نوبت دهی

استخوان سزاموئید و درد زیر شست پا

در زیر مفصل اصلی شست که به آن مفصل متاتارسوفالانژیال اول میگویند دو استخوانچه کوچک بنام سزاموئید وجود دارد که در صورت آسیب یا التهاب میتوانند موجب بروز درد و ناراحتی برای فرد شوند.

 

آناتومی کاربردی

در بافت نرم زیر مفصل اصلی شست پا دو استخوان کوچک به اندازه یک نخود کوچک وجود دارند که به آنها استخوان های سزاموئید Sesamoid bones یا کنجدی میگویند.

عضله خم کننده شست که شست پا را به طرف پایین خم میکنند را فلکسور شست میگویند. تاندون فلکسور شست در مسیر خود از مجاورت این استخوانچه ها عبور میکند.

استخوان سزاموئید

استخوان سزاموئید

استخوانچه های سزامویید ها موجب میشوند تاندون خم کننده یا فلکسور شست از مفصل متاتارسوفالانژیال شست کمی فاصله گرفته و بدین طریق سزاموئید ها مانند یک اهرم عمل کرده قدرت تاندون ها را افزایش میدهند.

سزامویید ها همچنین موجب جذب نیروهای ضربه ای میشوند که در موقع راه رفتن به شست پا وارد میشوند. وجود سزاموئید ها موجب میشود اصطکاک بافت نرم در زیر مفصل شست کاهش یابد.

 

علت درد زیر سزامویید چیست

استخوان های سزاموئید به علل مختلفی میتوانند موجب درد شوند

♦ التهاب بافت نرم اطراف استخوان های سزاموئید را سزاموئیدیت Sesamoiditis میگویند. دویدن و یا حرکات رقص بمدت طولانی میتواند به علت حرکت مداوم و مکرر استخوان های سزامویید موجب التهاب بافت های اطراف آن و در نتیجه بروز درد شود

♦ یک ضربه شدید به زیر پنجه پا میتواند موجب شکستگی سزاموئید و بروز درد در آن شود. ضربات مکرر به زیر شست پا هم میتواند موجب بروز شکستگی های استرسی در این استخوان ها شود

استخوان سزاموئید

استخوان سزاموئید

آرتریت یا التهاب مفصل بین استخوان های سزاموئید و استخوان شست پا هم میتواند موجب بروز درد در زیر شست پا شود.

در کنار هم قرار گرفتن سزامویید و استخوان شست پا در واقع یک مفصل را تشکیل میدهد و این مفصل هم میتواند مانند دیگر مفاصل بدن دچار التهاب و آرتریت شود.

آرتریت این مفصل در کسانی که قوس کف پا زیادی دارند بیشتر دیده میشود. در این افراد به علت تغییر در بیومکانیک کف پا فشار زیادی به این مفصل وارد میشود

♦ گاهی اوقات خونرسانی به استخوان سزاموئید از بین رفته و بیماری به نام استئوکندریت Osteochondritis را در این استخوان ایجاد میکند.

مشاوره

واکنش بدن به این وضعیت رسوب کلسیم در بافت های اطراف استخوان است که موجب بروز درد و تورم در ناحیه میشود

♦ گاهی اوقات بافت نرم زیر استخوان سزاموئید زیاد شده و برجسته میشود و حالتی شبیه به میخچه را بوجود میاورد که موجب بروز درد میشود

♦ قرار گرفتن مداوم شست در حالت خمیده به پشت مانند استفاده مداوم از کفش های پاشنه بلند میتواند موجب فشار زیاد به استخوان های سزاموئید شود.

 

علائم مشکلات استخوان سزامویید چیست

مهمترین علامت مشکلات استخوان سزاموئید، احساس درد در زیر مفصل اصلی شست پا است. در این موارد حرکت شست پا بخصوص در موقع راه رفتن شدت درد را افزایش میدهد. فشار دادن به زیر مفصل شست پا با انگشت و یا حرکت دادن شست پا به پشت هم معمولا موجب شدیدتر شدن درد میشود.

در این بیماران گاهی اوقات حرکت نامناسب سزامویید موجب احساس کلیک و تقه دردناکی در شست پا میشود. تعدادی از بیماران ممکن است احساس بیحسی در پوست بین شست و انگشت دوم داشته باشند.

تشخیص مشکلات استخوان سزاموئید معمولا با توجه به مشکلات بیمار و انجام معاینه به توسط پزشک انجام میشود. تهیه رادیوگرافی خاصی به نام Axial view از شست پا میتواند استخوان های سزاموئید رو مشکلات احتمالی آن را بهتر نشان دهد.

در صورتی که رادیوگرافی آگزیال نتواند علت درد را مشخص کند پزشک معالج ممکن است از اسکن رادیوایزوتوپ و یا ام آر آی برای مشخص کردن تشخیص کمک بگیرد.

استخوان سزاموئید
پیکان های سفید استخوان چه های سزاموئید را نشان میدهند

 

استخوان سزاموئید
رادیوگرافی آگزیال از استخوان های سزامویید

 

درمان مشکلات استخوان سزاموئید

شروع درمان مشکلات استخوان سزاموئید همیشه با روش های غیر جراحی است. این روش ها در غالب موارد درد بیمار را از بین میبرند.

در صورت عدم پاسخ درمانی مناسب به درمان های غیر جراحی پزشک معالج ممکن است تصمیم به انجام عمل جراحی بگیرد. مهمترین اقدامات غیر جراحی در درمان مشکلات استخوان سزاموئید عبارتند از

کفی پا

  • کم کردن ارتفاع پاشنه کفش تا فشار کمتری به پنجه وارد شود
  • گچ گیری پا و بعد از آن استفاده از کفش های با کفی محکم و سفت در موارد شکستگی استخوان های سزامویید

چنانکه گفته شد در صورتیکه اقدامات ذکر شده نتواند موجب کاهش درد بیمار شود ممکن است بیمار تحت عمل جراحی قرار گیرد.

معمول ترین عمل جراحی خارج کردن استخوان سزاموئیدی است که موجب درد شده است. در بعضی موارد که علت درد، جوش نخوردن در محل شکستگی است ممکن است از پیوند استخوان برای جوش دادن استخوان استفاده شود.