپی نیست مگر اینکه بیمار آموزش ها را فراموش کند و نیاز به یادآوری داشته باشد.

از این صحبت ها میتوان نتیجه گرفت بعد از جراحی نیازی به مراجعه مکرر بیمار به فیزیوتراپی وجود ندارد. با این حال فیزیوتراپ بعد از جراحی کار مهمی دارد.

او در بخش بیمار را ملاقات میکند و روش انجام دادن نرمش های طبی و روش های درست راه رفتن و نشستن بعد از جراحی را یاد میدهد.

در صورتی که بیمار این آموزش ها را فراموش کند میتواند یکی دو بار از کمک این همکاران برای آموزش مجدد استفاده کند.

تغذیه بعد از عمل تعویض مفصل لگن

 مهمترین تاثیر تغذیه بر جراحی تعویض مفصل تاثیری است که در ترمیم زخم جراحی و ممانعت از بروز عفونت دارد. پس تمام تلاش در جهت تغذیه بهتر در واقع تلاش برای بهبود زودتر و بهتر زخم جراحی و پیشگیری از عفونت احتمالی است.

سوء تغذیه از علل مهمی است که میتواند احتمال عفونت بعد جراحی را افزایش دهد. ولی سوء تغذیه برخلاف باور عوام ارتباط زیادی با چاقی یا لاغری افراد ندارد.

نیاز غذایی بشر

بشر انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیت های حیاتی خود را از سه دسته مواد غذایی شامل کربوهیدرات و چربی و پروتئین تامین میکند. از این سه ماده پرکیفیت ترین آنها پروتئین ها هستند.

اگر برای کسب انرژی فقط کربوهیدارت هایی مانند نان و سیب زمینی و برنج و قند و شکر بخوریم و یا از چربی ها مانند انواع روغن استفاده کنیم بدن ممکن است چاق شود ولی در همان حال دچار سوء تغذیه باشد.

جسم ما برای کارکرد صحیح بجز کربوهیدرات و چربی به دو ماده دیگر نیاز دارد که متاسفانه از دوتای قبلی گران تر هستند. اینها پروتئین و ویتامین ها هستند. پروتئین ها را میتوان در گوشت و حبوبات جستجو کرد و ویتامین ها در میوه و سبزی ها هستند.

پس مصرف مواد غذایی مانند سیب زمین سرخ شده و ساندویچ و بیسکویت و شیرینی که پروتئین و ویتامین کمی دارند میتواند موجب سوء تغذیه شود. الکل هم انرژی خالص است و هیچ پروتئین و ویتامینی ندارد. پس مصرف آن موجب سوء تغذیه میشود.

نیاز غذایی برای تعویض مفصل

بعد از جراحی تعویض مفصل نیاز بدن به مواد غذایی خاصی افزایش میابد تا بتواند محل جراحی را ترمیم کند. مهمترین مواد غذایی که بدن ما بعد از هر جراحی مانند جراحی تعویض مفصل به آنها نیاز فراوانی دارد در چند دسته قرار میگیرند.

دو اسید آمینه به نام های آرژینین و گلوتامین و یک اسید چرب به نام امگا سه و دو دسته ماده دیگر به نام های نوکلئوتیدها و آنتی اکسیدان ها. بدن به این مواد نیاز دارد تا زخم جراحی را ترمیم کند. اختلال در ترمیم زخم میتواند منجر به عفونت شود.

پس اساس تغذیه بعد از تعویض مفصل استفاده کافی از غذاهایی است است که حاوی مقادیر کافی از مواد ذکر شده باشد.

اینکه چرا آرژینین و گلوتامین مهم هستند را توضیح میدهم.

آرژینین و گلوتامین

مهمترین نیاز بدن برای ترمیم بافت ها بعد از جراحی نیاز به پروتئین است. خوشبختانه بدن میتواند خودش پروتئین بسازد. همه پروتئین ها از بیست نوع مولکول خاص به نام اسید آمینه ساخته شده اند.

بدن ابتدا این اسیدهای آمینه را میسازد و بعد با ترکیب آنها انواع پروتئین ها را تولید میکند. از این بیست اسید آمینه دوتای آنها به نام های آرژینین و گلوتامین اهمیت بیشتری دارند.

بدن انسان در هنگام بروز شکستگی ها و انجام جراحی های بزرگ به مقادیر زیادی از آرژینین گلوتامین نیاز دارد. گرچه این مواد درون بدن ساخته میشوند ولی نیاز بدن به آنها هنگام جراحی آنقدر زیاد است که تولید داخلی کفایت نکرده و بدن نیاز به 15 تا 2 گرم آرژینین و همین میزان گلوتامین خارجی برای تولید پروتئین نیاز پیدا میکند.

آرژینین و گلوتامین همان اسیدهای آمینه ای هستند که ورزشکاران بدن ساز از آنها استفاده میکنند چون بدن آنها برای ساخت عضله که بیشتر از پروتئین ساخته شده به این مواد نیاز دارد. بدن در هنگام جراحی تعویض مفصل هم به این مواد نیاز دارد.

گلوتامین را میتوان با مصرف هر پروتئینی به بدن رساند. بیشترین پروتئین ها در گوشت و حبوبات وجود دارند. آرژینین را هم میتوان با مصرف پروتئین ها به بدن رساند ولی بیشترین میزان آرژینین در سویا و گوشت سینه مرغ و بوقلمون و میگو و ماهی تن وجود دارد.

امگا سه

ماده غذایی مهم دیگر که قبل و بعد از جراحی تعویض مفصل بدن به آن احتیاج دارد نوعی اسید چرب به نام امگا سه است. بدن موقع جراحی به روزی 10-2 گرم امگا سه نیاز دارد که میتوان آن را از راه مصرف ماهی و قرص های روغن ماهی یا قرص های امگا سه تامین کرد.

نوکلئوتیدها

ماده غذایی مهم دیگر که افراد کمی از ارزش آنها اطلاع دارند نوکلئوتیدها هستند. بدن به این مواد نیاز دارد تا دی ان ای DNA بسازد.

ترمیم زخم و ساختن بافت جدید نیاز به ساخت سلول دارد و همه سلول های دی ان ای دارند. پس بدن برای ساخت سلول جدید نیاز به ساخت دی ان ای دارد و این هم نیازمند دسترسی به نوکلئوتیدها است.

بیشترین میزان نوکلئوتیدها در مخمر آبجو و جگر گاو و ساردین و ریه گاو و قلب گوسفند است. مصرف روزی 200 گرم جگر نوکلئوتید کافی را به بدن شما میرساند.

آنتی اکسیدان ها

ماده مهم دیگر برای ترمیم بافتی بعد از جراحی تعویض مفصل آنتی اکسیدان ها هستند. مهمترین آنتی اکسیدان ها ویتامن های آ A و سی C و ای E هستند.

خوردن میوه و سبزی ها بخصوص آنهایی که رنگ قرمز دارند میتواند آنتی اکسیدان کافی را به بدن شما برساند. میتوانید برای دریافت این مواد از مکمل های مولتی ویتامین هم استفاده کنید.

رژیم غذایی قبل و بعد از جراحی

برای اینکه بدن بتواند بعد از یک جراحی تعویض مفصل بافت ها را بهتر ترمیم کند و احتمال بروز عفونت ها کمتر شود باید مواد غذایی را که در بالا ذکر کردم از یک ماه قبل از جراحی تا یک ماه بعد از آن به بدن خود برسانید.

در این مدت بدن شما به انرژی زیادی نیاز ندارد. پس نان و برنج و سیب زمینی و روغن و شیرینی را کمتر بخورید و بجای آن از غذاهایی که گفتم استفاده کنید. با این حال همیشه در نظر داشته باشید که هرگونه تغییر در رژیم غذایی باید تحت نظر پرشک باشد.

مطمئن باشید بعد از جراحی تعویض مفصل نیاز نیست پرخوری کرده و خود را چاق کنید. وزن کم همیشه خوب است. بخصوص برای حفظ یک مفصل مصنوعی. سعی کنید قبل و بعد از جراحی غذای خوب مصرف کنید تا بدن شما برای تحمل جراحی به منابع کافی دسترسی داشته باشد.

رانندگی بعد از جراحی تعویض مفصل

یک از سوالات شایعی که بیماران چه قبل از عمل جراحی تعویض مفصل در ناحیه لگن و چه بعد از آن دارند اینست که “من چند وقت بعد از انجام عمل جراحی میتوانم رانندگی کنم” پاسخ کوتاه این است که حدودا بعد از یک ماه تا یک ماه و نیم بعد از جراحی میتوانید رانندگی کنید.

رانندگی مهارتی است که نیاز به توانایی های خاص دارد. دسته ای از این توانایی ها میتوانند بعد از عمل جراحی دستخوش تغییر شوند پس بطور طبیعی کسی که قبل از عمل جراحی رانندگی میکرده میتواند پس از بازگشت این توانایی ها مجددا این کار را انجام دهد.

متغیرهای خاصی بر توانایی های رانندگی بعد از جراحی تعویض مفصل تاثیرگذار است. در زیر به مهمترین آنها میپردازیم.

برای کاهش درد بعد از جراحی تعویض مفصل معمولا تا یکی دو هفته از داروهای مسکن استفاده میشود.

این داروها میتوانند بر روی هوشیاری و تمرکز ذهنی تاثیر منفی داشته باشند و چون رانندگی نیازمند تمرکز ذهنی بالایی است قاعدتا در این دوره اقدام به رانندگی ممکن است خطرناک باشد.

مسئله دیگر توانایی بیمار در حرکت دادن اندام تحتانی و پا است. پس از جراحی تعویض مفصل بیمار تا مدتی نمیتواند از قدرت کامل اندام تحتانی خود استفاده کند. این قدرت با گذشت زمان و با انجام نرمش های طبی بتدریج بیشتر میشود.

برای رانندگی بعد از تعویض مفصل ران، بیمار باید این توانایی را داشته باشد که بدون احساس درد پای خود را به راحتی از زمین بلند کرده و بتواند بر روی صندلی اتومبیل بنشیند.

در هنگامی که بر روی صندلی قرار گرفته است باید بتواند به راحتی زانوی خود را به طرفین و به بالا و پایین حرکت دهد. همچنین باید توانایی فشردن پدال های اتومبیل را داشته باشد.

داشتن قدرت کافی برای حرکت اندام تحتانی یک مسئله است و مسئله دیگر سرعت کافی در واکنش نشان دادن به محیط جاده و خیابان است.

فرد باید بتواند با سرعت کافی با پدال ها کار کند. معمولا بعد از عمل جراحی مدتی طول میشکد تا فرد بتواند مهارت کافی در حرکات سریع اندام تحتانی را بدست آورد.

متغیر های دیگر که در توانایی فرد در زانندگی تاثیرگذار هستند عبارتند از

• آیا اتومبیل مورد استفاده دنده اتوماتیک دارد یا بیمار برای کنترل آن نیاز به استفاده از پدال کلاچ خواهد داشت. مسلما کنترل اتومبیل با دنده اتوماتیک راحت تر است
• آیا مفصل ران چپ تحت عمل جراحی قرار گرفته یا عمل بر روی طرف راست انجام شده است

با در نظر گرفتن توضیحات بالا به بیماران توصیه میشود:

در صورتی که مفصل کارگذاشته شده در لگن در سمت چپ لگن باشد و اتومبیل آنها دنده اتوماتیک دارد میتوانند بعد از گذشت ۴-۳ هفته از عمل جراحی رانندگی کنند.

در صورتی که جراحی تعویض مفصل در طرف راست انجام شده و یا اتومبیل مورد استفاده فرد پدال کلاچ دارد توصیه میشود رانندگی بعد از ۶-۴ هفته انجام شود.

البته این اعداد تقریبی بوده و در مورد هر بیماری متفاوتند. فرد باید با پزشک جراح خود در این زمینه مشورت کند و تنها زمانی که پزشک به وی اجازه رانندگی داد آن را انجام دهد.

هزینه تعویض مفصل لگن

هزینه جراحی تعویض مفصل یکی از دغدغه های فکری است که بیماران قبل از اقدام به بستری شدن در بیمارستان دارند. در این مقاله سعی میکنم شما را با این هزینه ها آشنا کنم.

جراحی تعویض مفصل در همه دنیا یکی از جراحی های پیچیده و بالطبع گران و هزینه بر است. در این جراحی افرادی با مهارت بالا باید قبل از جراحی، در حین عمل جراحی و بعد از آن از بیمار مراقبت کنند که این هزینه بالایی دارد.

هزینه تعویض مفصل لگن تابعی از مجموع هزینه های نیروی انسانی و مخارج بیمارستانی و هزینه مفصل مصنوعی استفاده شده است.

نیروی انسانی

در بسیاری از کشورها که هزینه نیروی انسانی بالا است این یکی از فاکتورهای بالا رفتن هزینه درمان است.

ممکن است در بعضی کشورهای قوانین طوری باشد که هزینه درمان در همه مراکز یکی باشد ولی در بسیاری از کشورهای پیشرو در زمینه درمان، یک سیستم ارزش بندی درست وجود دارد که به هر مرکز درمانی اعتبار خودش را میدهد.

اینکه بیمار به دست یک جراح که تازه فعالیت حرفه ای خودش را شروع کرده درمان شود یا به دست جراحی که سال های بیشماری را به تجربه اندوزی در جراحی تعویض مفصل طی کرده تحت عمل جراحی قرار گیرد مسلما در نتیجه درمان تاثیر فراوانی دارد.

پس یک فاکتور مهم در هزینه درمان نوع بیمارستانی است که جراحی در آن انجام میشود و پزشکی که جراحی را انجام میدهد.

نوع مفصل استفاده شده

عامل دیگر که بر هزینه درمان تاثیر دارد نوع مفصل مصنوعی یا پروتز استفاده شده برای بیمار است. انواع متفاوتی از مفصل مصنوعی وجود دارد که قطعا قیمت آنها با هم متفاوت است.

این وظیفه پزشک است که با توجه به فاکتورهای مختلفی نوع پروتز را تعیین کند.

سن بیمار، بیماری های زمینه ای که ممکن است در او وجود داشته باشد، شکل مفصل تخریب شده، نوعی بیماری که موجب تخریب مفصل لگن شده، وضعیت استخوان های لگن و بسیاری عوامل دیگر در تصمیم پزشک برای انتخاب نوع پروتز دخالت میکنند.

قطعا در جراحی های تعویض مفصل پیچیده تر، مفاصل مصنوعی خاصی بکار میرود که گرانتر هستند و هزینه بیشتری دارند.

کارخانه سازنده مفصل مصنوعی و نوع و کیفیت مواد بکار رفته در آن هم بر قیمت تمام شده پروتز تاثیر میگذارد. پس عامل دیگر موثر بر هزینه های درمانی یک جراحی تعویض مفصل، نوع پروتز استفاده شده در حین جراحی است.

بیماری های زمینه ای

عامل دیگری که بر هزینه یک جراحی تعویض مفصل تاثیر میگذارد وضعیت جسمی بیماری است که میخواهد جراحی کند.

بیمار غیر از مشکلی که در مفصل ران دارد ممکن است بیماری های دیگری را هم از قبل داشته باشد. مشکلات قلبی یا دیابت یا خیلی بیماری های دیگر. وجود این بیماری ها میتواند هزینه درمان را افزایش دهد.

بطور مثال اگر بیماری که تحت عمل جراحی تعویض مفصل قرار میگیرد مشکلات شدید قلبی دارد بعد از جراحی ممکن است نیاز به بستری شدن در بخش مراقبت های ویژه یا آی سی یو داشته باشد.

بستری شدن در این بخش بسیار هزینه بر است و حتی یکی دو شب بستری شدن در آی سی یو میتواند هزینه کل درمان را به نحو محسوسی تحت تاثیر قرار دهد.

مخارج بیمارستانی

استفاده از تسهیلات رفاهی در بیمارستان میتواند بر هزینه درمان تاثیر داشته باشد. مثلا داشتن اطاق دو تخته یا یک تخته، داشتن همراه یا تسهیلات دیگر در مخارج کل موثر است.

بسیاری دیگر از هزینه های سربار هم وجود دارند. مثلا مخارج رفت و آمد بخصوص اگر محل زندگی با مکان بیمارستانی که باید جراحی در آن انجام شود متفاوت باشد، هزینه های دارو، واکر، عصای زیر بغل و اقلام مصرفی دیگر

بیمه

نکته دیگر که بر هزینه های درمان جراحی موثر است اینست که مخارج درمان به عهده خود بیمار است یا یک اداره بیمه گر از وی حمایت میکند.

در صورتیکه بیمه بتواند قسمت زیادی از هزینه های درمانی را تقبل کند مخارج بیمار میتواند به نحو محسوسی کم شود.

این البته ارتباط با نوع بیمه و پلان آن و پارامتر های دیگر دارد. متاسفانه بعضی از سازمان های بیمه گر هم از جبران بسیاری از مخارج بیمار سر باز میزنند که این میتواند بر هزینه درمانی جراحی داشته باشد.

قطعا هزینه ریالی و عددی جراحی در طول زمان بسیار متغیر است و در این مقاله نمیتوان به اعداد اشاره ای کرد.

برای فهمیدن میزان تقریبی ریالی مخارج باید به پزشک جراح خود مراجعه کنید تا وی بتواند بعد از برآورد کردن تمامی متغیرهای گفته شده عددی را به شما اعلام کند.