سندروم پلیکا Plica syndrome بیماری است که در آن یک پرده به نام پلیکا در درون زانو که درحالت معمولی مشکلی ایجاد نمیکند منشا بروز درد در زانو میشود.
آناتومی کاربردی
مفصل زانو از کنار هم قرار گرفتن استخوان ران در بالا و استخوان درشت نی در پایین درست شده است. دور تا دور استخوان های تشکیل دهنده مفصل به توسط یک پرده کلفت بافتی به نام کپسول مفصلی پوشیده شده است.
کپسول مفصلی تا حد زیادی در پایداری مفصل زانو موثر است. سطح داخلی کپسول مفصل زانو یک پرده بافتی نازک به نام بافت سینوویال وجود دارد. این بافت از سلول هایی تشکیل شده که مسئول ترشح مایع مفصلی هستند.
لایه سینوویال در واقع مانند یک پارچه آستری میماند که خیاط لایه ای از آن را در درون یک کت قرار میدهد. گاهی اوقات قسمتی از این پرده یا لایه سینوویال به درون فضای مفصلی چین میخورد و یک پلیسه را درست میکند.
این چین یا پلیسه مانند پرده نازکی به درون فضای مفصلی برجسته میشود. به این پلیسه، پلیکا Plica هم میگویند. پلیکا معمولا در قسمت داخلی زانو است یعنی قسمتی از زانو که نزدیک به زانوی مقابل است.
پلیکا چگونه موجب درد زانو میشود
پلیکا در حالت معمولی مشکلی برای زانو ایجاد نمیکند ولی گاهی بر اثر فعالیت های بدنی خاص و حرکات مداوم در زانو این پرده تحریک میشود.
حرکاتی که در آن ها زانو مکرراً خم و راست میشود مانند دویدن و دوچرخه سواری و یا زیاد از پله بالا و پایین رفتن میتواند موجب ساییده شدن مداوم پرده پلیکا به سطح داخلی زانو شده و آن را تحریک و ملتهب کند.
گاهی اوقات بر اثر یک ضربه ناگهانی به زانو (مثلا افتادن از بلندی یا برخورد زانو به داشبورد اتومبیل در حین تصادف) پلیکا تحت کشش ناگهانی قرار گرفته و ملتهب و متورم میشود.
بعد از مدتی این التهاب فروکش میکند ولی بافت سینوویال پلیکا کلفت میشود. این پلیکای کلفت شده بیشتر مستعد آسیب بوده و موجب میشود بعد ها بیمار حتی با ضربات و یا فعالیت های خفیف تر دچار التهاب پلیکا و در نتیجه درد زانو شود.
علائم سندروم پلیکا چیست
مهمترین علامت سندروم پلیکا درد زانو است. همچنین موقع خم کردن زانو ممکن است یک تقه یا کلیک در درون زانو احساس شود. این تقه یا کلیک ناشی از مالیده شدن پلیکا بر روی سطح کندیل استخوان ران در درون مفصل زانو است. بندرت ممکن است التهاب پلیکا موجب تورم زانو هم بشود.
تشخیص سندروم پلیکا با توجه پزشک به سخنان بیمار و معاینه داده میشود. پزشک معالج ممکن است برای کمک به تشخیص و بررسی بیشتر از روش های تصویر برداری مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن و ام آر آی استفاده کند. تشخیص قطعی این بیماری معمولا با استفاده از آرتروسکوپ و دیدن مستقیم داخل مفصل زانو است.
درمان سندروم پلیکا چیست
مهمترین اقدامات درمانی برای سندروم پلیکا عبارتند از
- اجتناب از انجام فعالیت هایی که درد را بیشتر میکنند
- استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
در صورتیکه اقدامات فوق نتوانند درد بیمار را کاهش دهند پزشک ارتوپد با استفاده از آرتروسکوپ عامل مولد درد یعنی پلیکا را از زانو خارج میکند.