آرتریت پا و مچ پا چیست. مفاصل پا به چه عللی دچار تخریب میشوند

نویسنده: دکتر مهرداد منصوری “متخصص ارتوپدی”

آرتروز مچ پا

استئوآرتریت که در لفظ عامه مردم به آن سائیدگی مفصل یا آرتروز هم میگویند در واقع بیماری غضروف مفصل است. هر مفصل از دو استخوان تشکیل شده که در کنار یکدیگر قرار گرفته و نسبت به هم حرکت میکنند. برای تسهیل این حرکت و کاهش اصطکاک، محل تماس این دو استخوان باید صاف و لغزنده باشد و این وظیفه به عهده غضروف است.

غضروف لایه ای نرم و ارتجاعی به رنگ سفید براق است که روی استخوان ها را در محلی که مفصل را تشکیل میدهند میپوشاند.

با افزایش سن و با شروع روند پیری، همانگونه که پوست چروکیده میشود و رنگ مو به سفیدی میگراید تغییراتی در غضروف مفصلی نیز اتفاق میفتد که مهمترین آنها نازک شدن لایه غضروفی و تغییر جنس غضروف است. غضروف دیگر آن شادابی و خاصیت ارتجاعی و کلفتی کافی برای محافظت از مفصل را ندارد. نتیجه آن کاهش حرکت یا خشکی مفصل و درد مفصلی است.

همانطور که گفتیم این اتفاقات جرئی از روند طبیعی افزایش سن است ولی در افراد مختلف شدت و ضعف دارد. در بعضی افراد زودتر ایجاد شده و یا شدیدتر است و بعضی دیگر از افراد آن را کمتر تجربه میکنند.

بعضی عوامل میتوانند این روند را تسریع کنند مانند وزن زیاد یا انجام کارهای بدنی خاص. گاهی اوقات شدت این ناراحتی متناسب با سن بیمار نیست. تنها در این زمان است که میتوان به این روند نام بیماری را اطلاق کرد.

آرتریت روماتوئید مچ پا

علت دقیق آرتریت روماتوئید ناشناخته است. گرچه ارثی نیست ولی وجود بعضی ژن ها ایجاد آنرا تسهیل میکند و یک عامل محیطی مثل ضربه یا عفونت آن ژن را فعال کرده و بیماری بروز میکند.

در این بیماری سیستم دفاع ایمنی بدن که باید بر علیه عوامل بیگانه وارد عمل شود، خود بدن را بیگانه حساب کرده و به بعضی از نقاط بدن حمله میکند.

یکی از این محل‌ها لایه سینوویوم مفصل است که بدنبال این بیماری متورم میشود. آرتریت روماتوئید مفصل مچ پا میتواند موجب درد و تورم و محدودیت حرکتی در مفصل شود.

آرتریت بعد از ضربه

این نوع آرتریت بدنبال شکستگی هایی که در سطوح مفصلی ایجاد میشوند و بدنبال دررفتگی‌ها ایجاد میشوند. بدنبال شکستگی های مفصلی حتی اگر این شکستگی ها به درستی درمان شوند، احتمال سائیدگی در آن مفصل چند برابر مفصل صدمه ندیده است. به نظر میرسد بعد از ضربه در درون مفصل موادی ترشح میشود که موجب آسیب و مرگ سلول های غضروفی میشوند.

درمان آرتریت پا و مچ پا چیست

• استفاده از داروهای ضد التهاب

• کفی هایی که در کفش گذاشته میشود

• کفش های طبی

• ارتوز و بریس

• استفاده از عصا

• فیزیوتراپی و نرمش های طبی

• کاهش وزن و مکمل های غذایی

• تزریق کورتیکوستروئید در داخل مفصل

 اگر آرتریت به درمان های غیر جراحی جواب ندهد پزشک ارتوپد ممکن است تصمیم به استفاده از درمان های جراحی بگیرد. نوع درمان جراحی بسته به نوع آرتریت، تاثیر آرتریت بر روی مفصل، مفصلی که دچار آرتریت شده است و عوامل دیگر دارد. مهمترین این درمان ها عبارتند از

دبریدمان مفصل با استفاده از آرتروسکوپ

این روش در مراحل اولیه بیماری و هنگامی که هنوز پیشرفت زیادی نکرده است مفید است. در این روش با استفاده از آرتروسکوپ بافت های ملتهب داخل مفصل و تکه های غضروف و استخوان و بافت‌های دیگر که در فضای مفصلی آزاد هستند و استخوان های کوچکی که در کنار مفصل رشد کرده اند از درون مفصل خارج میشوند. این عمل در واقع یک نوع تمیز کردن داخل مفصل محسوب میشود.

آرترودز یا خشک کردن مفصل Arthrodesis or Fusion 

در این روش غضروف داخل مفصل کاملا برداشته شده و دوسر استخوانی که مفصل را تشکیل میدهند را به یکدیگر متصل کرده و جوش میدهند. این عمل جراحی موجب میشود که حرکت مفصل کاملاً از بین برود و در نتیجه درد مفصل هم از بین میرود.

تصویر سمت راست رادیوگرافی یک ارتروپلاستی مچ پا را نشان میدهد و در تصویر سمت چپ یک آرترودز مج پا دیده میشود

آرتروپلاستی یا تعویض مفصل

در این روش مفصل مچ پا که به شدت صدمه دیده است خارج شده و یک مفصل مصنوعی جایگزین آن میشود. با استفاده از این روش درد از بین میرود و حرکت مفصل هم بهتر میشود. البته مانند هر تعویض مفصلی، مفصل مصنوعی مچ پا ممکن است به مرور زمان لق شده و نیاز به جراحی مجدد پیدا کند.

 در دوران بعد از جراحی چه در بیمارستان و چه در منزل به بیمار داروهای ضد درد داده میشود. پای بیمار باید تا مدتی بالاتر از سطح قلب نگه دادشته شود تا از تورم آن بعد از جراحی جلوگیری شود.

بعد از جراحی معمولا دوره‌ای از فیزیوتراپی و انجام نرمش هایی برای افزایش قدرت عضلات پا مورد نیاز است و تا مدتی بیمار نیاز به استفاده از بریس یا کفش های طبی مخصوص دارد.

معمولاً بمار میتواند بعد از سه ماه به فعالیت های معمول برگردد. معمولاً عمل جراحی درد را از بین برده و اجازه میدهد بیما راحت تر فعالیت های معمول روزانه را انجام دهد.

همین حالا مشورت کنید:
در صورتیکه این مقاله بیماری یا مشکل خاصی را شرح داده است میتوانید با نویسنده آن که بیشترین اطلاعات ارتوپدی در همین زمینه را دارد مشورت کنید.

این مقاله چقدر مفید بود ؟

لطفا در زیر امتیاز بدهید