نوبت دهی

شکستگی هیپ چیست و چگونه درمان میشود

هیپ Hip joint همان مفصل ران است و شکستگی هیپ شایعترین نوع شکستگی لگن است. این شکستگی بیشتر در افراد مسن و بدنبال زمین خوردن ایجاد میشود. غالب قریب به اتفاق شکستگی های هیپ نیاز به عمل جراحی دارند.

درصد کمی از افراد مبتلا به شکستگی هیپ عمل نمیشوند که غالبا آنهایی هستند که بدن آنها چنان درگیر بیماری های دیگر است که تحمل عمل جراحی را ندارد.

در اینجا راجع به این موضوع بسیار مهم بحث میکنیم که آیا شکستگی هیپ نیاز به عمل جراحی دارند یا بهتر است تا حد امکان آنها را جراحی نکنیم تا خطر کمتری برای بیمار ایجاد شود.

این مقاله در سرفصل های زیر ارائه میشود

آناتومی هیپ
اهمیت شکستگی هیپ
شکستگی هیپ در چه کسانی بیشتر است
پیشگیری از شکستگی هیپ
جراحی شکستگی هیپ
تصمیم گیری سخت
تصمیم به جراحی نکردن شکستگی هیپ
تصمیم به جراحی شکستگی هیپ
جمع بندی

 

آناتومی هیپ

هیپ Hip joint همان مفصل ران است. از لحاظ آناتومی مفصل هیپ محل اتصال لگن و استخوان ران است و بطور عمده از کنار هم قرار گرفتن دو استخوان درست شده است.

Hip Clinic

یک استخوان در بالا بنام حفره استابولوم که قسمتی از لگن است و استخوان پایینی به نام سر استخوان ران که بالاترین قسمت استخوان ران است.

سر استخوان ران و حفره استابولوم در ناحیه لگن

 

اهمیت شکستگی هیپ چیست

اهمیت شکستگی های هیپ در دو زمینه بسیار برجسته است. یکی اینکه این شکستگی در صورت وقوع در اکثر موارد موجب بروز ناتوانی های جسمی و معلولیت و حتی مرگ و میر میشود.

به همین علت یکی از مهمترین عللی که فشار زیادی بر اقتصاد خانواده و جامعه وارد میکند افزایش بروز شکستگی هیپ است که بخصوص در سال های اخیر به علت بالا رفتن متوسط سن جامعه افزایش پیدا کرده است.

اهمیت دیگر شکستگی هیپ این است که میتوان با رعایت اقداماتی احتمال بروز آن را کم کرد. به زبان دیگر تا حدود زیادی قابل پیشگیری است.

در فیلم زیر هم سعی کرده ام مشکل را بیشتر باز کرده و توضیح دهم.

 

 

شکستگی هیپ در چه کسانی بیشتر است

ولی شکستگی های هیپ در چه افرادی بیشتر دیده میشود و چه عواملی موجب میشوند تا احتمال بروز این شکستگی در افراد و بخصوص افراد مسن بیشتر شود و چه اقداماتی باید انجام داد تا احتمال بروز این شکستگی کم شود.

گفتیم علت اصلی وقوع شکستگی هیپ زمین خوردن است. پس در کسانی که احتمال زمین خوردن بیشتر میشود احتمال بروز این شکستگی هم افزایش پیدا میکند. عوامل زیر میتوانند احتمال زمین خوردن را بیشتر کنند.

مشاوره

 

کاهش تعادل بدن احتمال شکستگی هیپ را بیشتر میکند

هر وضعیتی که موجب کاهش تعادل بدن شود احتمال زمین خوردن را بیشتر میکند و زمین خوردن عامل اصلی شکستگی هیپ است. در سنین بالا حس تعادل خیلی از افراد کم میشود. یکی از دلایل افزایش زمین خوردن و بروز شکستگی هیپ در افراد مسن همین کاهش حس تعادل است.

مصرف هر دارویی که موجب گیجی و خواب آلودگی شود هم میتواند با کاهش حس تعادل احتمال زمین خوردن را بیشتر کند. بیماری الزایمر که معمولا افراد مسن را گرفتار میکند هم حس تعادل را کم کرده و احتمال زمین خوردن را بیشتر میکند.

 

کاهش قدرت عضلات و شکستگی هیپ

هر وضعیتی که موجب کاهش قدرت عضلات تنه و اندام تحتانی شود میتواند احتمال زمین خوردن را بیشتر کند. در افراد با قوای بدنی کم احتمال شکستگی هیپ بیشتر میشود.

در افراد مسن به تدریج قوای عضلانی تحلیل میرود و یکی از علل بیشتر بودن احتمال شکستگی هیپ در این دسته از افراد همین کاهش قدرت عضلانی است.

 

کاهش بینایی

کاهش بینایی میتواند احتمال زمین خوردن را بیشتر کرده و موجب شکستگی هیپ شود. در سنین بالا خیلی از افراد به علت ابتلا به آب مروارید دچار کاهش بینایی میشوند. بسیاری از افراد مسن شب ها یکی دو بار از خواب بیدار میشوند تا برای ادرار کردن به توالت بروند.

طی مسیر اطاق خواب تا دستشویی در محیط نه چندان روشن میتواند احتمال زمین خوردن را در کسی که بینایی کمی دارد بیشتر کند. در این افراد احتمال شکستگی هیپ بیشتر میشود

 

پوکی استخوان احتمال بروز شکستگی هیپ را افزایش میدهد

عامل دیگری که احتمال شکستگی هیپ را بیشتر میکند پوکی استخوان است. استئوپروز و پوکی استخوان احتمال بروز هر شکستگی را بیشتر میکند.

شایعترین شکستگی هایی که بدنبال پوکی استخوان ایجاد میشوند شکستگی ستون مهره و شکستگی هیپ و شکستگی مچ دست است.

در سنین بالا و بخصوص در خانم های با سن بالای 50 احتمال پوکی استخوان بیشتر میشود. پس در این افراد شکستگی هیپ هم شایعتر است.

 

پیشگیری از شکستگی هیپ

پس دو عامل مهم که احتمال شکستگی هیپ را افزایش میدهند بیشتر شدن تمایل به زمین خوردن و ضعیف شدن استخوان است. خوشبختانه هر دو این عوامل را میتوان تا حدود زیادی کنترل کرد.

دو اقدام اساسی که احتمال پوکی استخوان را کم میکنند یکی داشتن فعالیت بدنی خوب و کافی و دیگری تغذیه مناسب است. این ها استخوان ها را محکم تر میکنند و احتمال بروز شکستگی هیپ را کاهش میدهند. البته قوی کردن و قوی نگه داشتن استخوان هرچه زودتر شروع شود بهتر است.

تاثیر تغذیه از قبل از تولد شروع میشود و مهمترین فاکتورهای آن مصرف کافی کلسیم و ویتامین دی و پروتئین است. فعالیت کافی بدنی هم باید از کودکی شروع شود تا هم استخوان ها در حین رشد قوی تر شوند و هم ورزش کردن بصورت عادت درآید.

بهترین فعالیت بدنی که استخوان های کمر و لگن و پاها را قویتر میکند راه رفتن و دویدن است. فعالیت بدنی نه تنها استخوان ها را قویتر میکنند بلکه با افزایش قوای عضلانی میتوانند احتمال زمین خوردن را کاهش دهند.

عادت هایی مانند مصرف سیگار و الکل هم احتمال پوکی استخوان را بیشتر کرده و در نتیجه ریسک بروز شکستگی هیپ را افزایش میدهند. از این مواد باید دوری کرد.

برای کنترل شکستگی هیپ هر عاملی که احتمال زمین خورن را بیشتر میکند را باید تحت کنترل درآورد. داروهایی که حس تعادل را کم میکنند و بخصوص داروهای خواب آور باید با کنترل پزشک و با احتیاط مصرف شوند.

اگر بینایی کم شده باید در اسرع وقت نسبت به کنترل آن اقدام کرد. در محیط منزل هم باید مراقب بود چینش وسایل خانه به نحوی باشند تا احتمال زمین خوردن افراد مسن کم شود.

مانند اینکه فرش را روی زمین لیز نخورند، روشنایی منزل بخصوص در شب خوب باشد. در توالت و حمام و لبه پله ها دستگیره ای برای گرفتن دست باشد تا احتمال زمین خوردن کم شود.

عضلات و استخوان های خود را قویتر نگه داریم و مواظب باشیم زمین نخوریم تا کمتر دچار شکستگی هیپ شویم.

 

جراحی شکستگی هیپ

شکستگی های هیپ انواع مختلفی دارند. شایعترین شکستگی هیپ شکستگی های گردن استخوان ران و شکستگی های اینترتروکانتریک هستند.

گردن استخوان ران و تروکانتر های بزرگ و کوچک

شکستگی های گردن استخوان ران نیاز به عمل جراحی دارند و بدون آن خوب نمیشوند. نوع دیگر شکستگی هیپ شکستگی های اینترتروکانتریک است که معمولا در افراد مسن ایجاد میشود. این نوع از شکستگی هیپ ممکن است با استراحت جوش بخورد.

 

تصمیم گیری سخت

حالا خود را در جای کسی قرار دهید که مادر یا پدرش دچار این شکستگی شده و دکتر به او میگوید بیمار او نیاز به جراحی لگن دارد. اسم جراحی لگن که میاید خیلی ها قالب تهی میکنند. میترسند.

واقعا هم گاهی اوقات بخصوص اگر بیمار خیلی مسن یا ضعیف باشد یا از قبل بیماری خاصی داشته باشد تصمیم به عمل جراحی مشکل است.

این ترس بیشتر از این نکته منشا میگیرد که خود عمل جراحی ممکن است برای بیمار مشکلاتی را ایجاد کند. اینجا است که فرد تصمیم گیرنده از خودش میپرسد چه باید بکند. آیا باید بیمارش را به دست جراح بسپارد و یا او را به خانه ببرد تا شکستگی کم کم خودش جوش بخورد.

شکستگی هیپ غالبا در افراد مسن ایجاد میشود و این افراد در بسیاری از مواقع بیماری های زمینه ای دارند که ریسک جراحی و بیهوشی را زیاد میکند.

بنابراین بعضی از پزشکان بجز جراحی لگن انتخاب دیگری را پیش روی بیمار و همراهان او قرار میدهند و آن عدم جراحی و استراحت کردن است.

میگویند ریسک جراحی بالا است و شکستگی بیمار ممکن است با استراحت هم خوب شود. این جا است که بیماار یا همراه او بر سر یک دو راهی قرار میگیرد. جراحی کردن یا نکردن.

 

تصمیم به جراحی نکردن شکستگی هیپ

حقیقت امر این است که در مورد شکستگی هیپ چه تصمیم به جراحی بگیرید و چه جراحی نکنید هر دو این تصمیم ها ریسک ها و مشکلات خودش را به همراه دارد. تصمیم اول این است که فکر کنیم جراحی نکردن بیمار به نفع او است.

او را به منزل میبریم. مدتی در تخت استراحت میکند و شکستگی بالاخره جوش میخورد. اگر از دکتر هم بپرسیم تائید میکند که بسیاری از موارد شکستگی هیپ میتوانند با استراحت جوش بخورند.

در نظر اول این تصمیم خوبی است. بیمار بدون تحمل خطرات بالقوه عمل جراحی و بیهوشی تنها با مدتی استراحت خوب میشود. البته این همه واقعیت نیست. لازمه این رویکرد استراحت بیمار تا زمان جوش خوردن شکستگی هیپ است. در زیر اشکالات این تصمیم را برایتان روشن میکنم.

اگر فیلم زیر را هم نگاه کنید توضیحات لازم را ارائه میدهم.

 

 

تحمل درد شکستگی هیپ

اولین مشکل تصمیم به جراحی نکردن بیمار مبتلا به شکستگی هیپ این است که لازمه این تصمیم استراحت طولانی مدت او تا زمانی است که شکستگی جوش بخورد. جوش خوردن شکستگی هیپ البته اگر شرایط آن مهیا باشد و صورت پذیرد به حدود سه چهار ماه زمان نیاز دارد.

در این زمان بیمار باید در تخت استراحت کند. در هفته های اول بیمار درد شدیدی را در محل شکستگی هیپ احساس میکند. البته میتوانیم برای کاهش این درد از داروهای مسکن استفاده کنیم ولی مسکن نمیتواند همه درد را از بین ببرد و بیمار باید درد باقیمانده را تحمل کند.

همین درد میتواند فشار خون بیمار را بالا برده و در صورت وجود بیماری قلبی فشار زیادی را به قلب او وارد کند و این اصلا خوب نیست.

 

بروز زخم بستر

مشکل دیگر استراحت کردن طولانی در تخت این است که بیمار در این مدت به علت درد نمیتواند بدن خود را به اندازه کافی در تخت حرکت داده و جابجا کند و این وضعیت احتمال بروز زخم بستر را افزایش میدهد.

به تدریج پشت باسن بیمار قرمز میشود و بعد از مدتی تاول زده و زخم میشود. این زخم میتواند پیشرفت کند و مشکلات جدی را برای بیمار بوجود آورد.

 

ایجاد مشکلات ریوی

استراحت طولانی مدت در تخت برای یک بیمار مبتلا به شکستگی هیپ تهویه ریه او را کم میکند. با هر نفسی که بیمار میکشد هوای کمتری وارد ریه او میشود. این وضعیت موجب افزایش احتمال بروز عفونت های ریوی میشود.

 

مشکلات گوارشی و ادراری

بیمار مبتلا به شکستگی هیپ باید مدت زیادی در تخت دراز بکشد و حرکت دادن او هم با درد زیادی همراه است. این موجب میشود مراقبت های بهداشتی از او سخت تر شود. کسی که مدت زیادی کم تحرک است یبوست میگیرد.

از طرف دیگر ناراحتی بیمار از اینکه دیگران باید برای اجابت مزاج به او کمک کنند موجب میشود بصورت اختیاری و عمدی دفعات آن را کم کند.

این موجب افزایش یبوست و مشکلات گوارشی متعاقب آن میشود. از طرف دیگر دراز کشیدن به مدت طولانی موجب افزایش احتمال عفونت های اداری میگردد.

 

بد جوش خوردن شکستگی هیپ

حتی اگر شکستگی با چند ماه استراحت جوش بخورد در غالب اوقات بد جوش میخورد. بد جوش خوردن شکستگی هیپ به معنای کوتاه شدن پا است.

از طرف دیگر بیمار باید چند ماه در تخت استراحت کند و راه نرود و این موجب ضعیف شدن عضلات لگن و ران میشود.

عضلات باید کار کنند تا قوی و سالم بمانند و با مدتی کار نکردن ضعیف میشوند. این ضعیف شدن در افراد مسن بسیار سریعتر از جوان تر ها ایجاد میشود و عضلات یک فرد مسن ممکن است بعد از چند ماه استراحت آنقدر ضعیف شوند که دیگر توان راه رفتن را نداشته باشند.

استخوان ها هم برای قوی ماندن نیاز به راه رفتن دارند. وقتی مدتی راه نرویم استخوان های ما ضعیف و پوک میشوند.

حالا فکر کنید شکستگی هیپ بعد از چند ماه جوش بخورد. پای بیمار کوتاه شده و عضلات او ضعیف و استخوان های او پوک شده اند. راه رفتن انسان با چنین پایی بسیار مشکل است. آن هم برای یک فرد مسن.

 

تصمیم به جراحی شکستگی هیپ

میبینیم که جراحی نکردن یک شکستگی هیپ میتواند مشکلات زیادی را برای فرد ایجاد کند. ولی اگر تصمیم به جراحی بگیریم آیا همه این مشکلات حل میشود. آیا خود جراحی نمیتواند مشکلات بیشتری را برای بیمار ایجاد کند.

پاسخ مثبت است. تصمیم به جراحی هم مشکلاتی را در خود دارد. خود شکستگی هیپ فشار زیادی را به کل بدن وارد میکند. در نظر بگیرید که یک فرد مسن که خود از بیماری های زیادی رنج میبرد و بدن ضعیفی دارد دچار شکستگی شده است.

کل متابولیسم بدن او به هم میریزد. حالا باید فشار عمل جراحی و بیهوشی را هم تحمل کند. قبول این برای بیمار و همراهان او مشکل است.

البته میتوان این فشار ها را تا حدودی کم کرد ولی این مستلزم داشتن یک تیم خوب بیهوشی و جراحی است و گاهی اوقات کار آسانی نیست.

 بطور مثال بیمار قبل از جراحی باید از لحاظ فشار خون و قند خون و مشکلات قبلی کنترل شده و این بسیار مهم است.

متخصص بیهوشی در حین جراحی هم باید بیمار را به دقت تحت نظر داشته باشد و قلب و ریه  مایعات بدن او را کنترل کند. همچنین جراح باید در حین عمل جراحی شکستگی سعی کند کمترین آسیب را به نسوج و استخوان ها وارد کند.

بسیاری از بیماران سوال میکنند که آیا میتوان برای کاهش ریسک جراحی بجای بیهوشی عمومی از بیحسی استفاده کرد. البته بیحس کردن بیمار ممکن است خطرات کمتری داشته باشد ولی بی خطر نیست.

تصمیم گیری برای اینکه کم خطرترین راه برای جراحی بیهوشی یا بیحسی است با جراح نیست. این تصمیم به توسط متخصص بیهوشی گرفته میشود و او قطعا کم خطرترین راه را برای بیمار انتخاب میکند.

مشکل دیگری که ممکن است همراه با جراحی شکستگی هیپ ایجاد شود احتمال بروز عوارض جراحی مانند عفونت محل جراحی یا جابجا شدن پیچ و پلاک های بکار رفته در جراحی یا جوش نخوردن شکستگی است. البته این ریسک ها در همه جراحی ها وجود دارد.

با تمام این احوال جراحی میتواند موجب شود درد بیمار بعد از چند روز از بین برود و شکستگی هیپ زودتر و بهتر جوش بخورد. بیمار میتوان زودتر راه برود و احتمال بروز مشکلاتی که به علت استراحت طولانی مدت بوجود میایند کم میشود.

در فیلم زیر در مورد جراحی کردن شکستگی هیپ توضیحاتی ارائه شده است.

 

 

جمع بندی

با در نظر گرفتن تمامی نکاتی که ذکر شد و مشکلات و مزایای هر کدام از انتخاب ها روال کلی در همه دنیا این است که بیمار مبتلا به شکستگی هیپ باید در اولین فرصت یعنی حداکثر در چند روز اول بعد از شکستگی تحت عمل جراحی قرار بگیرد.

با این حال هم بیمار و هم همراهان او باید متوجه این واقعیت باشند که وقتی شکستگی هیپ ایجاد شد بیمار چه جراحی بکند و چه جراحی نشود در معرض یک سلسله خطرات قرار گرفته است و این خطرات و مشکلاتی است که خود شکستگی ایجاد کرده است.

در کل این بیماران در صورتیکه جراحی شوند خطر بروز عوارض کمتری دارند و نتیجه بهتری میگیرند و غالب بیماران مبتلا به شکستگی هیپ باید تحت عمل جراحی قرار گیرند مگر در بیمارانی که به علت وجود بیماری های زمینه های بسیار وخیم و خطرناک ریسک جراحی بسیار بالایی دارند.

تصمیم درست برای بیمار مبتلا به شکستگی هیپ میتواند با ایجاد خطر و عارضه کمتر منافع بیشتری را نصیب بیمار کند.