پای پرانتزی تقریباً در همه بچه ها به درجات مختلف وجود دارد بطوریکه اگر بچه زیر ۱۸ ماه پای پرانتزی نداشته باشد تا حدودی غیر طبیعی است. به این وضعیت ژنوواروم Genu varum هم میگویند.
پای پرانتزی چیست
در حالت ایستاده وقتی که قوزک های داخلی را در کنار هم قرار میدهیم اگر ساق ها کمانی شکل باشند زانو ها از هم فاصله پیدا میکنند که اصطلاحا به آن پای پرانتزی می گویند.
پای پرانتزی در نوزادان و بچه ها تا سن دو سالگی تا حدودی طبیعی است و حداکثر مقدار آن درسن ۱۸-۱۲ ماهگی می باشد یعنی سنی که کودک شروع به راه رفتن می کند و هر چه کودک زود تر راه بیافتد شدت آن بیشتر است.
پای پرانتزی در کودکان زیر دو سال طبیعی است و به آن نوع فیزیولوِژیک می گویند. این نوع تغییر شکل پا خود به خود برطرف می شود و نیازی به درمان ندارد.
البته اگر پای پرانتزی در کودک شدید بود و یا اگر پس از سن ۳-۲ سالگی باقی ماند باید به پزشک متخصص مراجعه شود چون در بعضی از موارد علت آن مرضی است که نیاز به درمان پیدا می کند.
علل پای پرانتزی در بچه ها چیست
یکی از علل پای پرانتزی در بچه ها بیماری بلانت Blount disease است که کودکان نوپا را مبتلا میکند و موجب میشود رشد ساق در قسمت های بالای درشت نی دچار اختلال شود. در این بیماری حتی در سه سالگی هم پرانتزی شدن پا بهتر نشده بلکه پیشرفت میکند.
در بیماری بلانت بر اثر توقف رشد در قسمت میانی صفحه رشد بالایی استخوان تیبیا و ادامه رشد در قسمت خارجی صفحه رشد، استخوان تیبیا به سمت داخل منحرف میشود. این مشکل نه تنها موجب انحراف زانوها میشود بلکه آرتروز زودرسی را هم برای بچه به دنبال دارد.
بیماری بلانت در ۶۰ درصد موارد دوطرفه است و هر دو ساق را درگیر میکند. سن ابتلا معمولا در بچه های کوچکتر از ۳ سال است. کسی به درستی علت ایجاد آن را نمیداند ولی میدانیم که در نژاد آفریقایی یا یا کسی که یکی از اعقاب آنها به این نژاد برمیگردد بیشتر دیده میشود.
این بیماری نیاز به درمان دارد. اگر زود تشخیص داده شود ممکن است درمان با یک بریس کفایت کند. اگر درمان با بریس موفقیت آمیز نبود ممکن است برای ممانعت از پیشرفت بیماری نیاز باشد تا از عمل جراحی استفاده شود.
این بیماری ممکن است در بچه های در سنین بلوغ هم ایجاد شود. این بچه ها معمولاً چاق هستند و معمولا درمان با بریس در این گروه سنی موفقیت آمیز نبوده و این بیماران معمولاً نیاز به عمل جراحی دارند.
درمان این بیماری در موارد شدید استئوتومی استخوان تیبیا برای تصحیح امتداد آن است.
گاهی پای پرانتزی در کودکان نوپا به علت بیماری های متابولیکی مثل راشیتیسم ایجاد میشود. این بیماری معمولاً به علت کمبود ویتامین D در غذا ایجاد میشود.
البته علت راشیتیسم گاهی عدم توانایی بدن در جذب و یا سوخت و ساز ویتامین D است. این بیماران هم معمولا برای اصلاح تغییر شکل اندام پایینی شان نیاز به عمل جراحی دارند.
علل دیگر پرانتزی بودن زانو در بچه ها عبارتند از
- آسیب صفحات رشد اطراف مفصل زانو بدنبال شکستگی و یا عفونت
- استئوژنز ایمپرفکتا
- دیسپلازی استخوانی
- مشکلات بافت های نرم و بخصوص رباط های اطراف زانو
پای پرانتزی درموارد فیزیولوژیک و راشیتیسم، قرینه یعنی دو طرفه می باشد. اگر یک طرفه بود قضیه جدی تر است و نیاز به درمان دارد.
توجه داشته باشیم که :
- اگر پاهای بچه بعد از سن ۲۴ ماهگی همچنان پرانتزی است
- شدت پرانتزی بودن زیاد است
- شدت پرانتزی بودن در طرف بیش از طرف دیگر است
باید به پزشک مراجعه کنید.
ژنو والگوم به چه درمانی نیاز دارد
پای به شکل X را ژنو والگوم Genu valgum میگویند. این وضعیت در بچه ها نیاز به درمان ندارد چون با بالا رفتن سن خودبخود خوب میشود.
در صورت شدید بودن ژنووالگوم که حتی تا سنین ۱۱-۱۰ سالگی خوب نشده است ممکن است نیاز به عمل جراحی وجود داشته باشد.
گاهی ژنو والگوم به علل بیماری هایی مانند راشیتیسم یا بعضی بیماری های مادرزادی بوجود میاید که برحسب مورد پزشک معالج اقدام به درمان آنها میکند.