دوران نقاهت، مدت استراحت و طول درمان من بعد از جراحی تعویض مفصل چقدر است. این سوالی است که در ذهن غالب بیمارانی که نیاز به استفاده از پروتز در ناحیه لگن دارند هست.
چه زمانی میتوانم به کار برگردم. آیا بعد از جراحی تعویض مفصل باید بخوابم. آیا میتوانم فورا بعد از جراحی راه بروم و بسیاری سوالات دیگر که در این مقاله سعی میکنم به این سوالات و بسیاری دیگر پاسخ دهم.
بسیاری از بیماران فکر میکنند بعد از جراحی باید مدتی در بستر بخوابند و منظورشان از دوران نقاهت زمان بستری بودن در منزل است در حالیکه بیماران بعد از تعویض مفصل نیازی به دراز کشیدن بیش از انسان های دیگر ندارند و در غالب موارد هر چه بیشتر راه بروند بهتر است.
قبل از هر چیز دانستن این نکته بسیار مهم است که نحوه گذران دوران نقاهت بعد از جراحی تا حدود زیادی بسته به تکنیک جراحی و نوع جراحی تعویض مفصل و تبحر جراح دارد. پس اینطور نیست که همه بیماران بعد از جراحی یک سیر مشخص و ثابت را طی کنند.
در این مقاله بررسی دوره نقاهت تعویض مفصل در ناحیه لگن را در قالب زمان بندی های قبل و بعد از جراحی بررسی میکنیم.
اگر وقت خواندن مقاله را ندارید میتوانید فیلم زیر را ببینید.
قبل از جراحی
بیماران معمولا باید یک روز قبل از جراحی تعویض مفصل در بیمارستان بستری شوند تا برای عمل آماده گردند. مثلا آزمایش هایی برای آنها انجام شود یا تعدادی پزشک مشاور آنها را قبل از جراحی معاینه کنند.
عمل جراحی معمولا یک ساعت یا یک ساعت و نیم طول میکشد ولی در بعضی موارد که جراحی پیچیده تری لازم میشود طول زمان جراحی ممکن است به دو تا سه برابر این میزان هم افزایش پیدا کند.
معمولا بیمار را یک تا دو ساعت قبل از شروع جراحی به اطاق عمل منتقل میکنند و بعد از انجام جراحی هم بیمار یکی دو ساعت در ریکاوری اطاق عمل تحت نظر قرار گرفته و سپس به بخش منتقل میشود.
دوران نقاهت بعد از جراحی از نظر راه رفتن
بعد از جراحی، بیمار یکی دو روز در بیمارستان میماند. در این مدت سه کار عمده برای بیمار انجام میشود.
• داروهای مسکن قوی به بیمار داده میشود تا درد بعد از جراحی کم شود
• آنتی بیوتیک های تزریقی به بیمار داده میشود تا احتمال عفونت بعد از جراحی کاهش یابد
• به بیمار یاد داده میشود که چگونه راه برود و در دوران بعد از جراحی چگونه از خود مراقبت کند
معمولا روز بعد از جراحی، بیمار تشویق میشود تا راه برود. این راه رفتن در ابتدا معمولا با کمک واکر یا دو عصای زیر بغل است. اولین تلاش برای راه رفتن بعد از جراحی به کمک یک فیزیوتراپ انجام میشود.
فیزیوتراپ به بیمار یاد میدهد چگونه با واکر یا عصای زیر بغل راه برود و چگونه از صندلی یا تخت استفاده کند.
معمولا به بیمار اجازه داده میشود که موقع راه رفتن با واکر یا عصا هر دو پای خود را بر روی زمین گذاشته و به آنها فشار وزن را وارد کند ولی در بعضی موارد به بیمار توصیه میشود که موقع راه رفتن با واکر پای عمل شده را تا مدتی بر روی زمین فشار ندهد. مثلا در مواقعی که جراحی رویژن انجام شده است.
جراحی رویژن به مواردی میگویند که بیمار قبلا یک مفصل مصنوعی داشته که به دلایلی دچار مشکل شده و جراح باید آن مفصل را از بدن بیمار خارج کرده و مفصل جدیدی را کار بگذارد.
مثال دیگر مواردی است که مفصل ران بیمار خرابی خیلی شدیدی داشته و پزشک جراح برای او از پیوند استخوان یا روش های دیگر استفاده کرده است.
اینکه بیمار در دوره نقاهت، چند روز بعد از جراحی میتواند راه برود و موقع راه رفتن به چه اندازه میتواند بر روی پای جراحی شده فشار وارد کند و چه موقع میتواند عصار را کنار بگذارد بسته به بیمار و نوع جراحی تعویض مفصل متفاوت بوده و باید به توسط پزشک معالج مشخص شود.
در جراحی های اولیه تعویض مفصل معمولا میزان و مدت راه رفتن به اختیار بیمار است. وی هر اندازه که میتواند و توان دارد و مشکلی ندارد میتواند راه برود. قطعا در روزهای اول بعد از جراحی این مدت و میزان کم است ولی به تدریج بیشتر میشود.
غالب بیماران میتوانند بعد از حدود سه چهار هفته واکر یا عصا را کنار بگذارند و بدون کمک آنها راه بروند. البته این زمان متغیر بوده و بسته به نوع بیماری که منجر به جراحی شده، اولیه یا رویژن بودن جراحی، تکنیک جراحی، نوع مفصل مصنوعی بکار رفته شده، توانایی های بیمار و عوامل دیگر متفاوت است.
بعد از کنار گذاشتن عصا یا واکر بیمار تا چند ماه بعد از جراحی قدری لنگش دارد که به علت ضعف عضلات لگن است. با کمک نرمش های طبی که بیمار بعد از جراحی انجام میدهد و همچنین راه رفتن، بتدریج عضلات لگن تقویت شده و با قویتر شدن این عضلات لنگش کم کم از بین میرود.
مدت استراحت بعد از عمل تعویض کامل مفصل لگن
بعد از جراحی تعویض مفصل بیمار نیاز به خوابیدن ندارد. معمولا بیماران تشویق میشوند که تا آنجا که میتوانند راه بروند. در روزهای اول بعد از جراحی بیمار کمتر راه میرود ولی بتدریج که درد محل جراحی کم شده و توانایی بیمار بهتر میشود مدت زمان راه رفتن هم افزایش پیدا میکند.
دوره نقاهت از نظر نیاز به مراقبت ویژه و کمک بعد از جراحی
بسیاری از بیماران میپرسند آیا در مدت استراحت بعد از جراحی نیاز دارند تا کسی در منزل از ایشان مراقبت کند یا خیر. توانایی انجام دادن کارهای شخصی در منزل تا حدود زیادی بسته به توان راه رفتن و نداشتن درد است.
بعد از جراحی، بیمار در محل عمل شده قدری درد دارد که به علت زخم جراحی است. شدت این درد بعد از گذشت دو سه روز از جراحی تا حدود قابل ملاحظه ای کم میشود. وقتی درد کم شود بیمار راحت تر میتواند به زندگی عادی خود برگردد.
درد محل جراحی در بعضی بیماران بسیار کم است و در بعضی دیگر ممکن است بیشتر باشد که بسته به نوع جراحی و تحمل بیمار به درد متفاوت است. هرچه شدت درد کمتر شود بیمار راحت تر میتواند راه برود. وقتی بیمار بتواند راحت تر راه برود میتواند کارهای شخصی خود را بهتر انجام دهد.
بعد از مرخص شدن بیمار از بیمارستان شدت درد محل جراحی معمولا به سرعت کم میشود ولی قدری درد ممکن است تا دو سه هفته وجود داشته باشد.
معمولا بیماران میتوانند روز بعد از جراحی بدون کمک اطرافیان از توالت فرنگی استفاده کنند. بیماران معمولا میتوانند بعد ازگذشت دو سه روز از جراحی روی زخم را پانسمان ضد آب گذاشته و به حمام بروند. البته زیر دوش میتوانند بروند ولی توصیه میشود تا یک ماه از وان استفاده نشود.
غالب بیماران میتوانند بعد از سه چهار هفته بدون واکر یا عصا راه بروند. در این صورت دست های ایشان آزاد شده و میتوانند غذا درست کنند یا ظرف بشویند.
با تمام اوصاف ذکر شده در بیشتر بیماران بهتر است در یکی دو هفته اول دوره نقاهت بعد از جراحی کسی در منزل باشد تا در صورت لزوم به بیمار کمک کند ولی بعد از آن بیمار استقلال بیشتری پیدا میکند.
معمولا بیماران دو سه روز بعد از جراحی از بیمارستان مرخص میشوند. زخم جراحی نیاز به حدود ده روز پانسمان دارد و بعد از آن میتوان بخیه های پوستی را خارج کرد.
برگشت به کار بعد از جراحی تعویض مفصل
خیلی از بیماران از طول درمان جراحی تعبیه مفصل لگن سوال میکنند و بیشتر منظورشان اینست که مدت استراحت چقدر است و چه مدت بعد از جراحی میتوانند به کار خود برگردند.
این زمان بسته به نوع جراحی و شغل بیمار متفاوت است.
اگر کار بیمار بصورت نشسته باشد به محض اینکه درد لگن کم شد بیمار میتواند به کار خود برگردد ولی در مورد کارهایی که نیاز به ایستادن و راه رفتن دارد بیمار ابتدا باید بتواند توانایی راه رفتن بدون عصا را بدست آورد و لنگش او موقع راه رفتن کم شود تا بعد از آن بتواند به کار برگردد. این مدت میتواند از یک ماه تا بیش از شش ماه متفاوت باشد.
بعد از حدود یکی دو ماه از جراحی هم میتوان رانندگی کرد.
در پایان مجددا ذکر میکنم که شرایطی که در مورد دوره نقاهت و مدت استراحت توضیح داده شد در هر بیماری ممکن است با بیمار دیگر فرق داشته باشد.
نوع جراحی، شدت بیماری اولیه، وجود بیماری های زمینه ای در بیمار، نوع مفصل مصنوعی استفاده شده و بسیار عوامل دیگر میتوانند شرایط را تغییر دهند. بنابراین بیمار باید قبل از هر چیز به توصیه های پزشک جراح توجه کند و مراقبت های بعد از جراحی را با توصیه وی انجام دهد.