ایمپینجمنت شانه یا گیر افتادگی شانه چیست

 ایمپینجمنت شانه ( خوانده میشود ایم- پینج- منت) Impingement یکی از شایعترین علل درد شانه در بالغین است. بسیاری از کسانی که از درد شانه ناراحت هستند در واقع دچار سندروم ایمپینجمنت شانه هستند یا گیر شانه یا گیر افتادگی شانه دارند.

علت و مکانیسم سندروم ایمپینجمنت

 علت ایمپینجمنت شانه همانطور که از اسم آن پیدا است گیر کردن تعدادی تاندون در ناحیه شانه بین دو استخوان است. به بیان دیگر وقتی دو استخوان به یکدیگر نزدیک می شوند تاندون خاصی بین آنها گیر کرده و فشرده می شود و این فشرده شدن تاندون ایجاد درد می کند. گاهی اوقات این تاندون ممکن است آنچنان فشرده شود که پاره شود.

دو استخوان ذکر شده یکی سر استخوان بازو و دیگری زائده آکرومیون ( که جرئی از استخوان کتف یا اسکاپولا بوده و در بالای سر استخوان بازو قرار میگیرد) است.

معمولاً این دو استخوان هنگامی به یکدیگر نزدیک می شوند که فرد سعی می کند دست خود را بالای سرش ببرد. به بیان دیگر سعی می کند کل اندام فوقانی را به بالا ببرد. در این حالت دو استخوان ذکر شده به یکدیگر نزدیکتر شده و فاصله آنها کم می شود.

مکانیسم ایمپینجمنت شانه

بطور طبیعی از بین این دو استخوان، تاندون شانه عبور می کند و بین تاندون و آکرومیون کیسه نازکی حاوی مایع زلالی است که به این کیسه بورس میگویند. بورس موجب میشود اصطکاک زیادی بین تاندون شانه و آکرومیون بوجود نیاید.

میدانیم که تاندون ها بافت هایی هستند که حد فاصل و رابط بین عضلات و استخوان هستند. به بیان دیگر عضلات موقعی که می خواهند به استخوانی متصل شوند تا بتوانند آن‌را حرکت دهند جنس‌شان عوض شده و به تاندون تبدیل می شوند.

در ناحیه شانه دسته ای از عضلات به نام روتاتور کاف Rotator cuff وجود دارند.

این عضلات از یک طرف به استخوان کتف ( اسکاپولا) متصل شده و از طرف دیگر به توسط تاندون مشترک‌شان به کمی پایینتر از سر استخوان بازو متصل می شوند. این عضلات مانند یک چادر یا یک سرپوش، دورتا دور سر استخوان بازو را احاطه می کنند.

با انقباض این عضلات سر استخوان بازو در محل خود ( حفره گلنوئید) پایدار می شود. ( یادآوری می شود که مفصل شانه از دو استخوان تشکیل شده است که با یکدیگر مفصل می شوند. سر استخوان بازو از یک طرف و حفره گلنوئید از طرف دیگر).

به بیان دیگر انقباض این عضلات موجب می شود سر استخوان بازو در حفره گلنوئید فشرده شده و مفصل شانه محکم و پایدار شود. این عضلات همچنین کمک می کنند تا بازو به بالا برود یا بچرخد.

بیماری ایمپینجمنت شانه وقتی ایجاد میشود که تاندون های روتاتور کاف بخصوص تاندون سوپرااسپیناتوس بین زائده آکرومیون و سر استخوان بازو گیر میکند و بر اثر آسیب هایی که به آن وارد میشود علائم بیماری تظاهر میکنند.

شیوع سندرم ایمپینجمنت شانه

 ایمپینجمنت یا گیرافتادگی شانه در ورزشکاران جوان بخصوص در ورزش هایی مثل شنا، بیس بال و تنیس که دست بالای سر میرود زیاد دیده میشود.

این بیماری در کسانی هم که به خاطر شغل خود دست خود را زیاد بالای سرشان میبرند مثل نقاشی ساختمان یا کارگران ساختمانی، شیوع بیشتری دارد. گاهی اوقات یک حرکت نابجای اندام فوقانی یا یک ضربه هم میتواند این ناراحتی را ایجاد کند.

علائم ایمپینجمنت شانه

معمولاً در ابتدا علائم گیر افتادگی یا ایمپینجمنت شانه خفیف بوده و بیمار بدنبال درمان نمیرود ولی بعد از مدتی علائم شدت میگیرند. این علائم ممکن است به شکل های زیر ظاهر شوند :

  • درد خفیف شانه که ممکن است در استراحت یا در حین فعالیت باشد
  • دردی که از جلوی شانه به بازو تیر میکشد
  • درد شدید فقط در موقع بالا بردن دست و یا جلو بردن دست برای اینکه چیزی را برداریم یا جابجا کنیم
  • درد در ورزش هنگام پرتاب کردن توپ

در سندروم ایمپینجمنت شانه وقتی بیمار دستش را از کنار بالا میاورد در ابتدای بالا آوردن دست، شانه درد ندارد. وقتی دست به حالت نزدیک به افقی میرسد دردناک میشود و بالاتر از آن هم مجددا درد از بین میرود. پس درد در یک محدوده یا قوس محدود و مشخصی وجود دارد به همین خاطر به این بیماری سندرم قوس دردناک Painful arc syndrome هم میگویند.

ایمپینجمنت شانه یا گیرافتادگی شانه و دامنه حرکتی آن
در حین بالا آوردن دست درد فقط در محدوده خاکستری احساس میشود

 در سندروم گیر افتادگی شانه، قسمت جلوی شانه حساس است و اگر آنجا را با انگشت فشار دهیم درد میگیرد. وقتی دست را از حالتی که بالا است به پایین میاوریم هم درد ایجاد میشود. بعد از مدتی، بردن دست به پشت سر یا پشت کمر هم دردناک میشود.

بتدریج که ایمپینجمنت شانه پیشرفت میکند درد در شب هم وجود خواهد داشت.

بعد از مدتی که بیماری شدیدتر میشود محدودیت حرکتی شانه هم بوجود میاید یعنی اندام فوقانی خوب نمیتواند به بالا برود. در حالات شدید محدودیت حرکت مفصل شانه در همه جهات بوجود میاید.

مشاوره

با مزمن شدن بیماری، عضلات شانه ضعیف و لاغر میشوند.

تشخیص سندرم ایمپینجمنت شانه

مهمترین راه های تشخیص این بیماری، معاینه به توسط پزشک، انجام رادیوگرافی ساده و ام آر آی است.

درمان غیر جراحی ایمپینجمنت شانه

در مواردی که سندروم ایمپینجمنت یا گیر افتادگی شانه پیشرفت زیادی نکرده، ممکن است بتوان با اقدامات ساده‌ای جلوی آنرا گرفت. به این صورت که:

  • بیمار باید مدتی به شانه اش استراحت داده و زیاد آنرا حرکت ندهد. بخصوص دست خود را زیاد بالا نبرد.
  • اگر شانه قدری محدودیت حرکتی داشته باشد انجام حرکات و نرمش های کششی زیر نظر فیزیوتراپ مفید است.
  • گاهی اوقات تزریق داروهای بیحس کننده موضعی یا تزریق کورتیکوستروئید به توسط پزشک در محل آسیب میتواند مفید باشد.

درمان معمولاً بین چند هفته تا چند ماه طول میکشد و بهبودی بسیار آرام و تدریجی است.

درمان جراحی ایمپینجمنت شانه

اگر با اقدامات ذکر شده درد و ناراحتی ناشی از سندروم گیر افتادگی شانه از بین نرود پزشک معالج ممکن است تصمیم به درمان جراحی بگیرد. هدف از درمان اینست که گیر برطرف شود.

برای اینکار جراح سعی میکند فضای بین سر استخوان بازو و زائده آکرومیون را بیشتر کند تا گیر کمتر شده و به تاندون روتاتور کاف فشار کمتری وارد شود. امروزه برای انجام این کار معمولاً از آرتروسکوپی استفاده میشود.

درمان ایمپینجمنت شانه با آرتروسکوپ

آرتروسکوپ یک لوله فلزی توخالی به اندازه تقریبی یک نی است ( منظور نی هایی است که برای نوشیدن مایعات از آنها استفاده میشود).

در یک انتهای این لوله فلزی یک دوربین فیلمبرداری بسیار دقیق قرار گرفته است و در درون لوله تعداد زیادی عدسی وجود دارد. پزشک متخصص ارتوپد از طریق یک شکاف چند میلیمتری این لوله را از جلوی شانه وارد فضای مفصلی کرده و سپس تصاویر تهیه شده توسط دوربین به یک مانیتور با وضوح بالا منتقل میشود تا پزشک معالج بتواند تصاویر داخل شانه را روی مانیتور ببیند.

یک منبع نور پرقدرت از طریق همان لوله نور کافی را برای دیدن داخل مفصل در اختیار میگذارد. از طریق یک شکاف دیگر در مفصل شانه، لوله باریک دیگری وارد میشود تا از طریق آن مقداری مایعات به داخل مفصل فرستاده شود.

هدف از این کار یکی اینست که مایع کدر داخل شانه خارج شده و یک مایع شفاف و زلال جای آنرا بگیرد تا داخل مفصل بهتر دیده شود و دلیل دیگر افزایش حجم داخل مفصل است تا به این طریق اجزای آن بیشتر از هم فاصله گرفته و بهتر دیده شوند و فضا برای حرکت آرتروسکوپ در مفصل نیز مهیا شود.

پزشک معالج میتواند بسیاری از قسمت های داخل شانه را از طریق آرتروسکوپ ببیند و بیماری ها و ضایعات آنرا تشخیص دهد و یا از طریق شکاف کوچک دیگری در شانه ابزارهای جراحی خاصی را به داخل مفصل فرستاده و از طریق آنها اقدام به درمان جراحی بعضی از ضایعات درون مفصلی کند.

در ایمپینجمنت شانه، با استفاده از ابزارهای خاصی قسمتی از سطح زیرین زائده آکرومیون تراشیده میشود تا فضا برای حرکت تاندون روتاتور کاف بیشتر شود. همچنین اگر خود تاندون آسیب دیده باشد، قسمت های پاره شده و زیادی آن که موجب گیر میشود خارج شده و اگر امکان ترمیم باشد ترمیم صورت میگیرد.

تراشیدن آکرومیون برای درمان ایمپینجمنت یا گیرافتادگی شانه
در تصویر سمت راست تراشیدن زیر آکرومیون و در تصویر سمت چپ برداشتن قسمتی از آکرومیون به توسط آرتروسکوپ دیده میشود

بازپروری شانه بعد از جراحی ایمپینجمنت شانه

بعد از جراحی، اندام فوقانی برای مدتی به گردن آویزان شده و استراحت میکند. بعد از چند روز حرکات نرمشی شانه برای بدست آوردن دامنه حرکتی و بعد از آن، نرمش هایی برای تقویت عضلات شانه انجام میشود. معمولاً بین دو تا چهار ماه طول میکشد تا درد بیمار از بین رفته و دامنه حرکتی شانه بهبود یابد.

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
دوست داریم نظرتونو بدونیم، لطفا نظر بدید.x