نوبت دهی

آیا اشعه ایکس یا رادیواکتیو برای بدن مضر است

آیا اشعه ایکس یا رادیواکتیو برای بدن مضر است

نویسنده: دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”

هم اشعه ایکس و هم اشعه رادیواکتیو ( که از جنس اشعه گاما است) اگر بیش از حد مشخصی به بدن ما وارد شود مضر و خطرناک است.

این اشعه ها در مقادیر زیاد موجب اختلال در کارکرد سلول ها و تکثیر آنها میشوند. در مقادیر مضر میتوانند موجب اختلالات گذرا شوند و در مقادیر بسیار زیاد میتوانند موجب بروز سرطان و یا حتی مرگ شوند.

اشعه ایکس چیست

اشعه ایكس كه به توسط ویلهلم رونتگن آلمانی كشف شد جزو دسته ای از امواج است كه به آنها امواج الكترومغناطیسی Electromagnetic waves میگویند.

امواج رادیویی، امواج تلویزیونی، امواج رادار، نور مرئی، امواج مادون قرمز، امواج فوق بنفش، امواج ایكس و امواج گاما همگی یك خاصیت مشترك دارند و آن اینست كه همگی آنها امواج الكترومغناطیسی هستند.

تنها تفاوت آنها طول موج یا فركانس آنها است. تفاوت در طول موج این امواج موجب تغییر در توانایی آنها در نفوذ به درون اجسام میشود.

به اشعه ایكس اشعه رونتگن هم میگویند.

امواج ایكس و گاما با طول موج بسیار پایین و قدرت بالایی كه دارند میتوانند به درون اجسام نفوذ كنند. پس با اینكه نور مرئی نمیتواند از درون بدن انسان عبور كند ولی امواج ایكس میتواند.

همچنین بخوانید :   از تصویربرداری پزشكی در ارتوپدی چه استفاده ای میشود

طرز کار اشعه ایکس چیست

همانطور كه نور مرئی از شیشه عبور میكند اشعه ایكس هم از بدن عبور میكند. با این حال همانطور كه بعضی شیشه ها كاملا شفاف هستند و بعضی دیگر كدر یا مات اند بعضی بافت های بدن به امواج ایكس اجازه میدهند تا به راحتی از آنها عبور كند مثل پوست یا عضلات.

در عوض بعضی بافت های بدن مانند استخوان به راحتی اجازه عبور اشعه ایكس را نمیدهند.

2418 2

وقتی به قسمتی از بدن اشعه ایكس میتابانیم این اشعه از پوست و عضلات عبور میكند ولی استخوان ها مانع از عبور آن شده و راه آنرا سد میكنند.

در روش رادیوگرافی ساده از یك ورقه یا صفحه پلاستیك خاص هم استفاده میكنند كه به آن فیلم هم میگویند. این صفحه به اشعه ایكس حساس است.

اگر اشعه ایكس به قسمت هایی از این صفحه برخورد كند تغییراتی در آن میدهد كه بعد از ظهور و ثبوت فیلم، آن قسمت سیاه رنگ دیده میشود و اگر به قسمت هایی از این فیلم اشعه ایكس نتابد بعد از ظهر شدن به رنگ سفید دیده میشود

چه میزان از اشعه ایکس برای سلامتی خطرناک است

میزان خطری که اشعه ایکس برای سلامتی ایجاد میکند بسته به مقدار اشعه ای است که وارد بدن شما میشود. اگر این مقدار در حد مجاز باشد اشکالی ایجاد نمیکند ولی بیش از آن خطرناک است.

همچنین بخوانید :   درد مفصل چه عللی دارد

میزان مجاز اشعه ایکس یا اشعه رادیواکتیو که هر فرد میتواند بدون مشکل خاصی دریافت کند به توسط دانشمندان محاسبه شده است. این مقدار تجمعی است. به این معنی که مجموع مقدار اشعه هایی که در طول یک سال به بدن شما تابیده میشود باید از میزان خاصی کمتر باشد.

میزان اشعه دریافتی را با مقیاسی به نام میلی سیورت millisievert  mSv اندازه گیری میکنند. در محیط زندگی همه ما مقداری اشعه رادیواکتیو بصورت طبیعی وجود دارد و هر فرد به طور طبیعی در هر سال ۳ میلی سیورت اشعه از محیط اطراف خود دریافت میکند.

برای مقایسه میزان اشعه دریافتی در روش های مختلف تصویر برداری به آمار زیر توجه کنید :

  • بعد از یک رادیوگرافی اندام یک صدم میلی سیورت
  • قفسه سینه یک دهم میلی سیورت
  • ستون مهره یک و نیم میلی سیورت
  • سی تی اسکن شکم ۵ میلی سیورت
کلا مقدار اشعه ای که در حین انجام تصویربرداری های پزشکی به توسط بدن دریافت میشود بسیار کمتر از آنست که موجب بروز سرطان شود.
در بازماندگان انفجارات هیروشیما و ناکازاگی در آنها که حدود ۱۸۰ میلی سیورت اشعه دریافت کرده اند هیچ موردی از افزایش احتمال بروز سرطان دیده نشده است.
البته در سه ماهه اول بارداری باید از رادیوگرافی و سی تی اسکن و اسکن رادیوایزوتوپ خودداری کرد چون ممکن است به جنین در حال رشد صدمه وارد کند.

آیا اشعه ایکس با اشعه رادیواکتیو یکی است یا تفاوت دارد

اشعه ایکس با اشعه رادیواکتیو متفاوت است. اشعه رادیواکتیو از جنس اشعه گاما است که البته آن هم از جنس اشعه های الکترومغناطیسی است ولی طول موج آن از اشعه ایکس کمتر و قدرت نفوذ آن بیشتر است. در محیط طبیعی اطراف ما بطور طبیعی مقادیری از اشعه رادیواکتیو وجود دارد.

همچنین بخوانید :   نقرس چیست و چگونه درمان میشود

مقداری از این اشعه از فضای ماورای زمین وارد محیط زندگی ما میشود و مقداری از آن حاصل تجزیه مواد رادیواکتیو در فضای پیرامون ما است. حتی در درون بدن ما در هر ثانیه ۹۰۰۰ تجزیه رادیواکتیو انجام میشود. پس بدن ما در طول روز بطور طبیعی در معرض مقداری اشعه رادیواکتیو قرار دارد.

همین حالا مشورت کنید:
در صورتیکه این مقاله بیماری یا مشکل خاصی را شرح داده است میتوانید با نویسنده آن که بیشترین اطلاعات ارتوپدی در همین زمینه را دارد مشورت کنید.


این مقاله چقدر مفید بود ؟

امتیاز دهی

لطفا در زیر امتیاز بدهید

4/5 (135 نظر)